-
226 ] [ mokShamArgaprakAshak
milApase utpanna huI jAnatA hai; yah jIvakI kriyA hai usakA pudgal nimitta hai, yah pudgalakI
kriyA hai usakA jIv nimitta hai — aisA bhinna-bhinna bhAv bhAsit nahIn hotA. ityAdi bhAv
bhAsit hue binA use jIv-ajIvakA sachchA shraddhAnI nahIn kahate; kyonki jIv-ajIvako
jAnanekA to yah hI prayojan thA, vah huA nahIn.
AsravatattvakA anyathArUp
tathA Asravatattvamen jo hinsAdirUp pApAsrav hain unhen hey jAnatA hai; ahinsAdirUp
puNyAsrav hain unhen upAdey mAnatA hai. parantu yah to donon hI karmabandhake kAraN hain inamen
upAdeyapanA mAnanA vahI mithyAdRuShTi hai. vahI samayasArake bandhAdhikAramen kahA hai1: —
sarva jIvonke jIvan-maraN, sukh-dukh apane karmake nimittase hote hain. jahAn anya jIv
anya jIvake in kAryonkA kartA ho, vahI mithyAdhyavasAy bandhakA kAraN hai. vahAn anya
jIvonko jilAnekA athavA sukhI karanekA adhyavasAy ho vah to puNyabandhakA kAraN hai aur
mAranekA athavA dukhI karanekA adhyavasAy ho vah pApabandhakA kAraN hai.
is prakAr ahinsAvat satyAdik to puNyabandhake kAraN hain aur hinsAvat asatyAdik
pApabandhake kAraN hain. ye sarva mithyAdhyavasAy hain, ve tyAjya hain. isaliye hinsAdivat
ahinsAdikako bhI bandhakA kAraN jAnakar hey hI mAnanA.
hinsAmen mAranekI buddhi ho, parantu usakI Ayu pUrNa hue binA maratA nahIn hai, yah
apanI dveShapariNatise Ap hI pAp bAndhatA hai. ahinsAmen rakShA karanekI buddhi ho, parantu usakI
Ayu avasheSh hue binA vah jItA nahIn hai, yah apanI prashasta rAgapariNatise Ap hI puNya
bAndhatA hai. is prakAr yah donon hey hain; jahAn vItarAg hokar dRuShTAgnAtArUp pravarte vahAn nirbandha
hai so upAdey hain.
so aisI dashA na ho tab tak prashastarAgarUp pravartan karo; parantu shraddhAn to aisA
rakho ki yah bhI bandhakA kAraN hai, hey hai; shraddhAnamen ise mokShamArga jAne to mithyAdRuShTi hI
hotA hai.
tathA mithyAtva, avirati, kaShAy, yog – ye Asravake bhed hain; unhen bAhyarUp to mAnatA
1. samayasAr gAthA 254 se 256 tathA samayasArake nimnalikhit kalash —
sarvan sadaiv niyatan bhavati svakIyakarmodayAnmaraNajIvitadukhasaukhyam.
agnAnametadih yattu para parasya kuryAtpumAnamaraNajIvitadukhasaukhyam..168..
agnAnametadadhigamya parAtparasya pashyanti ye maraNajIvitadukhasaukhyam.
karmmANyahankRutirasen chikIrShavaste mithyAdRusho niyatamAtmahano bhavanti..169..