-
೪೬ ] [ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಕಾಶಕ
ಸಂಸಾರದುಃಖ ಔರ ಉಸಕಾ ಮೂಲಕಾರಣ
(ಕ) ಕರ್ಮೋಂಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ವಹಾಂ ಸಬ ದುಃಖೋಂಕಾ ಮೂಲಕಾರಣ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ, ಅಜ್ಞಾನ ಔರ ಅಸಂಯಮ ಹೈ. ಜೋ ದರ್ಶನ-ಮೋಹಕೇ
ಉದಯಸೇ ಹುಆ ಅತತ್ತ್ವಶ್ರದ್ಧಾನ – ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ ಹೈ, ಉಸಸೇ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಕೀ ಯಥಾರ್ಥ ಪ್ರತೀತಿ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ,
ಅನ್ಯಥಾ ಪ್ರತೀತಿ ಹೋತೀ ಹೈ. ತಥಾ ಉಸ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ ಹೀ ಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮರೂಪ ಜ್ಞಾನ ಹೈ ವಹ
ಅಜ್ಞಾನ ಹೋ ರಹಾ ಹೈ, ಉಸಸೇ ಯಥಾರ್ಥ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಕಾ ಜಾನನಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಅನ್ಯಥಾ ಜಾನನಾ ಹೋತಾ ಹೈ.
ತಥಾ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕೇ ಉದಯಸೇ ಹುಆ ಕಷಾಯಭಾವ ಉಸಕಾ ನಾಮ ಅಸಂಯಮ ಹೈ, ಉಸಸೇ ಜೈಸೇ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪ
ಹೈ ವೈಸಾ ನಹೀಂ ಪ್ರವರ್ತತಾ, ಅನ್ಯಥಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಯೇ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಾದಿಕ ಹೈಂ ವೇ ಹೀ ಸರ್ವ ದುಃಖೋಂಕಾ ಮೂಲ ಕಾರಣ ಹೈಂ. ಕಿಸ ಪ್ರಕಾರ?
ಸೋ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂಃ —
ಜ್ಞಾನಾವರಣ ಔರ ದರ್ಶನಾವರಣಕೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಸೇ ಹೋನೇವಾಲಾ ದುಃಖ ಔರ ಉಸಸೇ ನಿವೃತ್ತಿ
ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಾದಿಕಸೇ ಜೀವಕೋ ಸ್ವ-ಪರ ವಿವೇಕ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ. ಸ್ವಯಂ ಏಕ ಆತ್ಮಾ ಔರ
ಅನನ್ತ ಪುದ್ಗಲಪರಮಾಣುಮಯ ಶರೀರ; ಇನಕೇ ಸಂಯೋಗರೂಪ ಮನುಷ್ಯಾದಿ ಪರ್ಯಾಯ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೀ ಹೈ, ಉಸೀ ಪರ್ಯಾಯಕೋ
ಸ್ವ ಮಾನತಾ ಹೈ. ತಥಾ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ-ದರ್ಶನಾದಿ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಉಸಕೇ ದ್ವಾರಾ ಕಿಂಚಿತ್ ಜಾನನಾ-ದೇಖನಾ
ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ ಕರ್ಮೋಪಾಧಿಸೇ ಹುಏ ಕ್ರೋಧಾದಿಕಭಾವ ಉನರೂಪ ಪರಿಣಾಮ ಪಾಯೇ ಜಾತೇ ಹೈಂ; ತಥಾ ಶರೀರಕಾ
ಸ್ಪರ್ಶ, ರಸ, ಗನ್ಧ, ವರ್ಣ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ವಹ ಪ್ರಗಟ ಹೈ ಔರ ಸ್ಥೂಲ-ಕೃಷಾದಿಕ ಹೋನಾ ತಥಾ ಸ್ಪರ್ಶಾದಿಕಕಾ
ಪಲಟನಾ ಇತ್ಯಾದಿ ಅನೇಕ ಅವಸ್ಥಾಯೇಂ ಹೋತೀ ಹೈಂ; — ಇನ ಸಬಕೋ ಅಪನಾ ಸ್ವರೂಪ ಜಾನತಾ ಹೈ.
ವಹಾಂ ಜ್ಞಾನ-ದರ್ಶನಕೀ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯ — ಮನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೋತೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಯಹ ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿ
ಯೇ ತ್ವಚಾ, ಜೀಭ, ನಾಸಿಕಾ, ನೇತ್ರ, ಕಾನ ಮನ ಮೇರೇ ಅಂಗ ಹೈಂ. ಇನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಮೈಂ ದೇಖತಾ-ಜಾನತಾ ಹೂಂ;
ಐಸೀ ಮಾನ್ಯತಾಸೇ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಮೇಂ ಪ್ರೀತಿ ಪಾಯೀ ಜಾತೀ ಹೈ.
ತಥಾ ಮೋಹಕೇ ಆವೇಶಸೇ ಉನ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ವಿಷಯ-ಗ್ರಹಣ ಕರನೇ ಕೀ ಇಚ್ಛಾ ಹೋತೀ ಹೈ.
ಔರ ಉನ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಗ್ರಹಣ ಹೋನೇ ಪರ ಉಸ ಇಚ್ಛಾಕೇ ಮಿಟನೇಸೇ ನಿರಾಕುಲ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ಆನನ್ದ ಮಾನತಾ
ಹೈ. ಜೈಸೇ ಕುತ್ತಾ ಹೀ ಚಬಾತಾ ಹೈ, ಉಸಸೇ ಅಪನಾ ಲೋಹೂ ನಿಕಲೇ ಉಸಕಾ ಸ್ವಾದ ಲೇಕರ ಐಸಾ ಮಾನತಾ
ಹೈ ಕಿ ಯಹ ಹಯಿೋಂಕಾ ಸ್ವಾದ ಹೈ. ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಯಹ ಜೀವ ವಿಷಯೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ, ಉಸಸೇ ಅಪನಾ
ಜ್ಞಾನ ಪ್ರವರ್ತತಾ ಹೈ, ಉಸಕಾ ಸ್ವಾದ ಲೇಕರ ಐಸಾ ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿ ಯಹ ವಿಷಯಕಾ ಸ್ವಾದ ಹೈ. ಸೋ ವಿಷಯಮೇಂ
ತೋ ಸ್ವಾದ ಹೈ ನಹೀಂ. ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಇಚ್ಛಾ ಕೀ ಥೀ, ಉಸೇ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಜಾನಕರ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಆನನ್ದ ಮಾನ
ಲಿಯಾ; ಪರನ್ತು ಮೈಂ ಅನಾದಿ-ಅನನ್ತ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಆತ್ಮಾ ಹೂಂ — ಐಸಾ ನಿಃಕೇವಲ(ಪರಸೇ ಕೇ ವಲ ಭಿನ್ನ)ಜ್ಞಾನಕಾ