-
ದೂಸರಾ ಅಧಿಕಾರ ][ ೪೧
ಇನ್ಹೇಂ ಈಷತ್ ಕಷಾಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ. ಯಹಾಂ ನೋ ಶಬ್ದ ಈಷತ್ವಾಚಕ ಜಾನನಾ. ಇನಕಾ ಉದಯ ಉನ ಕ್ರೋಧಾದಿಕೋಂಕೇ
ಸಾಥ ಯಥಾಸಮ್ಭವ ಹೋತಾ ಹೈ.
ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಮೋಹಕೇ ಉದಯಸೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ಔರ ಕಷಾಯಭಾವ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಸೋ ಯೇ ಹೀ ಸಂಸಾರಕೇ ಮೂಲ
ಕಾರಣ ಹೈಂ. ಇನ್ಹೀಂಸೇ ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲಮೇಂ ಜೀವ ದುಃಖೀ ಹೈಂ, ಔರ ಆಗಾಮೀ ಕರ್ಮಬನ್ಧಕೇ ಭೀ ಕಾರಣ ಯೇ
ಹೀ ಹೈಂ. ತಥಾ ಇನ್ಹೀಂಕಾ ನಾಮ ರಾಗ-ದ್ವೇಷ-ಮೋಹ ಹೈ. ವಹಾಂ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕಾ ನಾಮ ಮೋಹ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹಾಂ
ಸಾವಧಾನೀಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ. ತಥಾ ಮಾಯಾ, ಲೋಭ ಕಷಾಯ ಏವಂ ಹಾಸ್ಯ, ರತಿ ಔರ ತೀನ ವೇದೋಂಕಾ ನಾಮ
ರಾಗ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹಾಂ ಇಷ್ಟಬುದ್ಧಿಸೇ ಅನುರಾಗ ಪಾಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ತಥಾ ಕ್ರೋಧ, ಮಾನ, ಕಷಾಯ ಔರ
ಅರತಿ, ಶೋಕ, ಭಯ ಜುಗುಪ್ಸಾಓಂಕಾ ನಾಮ ದ್ವೇಷ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹಾಂ ಅನಿಷ್ಟಬುದ್ಧಿಸೇ ದ್ವೇಷ ಪಾಯಾ ಜಾತಾ
ಹೈ. ತಥಾ ಸಾಮಾನ್ಯತಃ ಸಭೀಕಾ ನಾಮ ಮೋಹ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಇನಮೇಂ ಸರ್ವತ್ರ ಅಸಾವಧಾನೀ ಪಾಈ ಜಾತೀ ಹೈ.
ಅಂತರಾಯಕರ್ಮೋದಯಜನ್ಯ ಅವಸ್ಥಾ
ತಥಾ ಅನ್ತರಾಯಕೇ ಉದಯಸೇ ಜೀವ ಚಾಹೇ ಸೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ. ದಾನ ದೇನಾ ಚಾಹೇ ಸೋ ನಹೀಂ ದೇ ಸಕತಾ,
ವಸ್ತುಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಚಾಹೇ ಸೋ ನಹೀಂ ಹೋತೀ, ಭೋಗ ಕರನಾ ಚಾಹೇ ಸೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಉಪಭೋಗ ಕರನಾ ಚಾಹೇ
ಸೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಅಪನೀ ಜ್ಞಾನಾದಿ ಶಕ್ತಿಕೋ ಪ್ರಗಟ ಕರನಾ ಚಾಹೇ ಸೋ ಪ್ರಗಟ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ. ಇಸ
ಪ್ರಕಾರ ಅನ್ತರಾಯಕೇ ಉದಯಸೇ ಜೋ ಚಾಹತಾ ಹೈ ಸೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ತಥಾ ಉಸೀಕೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಸೇ ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ
ಚಾಹಾ ಹುಆ ಭೀ ಹೋತಾ ಹೈ. ಚಾಹ ತೋ ಬಹುತ ಹೈ, ಪರನ್ತು ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ ದಾನ ದೇ ಸಕತಾ ಹೈ, ಲಾಭ
ಹೋತಾ ಹೈ, ಜ್ಞಾನಾದಿಕ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಗಟ ಹೋತೀ ಹೈ; ವಹಾಂ ಭೀ ಅನೇಕ ಬಾಹ್ಯ ಕಾರಣ ಚಾಹಿಯೇ.
ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಘಾತಿಕರ್ಮೋಂಕೇ ಉದಯಸೇ ಜೀವಕೀ ಅವಸ್ಥಾ ಹೋತೀ ಹೈ.
ವೇದನೀಯಕರ್ಮೋದಯಜನ್ಯ ಅವಸ್ಥಾ
ತಥಾ ಅಘಾತಿಕರ್ಮೋಂಮೇಂ ವೇದನೀಯಕೇ ಉದಯಸೇ ಶರೀರಮೇಂ ಬಾಹ್ಯ ಸುಖ-ದುಃಖಕೇ ಕಾರಣ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೇ ಹೈಂ.
ಶರೀರಮೇಂ ಆರೋಗ್ಯಪನಾ, ಶಕ್ತಿವಾನಪನಾ ಇತ್ಯಾದಿ ತಥಾ ಕ್ಷುಧಾ, ತೃಷಾ, ರೋಗ, ಖೇದ, ಪೀಡಾ ಇತ್ಯಾದಿ ಸುಖ-
ದುಃಖಕೇ ಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ. ಬಾಹ್ಯಮೇಂ ಸುಹಾವನೇ ಋತು – ಪವನಾದಿಕ, ಇಷ್ಟ ಸ್ತ್ರೀ – ಪುತ್ರಾದಿಕ ತಥಾ ಮಿತ್ರ –
ಧನಾದಿಕ; ಅಸುಹಾವನೇ ಋತು – ಪವನಾದಿಕ, ಅನಿಷ್ಟ ಸ್ತ್ರೀ – ಪುತ್ರಾದಿಕ ತಥಾ ಶತ್ರು, ದಾರಿದ್ರಯ, ವಧ-ಬನ್ಧನಾದಿಕ
ಸುಖ-ದುಃಖಕೋ ಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ.
ಯಹ ಜೋ ಬಾಹ್ಯ ಕಾರಣ ಕಹೇ ಹೈಂ ಉನಮೇಂ ಕಿತನೇ ಕಾರಣ ತೋ ಐಸೇ ಹೈಂ ಜಿನಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಶರೀರಕೀ
ಅವಸ್ಥಾ ಸುಖ-ದುಃಖಕೋ ಕಾರಣ ಹೋತೀ ಹೈ, ಔರ ವೇ ಹೀ ಸುಖ-ದುಃಖಕೋ ಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ ತಥಾ ಕಿತನೇ
ಕಾರಣ ಐಸೇ ಹೈಂ ತೋ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಸುಖ-ದುಃಖಕೋ ಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ. ಐಸೇ ಕಾರಣೋಂಕಾ ಮಿಲನಾ ವೇದನೀಯಕೇ
ಉದಯಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ. ವಹಾಂ ಸಾತಾವೇದನೀಯಸೇ ಸುಖಕೇ ಕಾರಣ ಮಿಲತೇ ಹೈಂ ಔರ ಅಸಾತಾವೇದನೀಯಸೇ ದುಃಖಕೇ
ಕಾರಣ ಮಿಲತೇ ಹೈಂ.