Moksha-Marg Prakashak-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 10 of 378

 

background image
-
nahI.n hai, kintu apane abhiprAyame.n us us mat sambandhIt jo koI dharmabuddhirUp abhiprAy ho,
vah abhiprAy Chu.DAnekA hai. ve svaya.n hI is sa.nba.ndhame.n is prakAr likhate hai.n ki : ‘‘yahA.N
nAnA prakArake mithyAdR^iShTiyo.nkA kathan kiyA hai, usakA prayojan itanA hI jAnanA ki
in
prakAro.nko pahachAnakar apaneme.n koI aisA doSh ho to use dUr karake samyakshraddhAnayukta honA,
parantu anyake aise doSh dekh kaShAyI nahI.n honA; kyo.nki apanA bhalA-burA to apane pariNAmo.nse
hotA hai; yadi anyako ruchivAn dekhe to kuCh upadesh dekar unakA bhI bhalA kare.’’
shrImAn pa.nDitapravar ToDaramalajI diga.nbar jainadharmake prabhAvak vishiShTa mahApuruSh the. unho.nne
mAtra Cha mAsame.n siddhAntakaumudI jaise kaThin vyAkaraNagra.nthakA abhyAs kiyA thA. apanI
kushAgrabuddhike prabhAvase unho.nne ShaDdarshanake gra.nth, bauddha, muslim tathA anya anek matamatAntaro.nke
gra.ntho.nkA adhyayan kiyA thA, shvetAmbar
sthAnakavAsIke sUtro.n tathA gra.ntho.nkA bhI avalokan kiyA
thA, tathA diga.nbar jain gra.ntho.nme.n shrI samayasAr, pa.nchAstikAyasa.ngrah, pravachanasAr, niyamasAr,
gommaTasAr, tattvArthasUtra, aShTapAhu.D.h.h, AtmAnushAsan, padmana.ndipa.nchavi.nshatikA, shrAvakamunidharmake prarUpak
anek shAstro.nkA tathA kathA-purANAdik anek shAstro.nkA abhyAs kiyA thA. in sarva shAstro.nke
abhyAsase ApakI buddhi bahut hI prakhar banI thI. shAstrasabhA, vyAkhyAnasabhA aur vivAdasabhAme.n
Ap bahut hI prasiddha the. is asAdhAraN prabhAvakapaneke kAraN Ap tatkAlIn rAjAko
bhI atishay priy ho gaye the. is rAjapriyatA tathA pA.nDityaprakharatAke kAraN anyadharmI Apake
sAth matsarabhAv karane lage the, kyo.nki Apake sAmane un anyadharmIyo.nke ba.De-ba.De vidvAn bhI
parAbhav ho jAte the. yadyapi Ap svaya.n kisI bhI vidharmIyo.nkA anupakAr nahI.n karate the;
parantu bane jahA.N tak unakA upakAr hI kiyA karate the, to bhI mAtsaryayukta manuShyo.nkA
matsaratAjanya kR^itya karanekA hI svabhAv hai; unake matsar va vairabhAvake kAraN hI pa.nDitajIkA
akAlik dehAnta ho gayA thA.
pa.nDit ToDaramalajIkI mR^ityuke sa.nba.ndhame.n ek duHkhad ghaTanAkA ullekh pa.n. bakhatarAm shAhake
‘buddhivilAs’ gra.nthame.n nimna prakArase kiyA gayA hai
‘‘tab bAhmaNanu matau yah kiyo, shiv uThAvako TaunA diyo.
tAmai sabai shrAvagI kaid, karike da.nD kiye nR^ip kaida..
guru terah-pa.nthanuko bhramI, ToDaramalla nAm sAhimI.
tAhi bhUp mAryo pal mA.nhi, gADayo mahi ga.ndagI tAhi..’’
isame.n spaShTa kiyA hai ki sa.nvat 1888ke bAd jayapurame.n jab jainadharmakA punaH visheSh
[ 8 ]