Moksha-Marg Prakashak-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 198 of 350
PDF/HTML Page 226 of 378

 

background image
-
208 ] [ mokShamArgaprakAshak
aur bhI vahAn ‘‘gnAnin karma na jAtu kartumuchitan’’1 ityAdi ka lashamen tathA ‘‘tathApi
na nirargalan charitumiShyate gnAnina’’2 ityAdi klashamen svachchhandI honekA niShedh kiyA hai. binA
ichchhAke jo kArya ho vah karmabandhakA kAraN nahIn hai. abhiprAyase kartA hokar kare aur
gnAtA rahe yah to banatA nahIn hai
ityAdi nirUpaN kiyA hai.
isaliye rAgAdikako bureahitakArI jAnakar unake nAshake artha udyam rakhanA.
vahAn anukramase pahale tIvra rAgAdi chhoDaneke artha ashubh kArya chhoDakar shubhamen laganA,
aur pashchAt manda rAgAdi bhI chhoDaneke artha shubhako chhoDakar shuddhopayogarUp honA.
tathA kitane hI jIv ashubhamen klesh mAnakar vyApArAdi kArya va strI-sevanAdi kAryonko
bhI ghaTAte hain, tathA shubhako hey jAnakar shAstrAbhyAsAdi kAryommen nahIn pravartate hain, vItarAgabhAvarUp
shuddhopayogako prApta hue nahIn hain; isalie ve jIv artha, kAm, dharma, mokSharUp puruShArthase rahit
hote hue AlasI
nirudyamI hote hain.
unakI nindA panchAstikAy3kI vyAkhyAmen kI hai. unake liye dRuShTAnta diyA hai ki jaise
bahut khIr-shakkar khAkar puruSh AlasI hotA hai va jaise vRukSha nirudyamI hain; vaise ve jIv AlasI
nirudyamI hue hain.
ab inase pUchhate hain ki tumane bAhya to shubh-ashubh kAryonko ghaTAyA, parantu upayog
to binA Alambanake rahatA nahIn hai; to tumhArA upayog kahAn rahatA hai? so kaho.
yadi vah kahe ki AtmAkA chintavan karatA hai, to shAstrAdi dvArA anek prakArase AtmAke
vichArako to tumane vikalpa ThaharAyA, aur AtmAkA koI visheShaN jAnanemen bahut kAl lagatA
nahIn hai, bArambAr ekarUp chintavanamen chhadmasthakA upayog lagatA nahIn hai, gaNadharAdikakA bhI upayog
isaprakAr nahIn rah sakatA, isaliye ve bhI shAstrAdi kAryommen pravartate hain, terA upayog gaNadharAdikase
bhI kaise shuddha huA mAnen? isaliye terA kahanA pramAN nahIn hai.
jaise koI vyApArAdimen nirudyamI hokar niThallA jaise-taise kAl gamvAtA hai; usIprakAr
1. gnAnin karma na jAtu kartumuchitan kinchittathApyuchyate, bhunkShe hant na jAtu me yadi paran durbhukta evAsi bho.
bandha syAdupabhogato yadi na tatkin kAmachArosti te, gnAnan sanvas bandhameShyaparathA svasyAparAdhAddhruvam..
(samayasAr kalash-151)
2. tathApi na nirargalan charitumiShyate gnAninAn tadAyatanamev sA kil nirargalA vyApRuti.
akAmakRutakarma tanmatamakAraNan gnAninAn dvayan na hi virudhyate kimu karoti jAnAti cha..
(samayasAr kalash166)
3. gAthA 172 kI TIkAmen.