Page 133 of 350
PDF/HTML Page 161 of 378
single page version
tathA aisA kahA hai
have shakramarjitan tadvarddhamAnapuruhUtamindrammAhariti svAhA. om nagnan sudhIran digvAsasan brahmagarbbhan
sanAtanan upaimi vIran puruShamarhantamAdityavarNan tamasa parastAt svAhA. om svastin indro vRuddhashravA
svastina pUShA vishvavedA svastinastArkShyon ariShTanemi svastino bRuhaspatirdadhAtu.
dIrghAyustvAyubalAyurvA shubhAjAtAyu. om rakSha rakSha ariShTanemi svAhA. vAmadev
shAntyarthamanuvidhIyate sosmAkan ariShTanemi svAhA.
ichchhuk ho vah pakShapAt chhoDakar sachche jainadharmako angIkAr karo.
niShedh kiyA. vRuShabhAvatAramen vItarAg sanyamakA mArga dikhAyA aur kRuShNAvatAramen parastrI ramaNAdi
viShayakaShAyAdikakA mArga dikhAyA. ab yah sansArI kisakA kahA kare? kisake anusAr
pravartte? aur in sab avatAronko ek batalAte hain, parantu ek bhI kadAchit kisI prakAr
kahate hain va pravarttate hain; to ise unake kahanekI va pravarttanekI pratIti kaise Aye?
Adi kArya hon to yah bhI mAnen, parantu vah to hote nahIn hain. tathA laDanA Adi kArya
karane par bhI krodhAdi hue na mAnen, to alag krodhAdi kaun hain jinakA niShedh kiyA? isaliye
aisA nahIn banatA, pUrvApar virodh hai. gItAmen vItarAgatA batalAkar laDanekA upadesh diyA,
so yah pratyakSha virodh bhAsit hotA hai. tathA RuShIshvarAdikon dvArA shrAp diyA batalAte hain,
so aisA krodh karane par nindyapanA kaise nahIn huA? ityAdi jAnanA.
Page 134 of 350
PDF/HTML Page 162 of 378
single page version
divan gatAni rAjendra akRutvA kulasantatim ..1..
ye kurvanti vRuthAsteShAn tIrthayAtrAn japastapa ..1..
vRuthA ekAdashI proktA vRuthA jAgaraNan hare.
vRuthA cha pauShkarI yAtrA kRutsnan chAndrAyaNan vRuthA ..2..
chAturmAsye tu samprApte rAtribhojyan karoti ya.
tasya shuddhirna vidyet chAndrAyaNashatairapi ..3..
rAtribhojan va kandAdi bhakShaN sthApit karate hain; is prakAr viruddha nirUpaN karate hain.
poShaN karaneke artha anyathA kahA; so jahAn pUrvApar virodh ho unake vachan pramAN kaise karen?
unake viparIt vachanake bhI shraddhAnAdik ho jAte hain, isaliye anyamatakA koI ang bhalA dekhakar
bhI vahAn shraddhAnAdik nahIn karanA. jis prakAr viShamishrit bhojan hitakArI nahIn hai, usI
prakAr jAnanA.
anyamatakA Adar karo; parantu aisA sarvathA hotA hI nahIn; kyonki sarvagnake gnAnamen kuchh chhipA
nahIn hai. isaliye anyamatonke shraddhAnAdik chhoDakar jinamatake dRuDh shraddhAnAdik karanA.
Page 135 of 350
PDF/HTML Page 163 of 378
single page version
AchArAngAdikake padonkA pramAN aThArah hajAr Adi kahA hai, so unakI vidhi milA do.
shlok hain. so yah to bahut chhoTe shAstra hain, isalie banatA nahIn hai. tathA AchArAngAdikase
dashavaikAlikAdikA pramAN kam kahA hai, aur tumhAre adhik hai, so kis prakAr banatA hai?
hai ki
kathan nikAl len to vahAn sambandha nahIn milegA
aise vachan hain. parantu aise vachan to tabhI sambhav hain jab aur koI kartA ho. isaliye
yah sUtra gaNadharakRut nahIn hain, aurake banAye gaye hain. gaNadhar ke nAmase kalpit-rachanAko pramAN
karAnA chAhate hain; parantu vivekI to parIkShA karake mAnate hain, kahA hI to nahIn mAnate.
Page 136 of 350
PDF/HTML Page 164 of 378
single page version
hain. tathA in sUtrommen vishvAs karaneke artha jo jinamat
svarUp to aisA kahate hain
viparIt lingakA dhArak kaise rahegA? shraddhAn hone ke pashchAt mahAvratAdi angIkAr karane par
samyakchAritra hotA hai, vah anyalingamen kisaprakAr banegA? yadi anyalingamen bhI samyakchAritra hotA
hai to jainaling anyaling samAn huA, isalie anyalingIko mokSha kahanA mithyA hai.
yadi kahoge
to bAhyatyAg karanekI hI pratignA karate hain, tyAg kiye binA mahAvrat nahIn hote. mahAvrat
binA chhaTThA Adi guNasthAn nahIn hotA; to phi ra mokSha kaise hogA? isalie gRuhasthako mokSha
kahanA mithyAvachan hai.
Page 137 of 350
PDF/HTML Page 165 of 378
single page version
dharma utpanna kar sakatA hai. tathA strIke nishank ekAntamen dhyAn dharanA aur sarva parigrahAdikakA
tyAg karanA sambhav nahIn hai.
yadi bhAvavedI hai to ham mAnate hI hain; tathA dravyavedI hai to puruSh-strIvedI to lokamen prachur
dikhAI dete hain, aur napunsak to koI virale dikhate hain; to ek samayamen mokSha jAne vAle
itane napunsak kaise sambhav hain? isaliye dravyavedakI apekShA kathan nahIn banatA.
ho.
pariNAm nahIn ho sakate. tathA gotrakarmakA uday to pancham guNasthAnaparyanta hI hai; Uparake
guNasthAn chaDhe binA mokSha kaise hogA? yadi kahoge
yadi unake kul- apekShA uchcha gotrakA uday kahoge to chANDAlAdikake bhI kul-apekShA hI
nIch gotrakA uday kaho. usakA sadbhAv tumhAre sUtrommen bhI pancham guNasthAnaparyanta hI kahA
hai. so kalpit kahanemen pUrvApar virodh hogA hI hogA; isaliye shUdronko mokSha kahanA mithyA
hai.
karane par mithyA bhAsit hotA hai.
Page 138 of 350
PDF/HTML Page 166 of 378
single page version
to nahIn hotIn. yadi pramANaviruddha bhI hon to AkAshake phU la, gadheke sIng ityAdikA honA
bhI banegA; so sambhav nahIn hai. ve achherA kahate hain so pramANaviruddha hain. kisaliye? so
kahate hain
tathA tIrthankarake huA kahen to garbhakalyANak kisIke ghar huA, janma-kalyANak kisIke ghar
huA. kuchh din ratnavRuShTi Adi kisIke ghar hue, kuchh din kisIke ghar hue. solah svapna
kisIko Aye, putra kisIko huA, ityAdi asambhav bhAsit hotA hai. tathA mAtAen to do
huIn aur pitA to ek brAhmaN hI rahA. janmakalyANAdimen usakA sanmAn nahIn kiyA, anya
kalpit pitAkA sanmAn kiyA. is prakAr tIrthankarake do pitAkA kahanA mahAviparIt bhAShit
hotA hai. sarvotkRuShTa pad dhArakake lie aise vachan sunanA bhI yogya nahIn hai.
yah kArya huA. so aise nikRuShTa kAlamen jab aisA nahIn hotA tab vahAn honA kaise sambhav
hai? isaliye yah mithyA hai.
banatI. tathA tIrthankarake nagnaling hI kahate hain, so strIke nagnapanA sambhav nahIn hai. ityAdi
vichAr karanese asambhav bhAsit hotA hai.
anantakAlamen jo bAt ho vah bhI kahate hain. jaise
isaliye yah mithyA hai.
tathA ve kahate hain
Page 139 of 350
PDF/HTML Page 167 of 378
single page version
nahIn hain, anyake hote the so mahantonke hue; isaliye kAladoSh kahA hai. garbhaharaNAdi kArya
pratyakSha-anumAnAdise viruddha hain, unakA honA kaise sambhav hai?
bAt manaparyayagnAnIke binA jAn nahIn sakatA, to kevalIke manakI sarvArthasiddhike dev kis
prakAr jAnenge? tathA kevalIke bhAvamanakA to abhAv hai, dravyaman jaD-AkAramAtra hai, uttar
kisane diyA? isaliye yah mithyA hai.
sharIrako kShudhA lagatI hai, AtmA tadrUp nahIn hotA; to kShudhAdikakA upAy AhArAdik kisaliye
grahaN kiyA kahate ho? kShudhAdise pIDit ho tabhI AhAr grahaN karegA. phi ra kahoge
kisI jIvake hotA dekhA jAtA hai. tathA AhAr hai vah prakRitiudayase nahIn hai, kShudhAse pIDit
hone par hI grahaN karatA hai. tathA AtmA pavanAdiko prerit kare tabhI nigalanA hotA hai,
isaliye vihAravat AhAr nahIn hai.
sAtAke udayase kahe jAte hain. AhArAdikA grahaN sAtAvedanIyake udayase svayamev ho aisA
to hai nahIn; yadi aisA ho to sAtAvedanIyakA mukhya uday devonke hai, ve nirantar AhAr kyon
nahIn karate? tathA mahAmuni upavAsAdi karen unake sAtAkA bhI uday aur nirantar bhojan
karanevAlonko asAtAkA bhI uday sambhav hai.
Page 140 of 350
PDF/HTML Page 168 of 378
single page version
unake AhArAdi mAnate hain.
hai, tAratamyamen sadbhAv kahA jAtA hai. jaise
kahA jAtA hai. usI prakAr kevalIke asAtAkA uday atimanda hai; kyonki ek-ek kAnDakamen
anantaven bhAg-anubhAg rahate hain; aise bahut anubhAgakAnDakonse va guNasankramaNAdise sattAmen
asAtAvedanIyakA anubhAg atyanta manda huA hai, usake udayamen aisI kShudhA vyakta nahIn hotI jo
sharIrako kShIN kare. aur mohake abhAvase kShudhAdikajanit dukh bhI nahIn hai; isaliye kShudhAdikakA
abhAv kahA jAtA hai aur tAratamyamen usakA sadbhAv kahA jAtA hai.
manda uday hone par bhI bahut kAl pashchAt kinchit AhAr
sharIr AhAr binA deshenyUnakoTipUrva paryanta utkRuShTarUpase kaise rahatA hai?
nahIn. jis prakAr kevalagnAn honese pUrva kesh, nakh baDhate the, ab nahIn baDhate; chhAyA hotI thI
ab nahIn hotI; sharIramen nigod thI, usakA abhAv huA. bahut prakArase jaise sharIrakI avasthA
anyathA huI; usI prakAr AhAr binA bhI sharIr jaisekA taisA rahe, aisI bhI avasthA huI. pratyakSha
dekho, auronko jarA vyApta ho tab sharIr shithil ho jAtA hai, inakA Ayuparyanta sharIr shithil
nahIn hotA; isaliye anya manuShyonkI aur inake sharIrakI samAnatA sambhav nahIn hai.
Page 141 of 350
PDF/HTML Page 169 of 378
single page version
uday mand honese miTI, aur pratisamay paramaaudArik sharIravargaNAkA grahaN hotA hai so vah
nokarma-AhAr hai; isalie aisI-aisI vargaNAkA grahaN hotA hai jisase kShudhAdik vyApta na hon
aur sharIr shithil na ho. siddhAntamen isIkI apekShA kevalIko AhAr kahA hai.
hai aur sharIr kShIN rahatA hai. tathA pavanAdi sAdhanevAle bahut kAl tak AhAr nahIn lete aur
sharIr puShTa banA rahatA hai, va RuddhidhArI muni upavAsAdi karate hain tathApi sharIr puShTa banA rahatA
hai; phi ra kevalIke to sarvotkRuShTapanA hai, unake annAdik binA sharIr puShTa banA rahatA hai to kyA
Ashcharya huA? tathA kevalI kaise AhArako jAyenge? kaise yAchanA karenge?
thI usakA kaise nirvAh hogA? jIv antarAy sarvatra pratibhAsit ho vahAn kaise AhAr grahaN
karenge? ityAdi viruddhatA bhAsit hotI hai. tathA ve kahate hain
prakAr viruddhatA utpanna hotI hai.
rahA aur atishay nahIn huA to indrAdi dvArA pUjyapanA kaise shobhA degA? tathA nihAr kaise
karate hain, kahAn karate hain? koI sambhavit bAten nahIn hain. tathA jis prakAr rAgAdiyukta chhadmasthake
kriyA hotI hai, usI prakAr kevalIke kriyA ThaharAte hain.
kis prakAr banatA hai? tathA kevalIke namaskArAdi kriyA ThaharAte hain, parantu anurAg binA
vandanA sambhav nahIn hai. tathA guNAdhikako vandanA sambhav hai, parantu unase koI guNAdhik rahA
nahIn hai so kaise banatI hai?
Page 142 of 350
PDF/HTML Page 170 of 378
single page version
hAT jaisI rachanA karanemen bhI samartha nahIn hai, jisase hATakA Ashray lenA paDe?
anek viparItatA prarUpit karate hain. kevalI shuddha kevalagnAn-darshanamay rAgAdikarahit hue hain
unake aghAtiyonke udayase sambhavit kriyA koI hotI hai; parantu unake mohAdikakA abhAv
huA hai, isaliye upayog juDanese jo kriyA ho sakatI hai vah sambhav nahIn hai. pAp-prakRitikA
anubhAg atyanta mand huA hai, aisA manda anubhAg anya kisIke nahIn hai; isaliye anya jIvonke
pAp-udayase jo kriyA hotI dekhI jAtI hai, vah kevalIke nahIn hotI.
yadi hain to tyAg karaneke pashchAt kisaliye rakhate hain? aur nahIn hain to vastrAdik gRuhastha
rakhate hain, unhen bhI parigrah mat kaho? suvarNAdikako parigrah kaho.
nahIn kiyA hai, parigrahakA tyAg kiyA hai. tathA annAdikakA sangrah karanA to parigrah hai,
bhojan karane jAye vah parigrah nahIn hai. tathA vastrAdikakA sangrah karanA va pahinanA vah
sarvatra hI parigrah hai, so lokamen prasiddha hai.
Page 143 of 350
PDF/HTML Page 171 of 378
single page version
to kaise grahaN karate hain? isalie vastrAdikakA grahaN
hI sAdhan karate hain, isalie mamatva nahIn hai. so bAhya krodh bhale na karo, parantu jisake
grahaNamen iShTabuddhi hogI usake viyogamen aniShTabuddhi hogI hI hogI. yadi iShTabuddhi nahIn hai to
usake artha yAchanA kisaliye karate hain? tathA bechate nahIn hain, so dhAtu rakhanese apanI hInatA
jAnakar nahIn bechate. parantu jis prakAr dhanAdikA rakhanA hai usI prakAr vastrAdikA rakhanA
hai. lokamen parigrahake chAhak jIvonko dononkI ichchhA hai; isalie chorAdikake bhayAdikake kAraN
donon samAn hain. tathA pariNAmonkI sthiratA dvArA dharma sAdhanase hI parigrahapanA na ho, to kisIko
bahut ThanD lagegI vah rajAI rakhakar pariNAmonkI sthiratA karegA aur dharma sAdhegA; so use
bhI niShparigrah kaho? is prakAr gRuhasthadharma
pariNaman nirmal honese pariShahase vyAkul nahIn hote, vah parigrah na rakhe aur dharmasAdhan kare
usakA nAm munidharma
tathA sanjvalanake sarvaghAtI sparddhakonkA uday nahIn hai, deshaghAtI sparddhakonkA uday hai, so unakA
kuchh bal nahIn hai. jaise vedak samyagdRuShTiko samyagmohanIyakA uday hai, parantu samyaktvakA ghAt
nahIn kar sakatA; usI prakAr deshaghAtI sanjvalanakA uday pariNAmonko vyAkul nahIn kar sakatA.
aho! muniyonke aur dUsarenke pariNAmonkI samAnatA nahIn hai. aur sabake sarvaghAtI uday hai,
inake deshaghAtIkA uday hai, isaliye dUsaronke jaise pariNAm hote hain vaise inake kadApi nahIn
hote. jinake sarvaghAtI kaShAyonkA uday ho ve gRuhastha hI rahate hain aur jinake deshaghAtIkA
uday ho ve munidharma angIkAr karate hain; unake pariNAm shItAdikase vyAkul nahIn hote, isaliye
vastrAdik nahIn rakhate.
par gyArahavIn pratimAke dhArIko shrAvak hI kahA hai.
Page 144 of 350
PDF/HTML Page 172 of 378
single page version
digambar men vastrAdi rakhanese dharma hotA hI nahIn hai
kiyA vahI kaShAyI hai. is kalpit kathanase apaneko vastrAdi rakhane par bhI log muni mAnane
lagen; isaliye mAnakaShAyakA poShaN kiyA aur dUsaronko sugamakriyAmen uchchapad honA dikhAyA,
isaliye bahut log lag gaye. jo kalpit mat hue hain ve isI prakAr hue hain. isalie
kaShAyI hokar vastrAdi hone par munipanA kahA hai so pUrvokta yuktimen viruddha bhAsit hotA
hai; isaliye yah kalpit vachan hain, aisA jAnanA.
unakA prayojan? ve to pAp ke kAraN hain; dharmamen to jo dharmake upakArI hon unakA nAm
upakaraN hai. vahAn shAstra
sharIrasukhake artha hI dhAraN kie jAte hain.
isaliye dharmake sAdhanako parigrah sangnA nahIn hai; bhogake sAdhanako parigrah sangnA hotI hai aisA
jAnanA.
unakI avinay hogI, lokanindya honge; isalie is dharmake artha kamaNDal rakhate hain. isaprakAr
pInchhI Adi upakaraN sambhavit hain, vastrAdiko upakaraN sangnA sambhav nahIn hai.
apanI mahantatA bhI chAhate hain, isaliye unhen kalpit yukti dvArA upakaraN ThaharAyA hai.
Page 145 of 350
PDF/HTML Page 173 of 378
single page version
ve hI dete to dete, na dete to na dete. tathA atilobh huA vahI pAp huA, tab munidharma
naShTa huA; dUsarA dharma kyA sAdhegA?
mAnakaShAy huI. AhAr lenA thA so mAng liyA, isamen atilobh kyA huA aur isase
munidharma kis prakAr naShTa huA? so kaho.
artha prArthanA nahIn karatA hai, svayamev koI Aye to apanI vidhi milane par vyApAr karatA
hai to usake lobhakI mandatA hai, mAyA va mAn nahIn hai. mAyA, mAnakaShAy to tab hogI
jab chhal karaneke artha va apanI mahantatAke artha aisA svAng kare. parantu achchhe vyApArIke
aisA prayojan nahIn hai, isaliye unake mAyA-mAn nahIn kahate. usI prakAr muniyonke
AhArAdikakI ichchhA manda hai. ve AhAr lene Ate hain, manamen AhAr lenekI ichchhA bhI hai,
parantu AhArake artha prArthanA nahIn karate; svayamev koI de to apanI vidhi milane par AhAr
lete hain, vahAn unake lobhakI mandatA hai, mAyA va mAn nahIn hai. mAyA
nahIn, isaliye unake mAyA
Page 146 of 350
PDF/HTML Page 174 of 378
single page version
kI; vahAn usako sankoch huA aur na dene par lokanindya honekA bhay huA, isaliye use
AhAr diyA, parantu usake (dAtArake) antarang prAN pIDit honese hinsAkA sadbhAv AyA.
yadi Ap usake gharamen na jAte, usIke denekA upAy hotA to detA, use harSha hotA. yah
to dabAkar kArya karAnA huA. tathA apane kAryake artha yAchanArUp vachan hai vah pAparUp
hai; so yahAn asatya vachan bhI huA. tathA usake denekI ichchhA nahIn thI, isane yAchanA kI,
tab usane apanI ichchhAse nahIn diyA, sankochase diyA isaliye adattagrahaN bhI huA. tathA
gRuhasthake gharamen strI jaisI-taisI baiThI thI aur yah chalA gayA, so vahAn brahmacharyakI bADakA
bhang huA. tathA AhAr lAkar kitane kAl tak rakhA; AhArAdike rakhaneko pAtrAdik rakhe
vah parigrah huA. is prakAr pAnch mahAvratonkA bhang honese munidharma naShTa hotA hai
bhI mahApAp hotA hai. aur Apake kuchh ichchhA nahIn hai, koI svayamev apamAn kare to usake
mahAdharma hai; parantu yahAn to bhojanake lobhake artha yAchanA karake apamAn karAyA isaliye pAp
hI hai, dharma nahIn hai. tathA vastrAdikake artha bhI yAchanA karatA hai, parantu vastrAdik koI
dharmakA ang nahIn hai, sharIrasukhakA kAraN hai, isaliye pUrvokta prakArase usakA niShedh jAnanA.
dekho, apane dharmarUp uchchapadako yAchanA karake nIchA karate hain so usamen dharmakI hInatA hotI
hai.
Page 147 of 350
PDF/HTML Page 175 of 378
single page version
binA samyaktva kaise hogA? isaliye mithyA kahate hain.
lingAdike bhedonse mokShakA svarUp jis prakAr unake shAstrommen kahA hai us prakAr sIkh lenA;
aur kevalIkA vachan pramAN hai
to jainaling dharmabuddhise dhAraN kiyA hai, usake devAdikI pratIti kaise nahIn huI? aur usake
bahut shAstrAbhyAs hai so usane jIvAdike bhed kaise nahIn jAne? aur anyamatakA lavalesh
bhI abhiprAyamen nahIn hai, usako arahant vachanakI kaise pratIti nahIn huI? isaliye usake aisA
shraddhAn hotA hai; parantu samyaktva nahIn huA. tathA nArakI, bhog-bhUmiyA, tiryanch Adiko aisA
shraddhAn honekA nimitta nahIn hai, tathApi unake bahut kAlaparyant samyaktva rahatA hai, isaliye
unake aisA shraddhAn nahIn hotA, tab bhI samyaktva huA hai.
samyaggnAn kahA hai.
tathA unake dvArA nirUpit aNuvrat-mahAvratAdirUp shrAvak-yatikA dharma dhAraN karanese
Page 148 of 350
PDF/HTML Page 176 of 378
single page version
aur unake matake anusAr gRuhasthAdikake mahAvratAdi binA angIkAr kiye bhI samyakchAritra
hotA hai.
yahAn ve kahate hain
to antarang pariNAmon se hotA hai; isalie antarang jainadharmarUp pariNAm hue binA graiveyak
jAnA sambhav nahIn hai.
mArate nahIn hain; yadi pAp na hotA to indrAdik kyon nahIn mArate? tathA pratimAjI ke AbharaNAdi
banAte hain; parantu pratibimba to vItarAgabhAg baDhAneke lie sthApit kiyA thA, AbharaNAdi banAnese
anyamatakI mUrttivat yah bhI hue. ityAdi kahAn tak kahen? anek anyathA nirUpaN karate
hain.
kArit-anumodanAse sarva sAvadyayog tyAg karanekI pratignA karate hain; bAdamen pAlan nahIn karate,
bAlakako va bholeko va shUdrAdikako bhI dIkShA dete hain. is prakAr tyAg karate hain aur
Page 149 of 350
PDF/HTML Page 177 of 378
single page version
angIkAr karake bhang kI, so yah pAp kise lagA? bAdamen dharmAtmA honekA nishchay kaisA?
tathA jo sAdhukA dharma angIkAr karake yathArtha pAlan na kare use sAdhu mAnen yA na mAnen?
yadi mAnen to jo sAdhu muninAm dhAraN karate hain aur bhraShTa hain un sabako sAdhu mAno. na
mAnen to inake sAdhupanA nahIn rahA. tum jaise AcharaNase sAdhu mAnate ho usakA bhI pAlan
kisI viraleke pAyA jAtA hai; sabako sAdhu kisaliye mAnate ho?
huA, use pUjya kaise mAnate ho? aur nahIn mAnatA to usase sAdhukA vyavahAr kisaliye
vartatA hai? tathA Ap to unhen sAdhu na mAnen aur apane sanghamen rakhakar auronse sAdhu mAnavAkar
auronko ashraddhAnI karatA hai aisA kapaT kisaliye karatA hai? tathA tum jisako sAdhu nahIn
mAnoge tab anya jIvonko bhI aisA hI upadesh karoge ki
huA, kyonki vah use sAdhu mAnatA hai. tathA tum jisake yathArtha AcharaN mAnate ho, vahAn
bhI vichArakar dekho; vah bhI yathArtha munidharmakA pAlan nahIn karatA hai.
jainamatamen to jaisA kahA hai, vaisA hI hone par sAdhusangnA hotI hai.
kI pratignA karake ek bAr bhojan kare to usake bahut bhojanakA sanyam hone par bhI pratignA
bhangase pApI kahate hain, usI prakAr munidharmakI pratignA karake koI kinchit dharma na pAle, to
Page 150 of 350
PDF/HTML Page 178 of 378
single page version
ekabAr bhojan kare to dharmAtmA hI hai; usI prakAr apanA shrAvakapad dhAraN karake thoDA
bhI dharma sAdhan kare to dharmAtmA hI hai. yahAn UnchA nAm rakhakar nIchI kriyA karanemen pApIpanA
sambhav hai. yathAyogya nAm dhAraN karake dharmakriyA karanese to pApIpanA hotA nahIn hai; jitanA
dharmasAdhan kare utanA hI bhalA hai.
hain, usI prakAr is kAlamen sAdhukA sadbhAv hai, aur gamyakShetramen sAdhu dikhAI nahIn dete, to
auronko to sAdhu mAnA nahIn jAtA; sAdhukA lakShaN milane par hI sAdhu mAne jAte hain. tathA
inakA prachAr bhI thoDe hI kShetramen dikhAI detA hai, vahAnse dUrake kShetramen sAdhukA sadbhAv kaise
mAnen? yadi lakShaN milane par mAnen to yahAn bhI isI prakAr mAno. aur binA lakShaN mile
hI mAnen to vahAn anya kulingI hain inhIko sAdhu mAno. is prakAr viparItatA hotI hai,
isaliye banatA nahIn hai.
inake sAdhupanA banatA nahIn hai; aur sAdhupane binA sAdhu mAnakar guru mAnanese mithyAdarshan hotA
hai; kyonki bhale sAdhuko guru mAnanese hI samyagdarshan hotA hai.
aur vah trasaghAtAdik jisamen ho aisA kArya karatA hai; so deshavrat guNasthAnamen to gyArah
avirati kahe hain, vahAn trasaghAt kis prakAr sambhav hai? tathA gyArah pratimAbhed shrAvakake
hain, unamen dasavIn-gyArahavIn pratimAdhArak shrAvak to koI hotA hI nahIn aur sAdhu hotA hai.
Page 151 of 350
PDF/HTML Page 179 of 378
single page version
UnchI kriyAko kisaliye chhoDegA aur nIchA kArya hai to kisaliye angIkAr karegA? yah
sambhav hI nahIn hai.
kuchh nahIn kahate.
virodh hogA.
hai. tathA dharmake ang anek hain, unamen ek parajIvakI dayAko mukhya kahate hain, usakA bhI
vivek nahIn hai. jalakA chhAnanA, annakA shodhanA, sadoSh vastukA bhakShaN na karanA, hinsAdirUp
vyavahAr na karanA ityAdi usake angonkI to mukhyatA nahIn hai.
hinsAkA yatna batalAte hain. so nAsikA dvArA bahut pavan nikalatI hai usakA to yatna karate
hI nahIn. tathA unake shAstrAnusAr bolanekA hI yatna kiyA hai to sarvadA kisaliye rakhate
hain? bolen tab yatna kar lenA chAhiye. yadi kahen
bhI karate hain; isaliye gRuhasthako apane yogya shauch karanA chAhiye. strI-sangamAdi karake shauch
kiye binA sAmAyikAdi kriyA karanese avinay, vikShiptatA Adi dvArA pAp utpanna hotA hai.
is prakAr jinakI mukhyatA karate hain unakA bhI ThikAnA nahIn hai. aur kitane hI dayA ke
ang yogya pAlate hain, haritakAy AdikA tyAg karate hain. jal thoDA girAte hain; inakA ham
niShedh nahIn karate.
Page 152 of 350
PDF/HTML Page 180 of 378
single page version
bhagavatI sUtramen RuddhidhArI munikA nirUpaN hai vahAn merugiri Adimen jAkar ‘‘tattha cheyayAin vandaI’’
aisA pATh hai. isakA artha yah hai ki
gnAnAdikakI vandanA to sarvatra sambhav hai. jo vandanAyogya chaitya vahAn sambhav ho aur sarvatra
sambhav na ho vahAn use vandanA karanekA visheSh sambhav hai aur aisA sambhavit artha pratimA
hI hai; aur chaitya shabdakA mukhya artha pratimA hI hai, so prasiddha hai. isI artha dvArA chaityAlay
nAm sambhav hai; use haTh karake kisaliye lupta karen?
so vah rachanA anAdi hai, vah rachanA bhog
yA to apane mandirommen niShprayojan rachanA dekhakar usase udAsIn hote honge, vahAn dukhI hote
honge, parantu yah sambhav nahIn hai. yA achchhI rachanA dekhakar viShayonkA poShaN karate honge,
parantu arahantakI mUrti dvArA samyagdRuShTi apanA viShay poShaN karen yah bhI sambhav nahIn hai.
isaliye vahAn unakI bhakti Adi hI karate hain, yahI sambhav hai.
thA yahAn dharma huA; ise auronke sadRush kaise kahen? yah to yogya kArya huA. aur pAp hotA
hai to vahAn ‘‘NamotthuNan’’ kA pATh paDhA; so pApake ThikAne aisA pATh kisaliye paDhA?
kriyA hai vah karanA yukta huI.