-
214 ] [ mokShamArgaprakAshak
[ kulaapekShA dharmadhArak vyavahArAbhAsI ]
vahAn koI jIv to kulakramase hI jainI hain, jainadharmakA svarUp jAnate nahIn, parantu kulamen
jaisI pravRutti chalI AyI hai vaise pravartate hain. vahAn jis prakAr anyamatI apane kuladharmamen
pravartate hain usI prakAr yah pravartate hain. yadi kulakramase hI dharma ho to musalamAn Adi sabhI
dharmAtmA ho jAyen. jainadharmakI visheShatA kyA rahI?
vahI kahA hai —
loyammi rAyaNII NAyan Na kulakammi kaiyAvi.
kin puN tiloy pahuNo jiNandadhammAhigArammi..7.. (upadeshasiddhAntaratnamAlA)
artha — lokamen yah rAjanIti hai ki kadAchit kulakramase nyAy nahIn hotA hai. jisakA
kul chor ho, use chorI karate pakaD len to usakA kulakram jAnakar chhoDate nahIn hain, daNDa hI
dete hain. to trilokaprabhu jinendradevake dharmake adhikAramen kyA kulakramAnusAr nyAy sambhav hai?
tathA yadi pitA daridrI ho aur Ap dhanavAn ho, tab vahAn to kulakramakA vichAr
karake Ap daridrI rahatA hI nahIn, to dharmamen kulakA kyA prayojan hai? tathA pitA narakamen
jAye aur putra mokSha jAtA hai, vahAn kulakram kaise rahA? yadi kul par dRuShTi ho to putra
bhI narakagAmI honA chAhiye. isaliye dharmamen kulakramakA kuchh bhI prayojan nahIn hai.
shAstronkA artha vichArakar yadi kAladoShase jinadharmamen bhI pApI puruShon dvArA kudev-kuguru-
kudharma sevanAdirUp tathA viShay-kaShAy poShaNAdirUp viparIt pravRutti chalAI gaI ho, to usakA
tyAg karake jin-AgnAnusAr pravartan karanA yogya hai.
yahAn koI kahe ki paramparA chhoDakar navIn mArgamen pravartan karanA yogya nahIn hai?
usase kahate hain — yadi apanI buddhise navIn mArga pakaDe to yogya nahIn hai. jo
paramparA – anAdinidhan jainadharmakA svarUp shAstrommen likhA hai, usakI pravRutti miTAkar pApI puruShonne
bIchamen anyathA pravRutti chalAI ho, use paramparA-mArga kaise kahA jA sakatA hai? tathA use chhoDakar
purAtan jainashAstrommen jaisA dharma likhA thA, vaise pravartan kare to use navIn mArga kaise kahA
jA sakatA hai?
tathA yadi kulamen jaisI jinadevakI AgnA hai, usI prakAr dharmakI pravRutti hai to apaneko
bhI vaise hI pravartan karanA yogya hai; parantu use kulAchAr na jAn dharma jAnakar, usake svarUp,
phalAdikakA nishchay karake angIkAr karanA. jo sachche bhI dharmako kulAchAr jAnakar pravartatA