hai, kisīko kiṁcit jānatā hai
hoṁ unhīṁko jānatā hai. unameṁ bhī alag-alag indriyoṁ dvārā alag-alag kālameṁ kisī skandhake
sparśādikakā jānanā hotā hai. tathā man dvārā apane jānane yogya kiṁcitmātra trikāl sambandhī
dūr kṣetravartī athavā samīp kṣetravartī rūpī-arūpī dravyoṁ aur paryāyoṁko atyanta aspaṣṭarūpase jānatā
hai. so bhī indriyoṁ dvārā jisakā jñān huā ho athavā jisakā anumānādik kiyā ho us
hī ko jān sakatā hai. tathā kadācit apanī kalpanā hī se asatko jānatā hai. jaise svapnameṁ
athavā jāgate hue bhī jo kadācit kahīṁ nahīṁ pāye jāte aise ākārādikakā ciṁtavan karatā
hai aur jaise nahīṁ haiṁ vaise mānatā hai. is prakār man dvārā jānanā hotā hai. so yah indriyoṁ
va man dvārā jo jñān hotā hai, usakā nām matijñān hai.
sparśa, ras, gaṁdhakā jñān hai; bhramar, makṣikā, pataṁgādik cauindriy jīvoṁko sparśa, ras, gaṁdh,
varṇakā jñān hai; maccha, gāy, kabūtar ityādik tiryaṁc aur manuṣya, dev, nārakī yah paṁcendriy
haiṁ
hī haiṁ, un sabake manajanit jñān pāyā jātā hai.
jānanā huā so śrutajñān hai. is prakār anya bhī jānanā. yah to akṣarātmak śrutajñān
hai. tathā jaise sparśa dvārā śītakā jānanā huā vah to matijñān hai; usake sambandhase ‘yah
hitakārī nahīṁ hai, isaliye bhāg jānā’ ityādirūp jñān huā so śrutajñān hai. is prakār
anya bhī jānanā. yah anakṣarātmak śrutajñān hai.