Moksha-Marg Prakashak-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 10 of 378

 

background image
-
nahīṁ hai, kintu apane abhiprāyameṁ us us mat sambandhīt jo koī dharmabuddhirūp abhiprāy ho,
vah abhiprāy chuṛānekā hai. ve svayaṁ hī is saṁbaṁdhameṁ is prakār likhate haiṁ ki : ‘‘yahān̐
nānā prakārake mithyādr̥ṣṭiyoṁkā kathan kiyā hai, usakā prayojan itanā hī jānanā ki
in
prakāroṁko pahacānakar apanemeṁ koī aisā doṣ ho to use dūr karake samyakśraddhānayukta honā,
parantu anyake aise doṣ dekh kaṣāyī nahīṁ honā; kyoṁki apanā bhalā-burā to apane pariṇāmoṁse
hotā hai; yadi anyako rucivān dekhe to kuch upadeś dekar unakā bhī bhalā kare.’’
śrīmān paṁḍitapravar ṭoḍaramalajī digaṁbar jainadharmake prabhāvak viśiṣṭa mahāpuruṣ the. unhoṁne
mātra cha māsameṁ siddhāntakaumudī jaise kaṭhin vyākaraṇagraṁthakā abhyās kiyā thā. apanī
kuśāgrabuddhike prabhāvase unhoṁne ṣaḍdarśanake graṁth, bauddha, muslim tathā anya anek matamatāntaroṁke
graṁthoṁkā adhyayan kiyā thā, śvetāmbar
sthānakavāsīke sūtroṁ tathā graṁthoṁkā bhī avalokan kiyā
thā, tathā digaṁbar jain graṁthoṁmeṁ śrī samayasār, paṁcāstikāyasaṁgrah, pravacanasār, niyamasār,
gommaṭasār, tattvārthasūtra, aṣṭapāhuṛ, ātmānuśāsan, padmanaṁdipaṁcaviṁśatikā, śrāvakamunidharmake prarūpak
anek śāstroṁkā tathā kathā-purāṇādik anek śāstroṁkā abhyās kiyā thā. in sarva śāstroṁke
abhyāsase āpakī buddhi bahut hī prakhar banī thī. śāstrasabhā, vyākhyānasabhā aur vivādasabhāmeṁ
āp bahut hī prasiddha the. is asādhāraṇ prabhāvakapaneke kāraṇ āp tatkālīn rājāko
bhī atiśay priy ho gaye the. is rājapriyatā tathā pāṁḍityaprakharatāke kāraṇ anyadharmī āpake
sāth matsarabhāv karane lage the, kyoṁki āpake sāmane un anyadharmīyoṁke baṛe-baṛe vidvān bhī
parābhav ho jāte the. yadyapi āp svayaṁ kisī bhī vidharmīyoṁkā anupakār nahīṁ karate the;
parantu bane jahān̐ tak unakā upakār hī kiyā karate the, to bhī mātsaryayukta manuṣyoṁkā
matsaratājanya kr̥tya karanekā hī svabhāv hai; unake matsar va vairabhāvake kāraṇ hī paṁḍitajīkā
akālik dehānta ho gayā thā.
paṁḍit ṭoḍaramalajīkī mr̥tyuke saṁbaṁdhameṁ ek duḥkhad ghaṭanākā ullekh paṁ. bakhatarām śāhake
‘buddhivilās’ graṁthameṁ nimna prakārase kiyā gayā hai
‘‘tab bāhmaṇanu matau yah kiyo, śiv uṭhāvako ṭaunā diyo.
tāmai sabai śrāvagī kaid, karike daṁḍ kiye nr̥p kaida..
guru terah-paṁthanuko bhramī, ṭoḍaramalla nām sāhimī.
tāhi bhūp māryo pal māṁhi, gāḍayo mahi gaṁdagī tāhi..’’
isameṁ spaṣṭa kiyā hai ki saṁvat 1888ke bād jayapurameṁ jab jainadharmakā punaḥ viśeṣ
[ 8 ]