Moksha-Marg Prakashak-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 7 of 378

 

background image
-
gommaṭasār ādi karaṇānuyog granth itane gahan hain ki jisakā paṭhan-pāṭhan visheṣh buddhi
va dhāraṇāshaktivāle vidvānoṅko bhī kaṣhṭasādhya hai. is sambandhamen vidvānoṅkā anubhav sah yah
kahanā hai ki
gommaṭasārake paṭhanakā kuchh rahasya to tab hī prāpta hotā hai jab ki jīv
ājanma sarva viṣhayoṅkā abhyās chhoṛ indriyanigrahatāse mātra ek usīkā abhyās rakhẽn.
gommaṭasārakī bhān̐ti un jaise āpake anya ṭīkāgranth bhī itane hī mahān haĩn. is parase in
granthoṅke bhāṣhāṭīkākār kitane tīkṣhṇabuddhike dhārak the, yah svayamev hī jhalakatā hai. āpane
apane chhoṭese jīvanakālamen in mahānagranthoṅkī ṭīkā likhī hai, itanā hī nahīn varan itane alpa
samayamen svamat
paramatake saikaṛon granthoṅke paṭhan-pāṭhanake sāth-sāth unakā marmasparshī gahan manan
bhī kiyā thā. yah bāt āpake is ‘mokṣhamārga-prakāshak’ grantharūp rachanāke manan karanese
abhyāsīyoṅko svayam hī lakṣhagat ho jāy
aisā hai.
gommaṭasār ādi par āpane likhe bhāṣhāṭīkāgranth itane gahan hain ki unakā abhyās
mātra visheṣh buddhimān kar sakate hain; parantu alpa buddhivant jīvoṅke liye likhā gayā yah
saral deshabhāṣhāmay ‘mokṣhamārgaprakāshak’ granth aisā adbhut hai ki jisakī rahasyapūrṇa gambhīratā aur
saṅkalanabuddhi viṣhayarachanāko dekh tīkṣhṇa buddhivantakī buddhi bhī āshcharyachakit ho jātī hai. is
granthakā niṣhpakṣha
gambhīratāse avagāhan karane par gnāt hotā hai kiyah koī sādhāraṇ granth nahīn
hai, parantu ek ati uchchakoṭikā mahatvapūrṇa anokhā grantharāj hai aur usake rachayitā bhī anek
āgamoṅke marmagna tathā pratibhāsampanna vidvān haĩn. granthake viṣhayoṅkā pratipādan sarvako hitakar hai
aur mahān gambhīr āshayapūrvak huā hai.
is ‘mokṣhamārga-prakāshak’ granthamen nau adhikār haĩn. usamen navavān̐ adhikār apūrṇa hai,
sheṣh āṭh adhikār apane viṣhay-nirūpaṇamen paripūrṇa haĩn. pahale adhikāramen maṅgalācharaṇ karaneke
pashchāt usakā prayojan batākar bādamen granthakī prāmāṇikatākā digdarshan karāyā hai. tatpashchāt
shravaṇ-paṭhan karaneyogya shāstrakā, vaktā tathā shrotāke svarūpakā sapramāṇ vivechanakar ‘mokṣhamārga-
prakāshak’ granthakī sārthakatā batāī gaī hai.
dūsare adhikāramen sansār avasthāke svarūpakā sāmānya digdarshan karāyā hai. usamen
karmabandhananidān, nūtan bandh vichār, karma aur jīvakā anādi sambandh, amūrtik ātmāke sāth
mūrtik karmoṅkā sambandh, un karmoṅke ‘ghāti-aghāti’ aise bhed, yog aur kaṣhāyase honevāle
yathāyogya karmabandhakā nirdesh, jaṛ-pudgal paramāṇuoṅkā yathāyogya karmaprakr̥itirūp pariṇamanakā
ullekh karake bhāvonse pūrvabaddha karmoṅkī avasthāmen honevāle parivartanakā nirdesh karanemen āyā
[ 5 ]