Moksha-Marg Prakashak-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 36 of 350
PDF/HTML Page 64 of 378

 

background image
-
46 ] [ mokShamArgaprakAshak
sansAradukh aur usakA mUlakAraN
(ka) karmonkI apekShAse
vahAn sab dukhonkA mUlakAraN mithyAdarshan, agnAn aur asanyam hai. jo darshan-mohake
udayase huA atattvashraddhAnmithyAdarshan hai, usase vastusvarUpakI yathArtha pratIti nahIn ho sakatI,
anyathA pratIti hotI hai. tathA us mithyAdarshan hI ke nimittase kShayopashamarUp gnAn hai vah
agnAn ho rahA hai, usase yathArtha vastusvarUpakA jAnanA nahIn hotA, anyathA jAnanA hotA hai.
tathA chAritramohake udayase huA kaShAyabhAv usakA nAm asanyam hai, usase jaise vastusvarUp
hai vaisA nahIn pravartatA, anyathA pravRutti hotI hai.
isaprakAr ye mithyAdarshanAdik hain ve hI sarva dukhonkA mUl kAraN hain. kis prakAr?
so batalAte hain
gnAnAvaraN aur darshanAvaraNake kShayopashamase honevAlA dukh aur usase nivRutti
mithyAdarshanAdikase jIvako sva-par vivek nahIn ho sakatA. svayam ek AtmA aur
ananta pudgalaparamANumay sharIr; inake sanyogarUp manuShyAdi paryAy utpanna hotI hai, usI paryAyako
sva mAnatA hai. tathA AtmAkA gnAn-darshanAdi svabhAv hai usake dvArA kinchit jAnanA-dekhanA
hotA hai; aur karmopAdhise hue krodhAdikabhAv unarUp pariNAm pAye jAte hain; tathA sharIrakA
sparsha, ras, gandha, varNa svabhAv hai vah pragaT hai aur sthUl-kRuShAdik honA tathA sparshAdikakA
palaTanA ityAdi anek avasthAyen hotI hain;
in sabako apanA svarUp jAnatA hai.
vahAn gnAn-darshanakI pravRutti indriymanake dvArA hotI hai, isaliye yah mAnatA hai ki
ye tvachA, jIbh, nAsikA, netra, kAn man mere ang hain. inake dvArA main dekhatA-jAnatA hUn;
aisI mAnyatAse indriyommen prIti pAyI jAtI hai.
tathA mohake Aveshase un indriyonke dvArA viShay-grahaN karane kI ichchhA hotI hai.
aur un viShayonkA grahaN hone par us ichchhAke miTanese nirAkul hotA hai tab Ananda mAnatA
hai. jaise kuttA hI chabAtA hai, usase apanA lohU nikale usakA svAd lekar aisA mAnatA
hai ki yah hayionkA svAd hai. usI prakAr yah jIv viShayonko jAnatA hai, usase apanA
gnAn pravartatA hai, usakA svAd lekar aisA mAnatA hai ki yah viShayakA svAd hai. so viShayamen
to svAd hai nahIn. svayam hI ichchhA kI thI, use svayam hI jAnakar svayam hI Ananda mAn
liyA; parantu main anAdi-ananta gnAnasvarUp AtmA hUn
aisA nikeval(parase ke val bhinna)gnAnakA