-
൫൦ ] [ മോക്ഷമാര്ഗപ്രകാശക
അര്ഥഃ — ജോ ഇന്ദ്രിയോംസേ പ്രാപ്ത കിയാ സുഖ ഹൈ വഹ പരാധീന ഹൈ, ബാധാസഹിത ഹൈ, വിനാശീക
ഹൈ, ബന്ധകാ കാരണ ഹൈ, വിഷമ ഹൈ; സോ ഐസാ സുഖ ഇസ പ്രകാര ദുഃഖ ഹീ ഹൈ.
ഇസ പ്രകാര ഇസ സംസാരീ ജീവ ദ്വാരാ കിയേ ഉപായ ഝൂഠേ ജാനനാ.
തോ സച്ചാ ഉപായ ക്യാ ഹൈ? ജബ ഇച്ഛാ തോ ദൂര ഹോ ജായേ ഔര സര്വ വിഷയോംകാ യുഗപത്
ഗ്രഹണ ബനാ രഹേ തബ യഹ ദുഃഖ മിടേ. സോ ഇച്ഛാ തോ മോഹ ജാനേ പര മിടേ ഔര സബകാ യുഗപത്
ഗ്രഹണ കേവലജ്ഞാന ഹോനേ പര ഹോ. ഇനകാ ഉപായ സമ്യഗ്ദര്ശനാദിക ഹൈ ഔര വഹീ സച്ചാ ഉപായ
ജാനനാ.
ഇസ പ്രകാര തോ മോഹകേ നിമിത്തസേ ജ്ഞാനാവരണ-ദര്ശനാവരണകാ ക്ഷയോപശമ ഭീ ദുഃഖദായക ഹൈ,
ഉസകാ വര്ണന കിയാ.
യഹാ
കോഈ കഹേ കി — ജ്ഞാനാവരണ-ദര്ശനാവരണകേ ഉദയസേ ജാനനാ നഹീം ഹുആ, ഇസലിയേ ഉസേ
ദുഃഖകാ കാരണ കഹോ; ക്ഷയോപശമകോ ക്യോം കഹതേ ഹോ?
സമാധാന : — യദി ജാനനാ ന ഹോനാ ദുഃഖകാ കാരണ ഹോ തോ പുദ്ഗലകേ ഭീ ദുഃഖ ഠഹരേ,
പരന്തു ദുഃഖകാ മൂലകാരണ തോ ഇച്ഛാ ഹൈ ഔര ഇച്ഛാ ക്ഷയോപശമസേ ഹീ ഹോതീ ഹൈ, ഇസലിയേ ക്ഷയോപശമകോ
ദുഃഖകാ കാരണ കഹാ ഹൈ; പരമാര്ഥസേ ക്ഷയോപശമ ഭീ ദുഃഖകാ കാരണ നഹീം ഹൈ. ജോ മോഹസേ വിഷയ-
ഗ്രഹണകീ ഇച്ഛാ ഹൈ, വഹീ ദുഃഖകാ കാരണ ജാനനാ.
മോഹനീയ കര്മകേ ഉദയസേ ഹോനേവാലാ ദുഃഖ ഔര ഉസസേ നിവൃത്തി
മോഹകാ ഉദയ ഹൈ സോ ദുഃഖരൂപ ഹീ ഹൈ, കിസ പ്രകാര സോ കഹതേ ഹൈംഃ —
ദര്ശനമോഹസേ ദുഃഖ ഔര ഉസസേ നിവൃത്തി
പ്രഥമ തോ ദര്ശനമോഹകേ ഉദയസേ മിഥ്യാദര്ശന ഹോതാ ഹൈ; ഉസകേ ദ്വാരാ ജൈസാ ഇസകേ ശ്രദ്ധാന
ഹൈ വൈസാ തോ പദാര്ഥ ഹോതാ നഹീം ഹൈ, ജൈസാ പദാര്ഥ ഹൈ വൈസാ യഹ മാനതാ നഹീം ഹൈ, ഇസലിയേ ഇസകോ
ആകുലതാ ഹീ രഹതീ ഹൈ.
ജൈസേ — പാഗലകോ കിസീനേ വസ്ത്ര പഹിനാ ദിയാ. വഹ പാഗല ഉസ വസ്ത്രകോ അപനാ അംഗ
ജാനകര അപനേകോ ഔര വസ്ത്രകോ ഏക മാനതാ ഹൈ. വഹ വസ്ത്ര പഹിനാനേവാലേകേ ആധീന ഹോനേസേ കഭീ
വഹ ഫാഡതാ ഹൈ, കഭീ ജോഡതാ ഹൈ, കഭീ ഖോംസതാ ഹൈ, കഭീ നയാ പഹിനാതാ ഹൈ — ഇത്യാദി ചരിത്ര
കരതാ ഹൈ. വഹ പാഗല ഉസേ അപനേ ആധീന മാനതാ ഹൈ, ഉസകീ പരാധീന ക്രിയാ ഹോതീ ഹൈ, ഉസസേ
വഹ മഹാ ഖേദഖിന്ന ഹോതാ ഹൈ. ഉസീ പ്രകാര ഇസ ജീവകോ കര്മോദയനേ ശരീര-സമ്ബന്ധ കരായാ. യഹ
ജീവ ഉസ ശരീരകോ അപനാ അംഗ ജാനകര അപനേകോ ഔര ശരീരകോ ഏക മാനതാ ഹൈ. വഹ ശരീര
കര്മകേ ആധീന കഭീ കൃഷ ഹോതാ ഹൈ, കഭീ സ്ഥൂല ഹോതാ ഹൈ, കഭീ നഷ്ട ഹോതാ ഹൈ, കഭീ നവീന