rahasyapUrNa chiThThI ][ 349
have savikalpadvArA ja nirvikalpa pariNAm thavAnun vidhAn kahIe chhIe —
te samyagdraShTi kadAchit svarUpadhyAn karavAno udyamI thAy chhe tyAn pratham sva – paranun
bhedavignAn (vivek) kare; nokarma, bhAvakarmarahit kevaL chaitanyachamatkAramAtra potAnun svarUp jANe,
pachhI parano vichAr paN chhUTI jAy, ane keval svAtmavichAr ja rahe chhe; tyAn nijasvarUpamAn
anek prakAranI ahambuddhi dhAre chhe, ‘hun chidAnand chhun, shuddha chhun, siddha chhun,’ ityAdi vichAr thatAn
sahaj ja Anandatarang UThe chhe, romAnch (ullasit) thAy chhe, tyAr pachhI evA vichAro to chhUTI
jAy, keval chinmAtrasvarUp bhAsavA lAge; tyAn sarva pariNAm te svarUp viShe ekAgra thaI pravarte
chhe. darshan
– gnAnAdikanA vA nay – pramANAdikanA vichAr (vikalpa) paN vilay thaI jAy.
savikalpa vaDe je chaitanyasvarUpano nishchay karyo hato temAn ja vyApya – vyApakarUp thaI evo
pravarte chhe ke jyAn dhyAtA – dhyeyapaNun dUr thaI jAy. evI dashAnun nAm nirvikalpa anubhav chhe. moTA
nayachakra granthamAn em ja kahyun chhe —
तच्चाणेसणकाले समयं बुज्झेहि जुत्तिमग्गेण ।
णो आराहणसमये पच्चक्खोअणुहवो जह्मा ।।२६६।।
artha — tattvanA avalokan (anveShaN) samaye arthAt shuddhAtmAne yukti arthAt nay –
pramANavaDe pahelAn jANe, pachhI ArAdhan samay je anubhavakAL chhe temAn nay – pramAN chhe nahi,
kAraN ke pratyakSha anubhav chhe.
jem ratnanI kharId vakhate anek vikalpa kare chhe paN jyAre te ratna pratyakSha paheravAmAn
Ave chhe tyAre vikalpa hoto nathI, paheravAnun sukh ja chhe. e pramANe savikalpa dvArA nirvikalpa
anubhav thAy chhe.
vaLI je gnAn pAnch indriy ane chhaThThA man dvArA pravartatun hatun te gnAn sarva bAjuthI
sameTAI A nirvikalpa anubhavamAn keval svarUpasanmukh thayun; kAraN ke te gnAn kShayopashamarUp
chhe tethI ek kALamAn ek gneyane ja jANe chhe, te gnAn svarUp jANavAne pravartyun tyAre anyane
jANavAnun sahej ja bandh thayun. tyAn evI dashA thaI ke bAhya anek shabdAdik vikAr hovA
chhatAn paN svarUpadhyAnIne tenI kAI khabar nathI. – e pramANe matignAn paN svarUpasanmukh thayun.
vaLI nayAdikanA vichAro maTavAthI shrutagnAn paN svarUpasanmukh thayun.
evun varNan samayasAranI TIkA – AtmakhyAtimAn chhe tathA AtmaavalokanAdimAn chhe,
eTalA mATe ja nirvikalpa anubhavane atIndriy kahIe chhIe; kAraN ke indriyono dharma to
e chhe ke sparsha, ras, gandh, varNane jANe, te ahIn nathI ane manano dharma e chhe ke te anek
vikalpa kare, te paN ahIn nathI; tethI je gnAn indriyo tathA manamAn pravartatun hatun te ja gnAn
have anubhavamAn pravarte chhe, tathApi A gnAnane atIndriy kahIe chhIe.