-
188 ] [ mokShamArgaprakAshak
koI kahe — jis prakAr rAjAdikako karatA hai; usI prakAr inako bhI karatA hai?
uttaraH — rAjAdik dharmapaddhatime.n nahI.n hai.n, gurukA sevan to dharmapaddhatime.n hai. rAjAdikakA
sevan to lobhAdikase hotA hai, vahA.N chAritramohakA hI uday sambhav hai; parantu guruke sthAn
par kugurukA sevan kiyA, vahA.N tattvashraddhAnake kAraN to guru the, unase yah pratikUl huA.
so lajjAdikase jisane kAraName.n viparItatA utpanna kI usake kAryabhUt tattvashraddhAname.n dR^i.DhtA kaise
sambhav hai? isaliye vahA.N darshanamohakA uday sambhav hai.
is prakAr kuguruo.nkA nirUpaN kiyA.
kudharmakA nirUpaN aur usake shraddhAnAdikakA niShedh
ab kudharmakA nirUpaN karate hai.nH —
jahA.N hi.nsAdi pAp utpanna ho.n va viShay-kaShAyo.nkI vR^iddhi ho vahA.N dharma mAne; so kudharma
jAnanA. yaj~nAdi kriyAo.nme.n mahAhi.nsAdik utpanna kare, ba.De jIvo.nkA ghAt kare aur indriyo.nke
viShay poShaN kare, un jIvo.nme.n duShTabuddhi karake raudradhyAnI ho, tIvra lobhase auro.nkA burA karake
apanA koI prayojan sAdhanA chAhe; aur aise kArya karake vahA.N dharma mAne; so kudharma hai.
tathA tIrtho.nme.n va anyatra snAnAdi kArya kare, vahA.N ba.De-ChoTe bahutase jIvo.nkI hi.nsA hotI
hai, sharIrako chain milatA hai; isaliye viShay-poShaN hotA hai aur kAmAdik ba.Dhte hai.n;
kutUhalAdise vahA.N kaShAyabhAv ba.DhAtA hai aur dharma mAnatA hai; so kudharma hai.
tathA sa.nkrAnti, grahaN, vyatipAtAdikame.n dAn detA hai va bure grahAdike artha dAn detA
hai; pAtra jAnakar lobhI puruSho.nko dAn detA hai; dAn deneme.n suvarNa, hastI, gho.DA, til Adi
vastuo.nko detA hai. parantu sa.nkrAnti Adi parva dharmarUp nahI.n hai.n, jyotiShIke sa.nchArAdik dvArA
sa.nkrAnti Adi hote hai.n. tathA duShTa grahAdikake artha diyA — vahA.N bhay, lobhAdikakI adhikatA
huI, isaliye vahA.N dAn deneme.n dharma nahI.n hai. tathA lobhI puruSh dene yogya pAtra nahI.n hai.n, kyo.nki
lobhI nAnA asatya yuktiyA.N karake Thagate hai.n, ki.nchit bhalA nahI.n karate. bhalA to tab hotA
hai jab isake dAnakI sahAyatAse vah dharma-sAdhan kare; parantu vah to ulTA pAparUp pravartatA
hai. pApake sahAyakakA bhalA kaise hogA?
yahI ‘‘rayaNasAr’’ shAstrame.n kahA haiH —
sappurisANa.n dANa.n kappatarUNa.n phalANa.n soha.n vA.
lohINa.n dANa.n jai vimANasohA savassa jANeh..26..