Moksha-Marg Prakashak-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 105 of 350
PDF/HTML Page 133 of 378

 

background image
-
pān̐cavān̐ adhikār ][ 115
tathā yajñādik karanā dharma ṭhaharāte haiṁ, so vahān̐ baṛe jīv unakā hom karate haiṁ, agni
ādikakā mahā prārambha karate haiṁ, vahān̐ jīvaghāt hotā hai; so unhīṁke śāstroṁmeṁ va lokameṁ hiṁsākā
niṣedh hai; parantu aise nirday haiṁ ki kuch ginate nahīṁ haiṁ aur kahate haiṁ
‘‘yajñārtha paśavaḥ
sr̥ṣṭāḥ’’ is yajñake hī artha paśu banāye haiṁ, vahān̐ ghāt karanekā doṣ nahīṁ hai.
tathā meghādikakā honā, śatru ādikā vinaṣṭa honā ityādi phal batalākar apane lobhake
artha rāgādikoṁko bhramit karate haiṁ. so koī viṣase jīvit honā kahe to pratyakṣa viruddha hai;
usī prakār hiṁsā karanese dharma aur kāryasiddhi kahanā pratyakṣa viruddha hai. parantu jinakī hiṁsā
karanā kahā, unakī to kuch śakti nahīṁ hai, kisīko unakī pīṛā nahīṁ hai. yadi kisī śaktivān
va iṣṭakā hom karanā ṭhaharāyā hotā to ṭhīk rahatā. pāpakā bhay nahīṁ hai, isaliye pāpī durbalake
ghātak hokar apane lobhake artha apanā va anyakā burā karanemeṁ tatpar hue haiṁ.
yog mīmāṁsā
tathā ve mokṣamārga bhaktiyog aur jñānayog dvārā do prakārase prarūpit karate haiṁ.
bhaktiyog mīmāṁsā
ab, bhaktiyog dvārā mokṣamārga kahate haiṁ, usakā svarūp kahā jātā haiḥ
vahān̐ bhakti nirguṇ-saguṇ bhedase do prakārakī kahate haiṁ. vahān̐ advait parabrahmakī bhakti
karanā so nirguṇ bhakti hai; vah is prakār kahate haiṁtum nirākār ho, niraṁjan ho, man-
vacanase agocar ho, apār ho, sarvavyāpī ho, ek ho, sarvake pratipālak ho, adham udhāran
ho, sarvake kartā-hartā ho, ityādi viśeṣaṇoṁse guṇ gāte haiṁ; so inameṁ kitane hī to nirākārādi
viśeṣaṇ haiṁ so abhāvarūp haiṁ, unako sarvathā mānanese abhāv hī bhāsit hotā hai. kyoṁki
ākārādi binā vastu kaisī hogī? tathā kitane hī sarvavyāpī ādi viśeṣaṇ asambhavī haiṁ
so unakā asambhavapanā pahale dikhāyā hī hai.
phi ra aisā kahate haiṁ kijīvabuddhise maiṁ tumhārā dās hūn̐, śāstradr̥ṣṭise tumhārā aṁś
hūn̐, tattvabuddhise ‘‘tū hī maiṁ hūn̐’’ so yah tīnoṁ hī bhram haiṁ. yah bhakti karanevālā cetan hai
yā jaṛ hai? yadi cetan hai to vah cetanā brahmakī hai yā isīkī hai? yadi brahmakī hai to
‘‘maiṁ dās hūn̐’’ aisā mānanā to cetanāhīke hotā hai so cetanā brahmakā svabhāv ṭhaharā aur
svabhāv-svabhāvīke tādātmya sambandha hai, vahān̐ dās aur svāmīkā sambandha kaise banatā hai? dās
aur svāmīkā sambandha to bhinna padārtha ho tabhī banatā hai. tathā yadi yah cetanā isīkī
hai to yah apanī cetanākā svāmī bhinna padārtha ṭhaharā, tab maiṁ aṁś hūn̐ va ‘‘jo tū hai so