Moksha-Marg Prakashak-Hindi (English transliteration). Parishisht 3 - Parmarth Vachnika.

< Previous Page   Next Page >


Page 340 of 350
PDF/HTML Page 368 of 378

 

background image
-
350 ] [ mokShamArgaprakAshak
paramArthavachanikA
[ kavivar pt. banArasIdAsajI rachit ]
ek jIvadravya, usake anant guN, anant paryAyen, ek-ek guNake asankhyAt pradesh,
ek-ek pradeshamen ananta karmavargaNAen, ek-ek karmavargaNAmen anant-anant pudgalaparamANu, ek-
ek pudgalaparamANu anant guN anant paryAyasahit virAjamAna.
yah ek sansArAvasthit jIvapiNDakI avasthA. isIprakAr anant jIvadravya sapiNDarUp
jAnanA. ek jIvadravya anant-anant pudgaladravyase sanyogit (sanyukta) mAnanA.
usakA vivaraNanya anyarUp jIvadravyakI pariNati, anya anyarUp pudgaladravyakI
pariNati.
usakA vivaraNek jIvadravya jisaprakArakI avasthA sahit nAnA AkArarUp pariNamit
hotA hai vah prakAr anya jIvase nahIn milatA; usakA aur prakAr hai. isIprakAr anantAnantarUp
jIvadravya anantAnantasvarUp avasthAsahit varta rahe hain. kisI jIvadravyake pariNAm kisI anya
jIvadravyase nahIn milate. isIprakAr ek pudgalaparamANu ek samayamen jisaprakArakI avasthA dhAraN
karatA hai, vah avasthA anya pudgalaparamANudravyase nahIn milatI. isaliye pudgal (paramANu)
dravyakI bhI anya-anyatA jAnanA.
ab, jIvadravya pudgaladravya ekakShetrAvagAhI anAdikAlake hain, unamen visheSh itanA ki
jIvadravya ek, pudgalaparamANudravya anantAnant, chalAchalarUp, AgamanagamanarUp, anantAkAr
pariNamanarUp, bandhamukti shaktisahit vartate hain.
ab, jIvadravyakI anantI avasthAen, unamen tIn avasthAen mukhya sthApit kInek
ashuddha avasthA, ek shuddhAshuddharUp mishra avasthA, ek shuddha avasthAyah tIn avasthAen sansArI
jIvadravyakI. sansArAtIt siddha anavasthitarUp kahe jAte hain.
ab tInon avasthAonkA vichArek ashuddha nishchayAtmak dravya, ek shuddha nishchayAtmak
dravya, ek mishra nishchayAtmak dravya. ashuddha nishchayadravyako sahakArI ashuddha vyavahAr, mishradravyako
sahakArI mishravyavahAr, shuddha dravyako sahakArI shuddha vyavahAra.