Moksha-Marg Prakashak-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 250 of 350
PDF/HTML Page 278 of 378

 

background image
-
260 ] [ mokShamArgaprakAshak
is prakAr jAnaneke artha kabhI svaya.n hI vichAr karatA hai, kabhI shAstra pa.DhtA hai,
kabhI sunatA hai, kabhI abhyAs karatA hai, kabhI prashnottar karatA hai,ityAdirUp pravartatA hai.
apanA kArya karanekA isako harSha bahut hai, isaliye antara.ng pratItise usakA sAdhan karatA
hai. isaprakAr sAdhan karate hue jab tak (1) sachchA tattvashraddhAn na ho, (2) ‘yah isIprakAr
hai’
aisI pratIti sahit jIvAditattvo.nkA svarUp Apako bhAsit na ho, (3) jaise paryAyame.n aha.nbuddhi
hai vaise keval AtmAme.n aha.nbuddhi na Aye, (4) hit-ahitarUp apane bhAvo.nko na pahichAne
tab tak samyaktvake sanmukh mithyAdR^iShTi hai. yah jIv tho.De hI kAlame.n samyaktvako prApta hogA;
isI bhavame.n yA anya paryAyame.n samyaktvako prApta karegA.
is bhavame.n abhyAs karake paralokame.n tirya.nchAdi gatime.n bhI jAye to vahA.N sa.nskArake balase
dev-guru-shAstrake nimitta binA bhI samyaktva ho jAye, kyo.nki aise abhyAsake balase
mithyAtvakarmakA anubhAg hIn hotA hai. jahA.N usakA uday na ho vahI.n samyaktva ho jAtA
hai.
mUlakAraN yahI hai. devAdikakA to bAhya nimitta hai; so mukhyatAse to inake nimittasehI
samyaktva hotA hai; tAratamyase pUrva abhyAs-sa.nskArase vartamAname.n inakA nimitta na ho to bhI
samyaktva ho sakatA hai. siddhAntame.n ‘‘tannisargAdadhigamAdvA’’ (tattvArthasUtra 1-3) aisA sUtra hai.
isakA artha yah hai ki vah samyagdarshan nisarga athavA adhigamase hotA hai. vahA.N devAdik
bAhyanimittake binA ho use nisargase huA kahate hai.n; devAdikake nimittase ho, use adhigamase
huA kahate hai.n.
dekho, tattvavichArakI mahimA! tattvavichArarahit devAdikakI pratIti kare, bahut shAstro.nkA
abhyAs kare, vratAdik pAle, tapashcharaNAdi kare, usako to samyaktva honekA adhikAr nahI.n; aur
tattvavichAravAlA inake binA bhI samyaktvakA adhikArI hotA hai.
tathA kisI jIvako tattvavichAr honeke pahile koI kAraN pAkar devAdikakI pratIti
ho, va vrat-tapakA a.ngIkAr ho, pashchAt tattvavichAr kare; parantu samyaktvakA adhikArI
tattvavichAr hone par hI hotA hai.
tathA kisIko tattvavichAr honeke pashchAt tattvapratIti na honese samyaktva to nahI.n huA
aur vyavahAradharmakI pratItiruchi ho gaI, isaliye devAdikakI pratIti karatA hai va vrat-tapako
a.ngIkAr karatA hai. kisIko devAdikakI pratIti aur samyaktva yugapat hote hai.n tathA vrat-
tap samyaktvake sAth bhI hote hai.n aur pahale
pIChe bhI hote hai.n. devAdikakI pratItikA to