Moksha-Marg Prakashak-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 58 of 350
PDF/HTML Page 86 of 378

 

background image
-
68 ] [ mokṣamārgaprakāśak
athavā garbha ādi avasthāoṁke duḥkh pratyakṣa bhāsit hote haiṁ. jis prakār viṣṭāmeṁ
laṭ utpanna hotī hai usī prakār garbhameṁ śukra-śoṇitake binduko apane śarīrarūp karake jīv
utpanna hotā hai. bādameṁ vahān̐ kramaśaḥ jñānādikakī tathā śarīrakī vr̥ddhi hotī hai. garbhakā duḥkh
bahut hai. saṁkucit rūpase auṁdhe mun̐h kṣudhā-tr̥ṣādi sahit vahān̐ kāl pūrṇa karatā hai. jab
bāhar nikalatā hai tab bālyāvasthāmeṁ mahā duḥkh hotā hai. koī kahate haiṁ ki bālyāvasthāmeṁ
duḥkh thoṛā hai; so aisā nahīṁ hai, kintu śakti thoṛī honese vyakta nahīṁ ho sakatā. bādameṁ
vyāpārādik tathā viṣay-icchā ādi duḥkhoṁkī pragaṭatā hotī hai. iṣṭa-aniṣṭa janit ākulatā
banī hī rahatī hai. paścāt jab vr̥ddha ho tab śaktihīn ho jātā hai aur tab param duḥkhī
hotā hai. ye duḥkh pratyakṣa hote dekhe jāte haiṁ.
ham bahut kyā kaheṁ? pratyakṣa jise bhāsit nahīṁ hote vah kahe hue kaise sunegā? kisīke
kadācit kiṁcit sātākā uday hotā hai so ākulatāmay hai. aur tīrthaṁkarādi pad mokṣamārga
prāpta kiye binā hote nahīṁ haiṁ.
is prakār manuṣya paryāyameṁ duḥkh hī haiṁ.
ek manuṣya paryāyameṁ koī apanā bhalā honekā upāy kare to ho sakatā hai. jaise
kāne gannekī jaṛ va usakā ūparī phīkā bhāg to cūsane yogya hī nahīṁ hai, aur bīcakī
poreṁ kānī honese ve bhī nahīṁ cūsī jātīṁ; koī svādakā lobhī unheṁ bigāṛe to bigāṛo;
parantu yadi unheṁ bo de to unase bahutase ganne hoṁ, aur unakā svād bahut mīṭhā āye.
usī prakār manuṣya-paryāyakā bālak-vr̥ddhapanā to sukhayogya nahīṁ hai, aur bīcakī avasthā rog-
kleśādise yukta hai, vahān̐ sukh ho nahīṁ sakatā; koī viṣayasukhakā lobhī use bigāṛe to bigāṛo;
parantu yadi use dharma sādhanameṁ lagāye to bahut uccapadako pāye, vahān̐ sukh bahut nirākul
pāyā jātā hai. isaliye yahān̐ apanā hit sādhanā, sukh honeke bhramase vr̥thā nahīṁ khonā.
dev gatike duḥkh
tathā dev paryāyameṁ jñānādikakī śakti auroṁse kuch viśeṣ hai; ve mithyātvase
atattvaśraddhānī ho rahe haiṁ. tathā unake kaṣāy kuch maṁd haiṁ. bhavanavāsī, vyaṁtar, jyotiṣkoṁke
kaṣāy bahut maṁd nahīṁ haiṁ aur unakā upayog caṁcal bahut hai tathā kuch śakti bhī hai so
kaṣāyoṁke kāryoṁmeṁ pravartate haiṁ; kautūhal, viṣayādi kāryoṁmeṁ lag rahe haiṁ aur us ākulatāse
duḥkhī hī haiṁ. tathā vaimānikoṁke ūpar-ūpar viśeṣ mandakaṣāy hai aur śakti viśeṣ hai, isaliye
ākulatā ghaṭanese duḥkh bhī ghaṭatā hai.
yahān̐ devoṁke krodhmān kaṣāy haiṁ, parantu kāraṇ thoṛā hai, isaliye unake kāryakī