Moksha-Marg Prakashak-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 332 of 350
PDF/HTML Page 360 of 378

 

background image
-
342 ] [ rahasyapUrNa chiThThI
mAnatA hai; va sapta tattvo.nko mAnatA hai; anyamatame.n kahe devAdi va tattvAdiko nahI.n mAnatA hai;
to isaprakAr keval vyavahArasamyaktvase samyaktvI nAm nahI.n pAtA; isaliye sva-par bhedavij~nAnasahit
jo tattvArthashraddhAn ho usIko samyaktva jAnanA.
tathA aisA samyaktvI hone par jo j~nAn pa.nchendriy va ChaTThe manake dvArA kShayopashamarUp
mithyAtvadashAme.n kumati-kushrutirUp ho rahA thA, vahI j~nAn ab matishrutarUp samyagj~nAn huA.
samyaktvI jitanA kuCh jAne vah jAnanA sarva samyagj~nAnarUp hai.
yadi kadAchit ghaT-paTAdik padArtho.nko ayathArtha bhI jAne to vah AvaraNajanit
audayik aj~nAnabhAv hai. jo kShayopashamarUp pragaT j~nAn hai vah to sarva samyagj~nAn hI hai,
kyo.nki jAnaneme.n viparItarUp padArtho.nko nahI.n sAdhatA. so yah samyagj~nAn kevalaj~nAnakA a.nsh
hai; jaise tho.DA-sA meghapaTal vilay hone par kuCh prakAsh pragaT hotA hai, vah sarva prakAshakA
a.nsh hai.
jo j~nAn mati-shrutarUp ho pravartatA hai vahI j~nAn ba.Dhte-ba.Dhte kevalaj~nAnarUp hotA hai;
samyagj~nAnakI apekShA to jAti ek hai.
tathA is samyaktvIke pariNAm savikalpa tathA nirvikalpa hokar do prakAr pravarte hai.n.
vahA.N jo pariNAm viShay-kaShAyAdirUp va pUjA, dAn, shAstrAbhyAsAdikarUp pravartatA hai, use
savikalparUp jAnanA.
yahA.N prashnaHshubhAshubharUp pariNamit hote hue samyaktvakA astitva kaise pAyA jAy?
samAdhAnaHjaise koI gumAshtA seThake kAryame.n pravartatA hai, us kAryako apanA bhI kahatA
hai, harSha-viShAdako bhI prApta hotA hai, us kAryame.n pravartate hue apanI aur seThakI judAIkA
vichAr nahI.n karatA; parantu a.ntara.ng shraddhAn aisA hai ki yah merA kArya nahI.n hai. aisA kArya
karatA gumAshtA sAhUkAr hai. yadi seThake dhanako churAkar apanA mAne to gumAshtA chor huA.
usI prakAr karmodayajanit shubhAshubharUp kAryako karatA huA tadrUp pariNamit ho; tathApi
a.ntara.ngame.n aisA shraddhAn hai ki yah kArya merA nahI.n hai. yadi sharIrAshrit vrat
sa.nyamako bhI
apanA mAne to mithyAdR^iShTi hoya. so aise savikalpa pariNAm hote hai.n.
ab, savikalpake hI dvArA nirvikalpa pariNAm honekA vidhAn kahate hai.nH
vahI samyaktvI kadAchit svarUpadhyAn karaneko udyamI hotA hai, vahA.N pratham bhedavij~nAn
sva-parakA kare; nokarmadravyakarma-bhAvakarmarahit keval chaitanya-chamatkAramAtra apanA svarUp jAne;