-
୪୪ ] [ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରକାଶକ
ଇତ୍ଯାଦି ଅଂଗୋଂକୋ ହିଲାନେ ପର ଭାଷାପର୍ଯାପ୍ତିମେଂ ଗ୍ରହଣ କିଯେ ଗଯେ ଜୋ ପୁଦ୍ଗଲସ୍କଂଧ ହୈଂ ଵେ ସାକ୍ଷର ଯା
ଅନକ୍ଷର ଶବ୍ଦରୂପ ପରିଣମିତ ହୋତେ ହୈଂ.
ତଥା ଶୁଭ-ଅଶୁଭ ଗମନାଦିକ ହୋତେ ହୈଂ. ଯହାଁ ଐସା ଜାନନା କି ଜୈସେ ଦୋ ପୁରୁଷୋଂକୋ ଇକଦଂଡୀ
ବେଡ଼ୀ ହୈ. ଵହାଁ ଏକ ପୁରୁଷ ଗମନାଦିକ କରନା ଚାହେ ଔର ଦୂସରା ଭୀ ଗମନାଦିକ କରେ ତୋ ଗମନାଦିକ
ହୋ ସକତେ ହୈଂ, ଦୋନୋଂମେଂସେ ଏକ ବୈଠା ରହେ ତୋ ଗମନାଦିକ ନହୀଂ ହୋ ସକତେ, ତଥା ଦୋନୋଂମେଂ ଏକ ବଲଵାନ
ହୋ ତୋ ଦୂସରେକୋ ଭୀ ଘସୀଟ ଲେ ଜାଯେ. ଉସୀ ପ୍ରକାର ଆତ୍ମାକେ ଔର ଶରୀରାଦିକରୂପ ପୁଦ୍ଗଲକେ
ଏକକ୍ଷେତ୍ରାଵଗାହରୂପ ବଂଧାନ ହୈ; ଵହାଁ ଆତ୍ମା ହଲନ-ଚଲନାଦି କରନା ଚାହେ ଔର ପୁଦ୍ଗଲ ଉସ ଶକ୍ତିସେ
ରହିତ ହୁଆ ହଲନ-ଚଲନ ନ କରେ ଅଥଵା ପୁଦ୍ଗଲମେଂ ତୋ ଶକ୍ତି ପାଈ ଜାତୀ ହୈ, ପରନ୍ତୁ ଆତ୍ମାକୀ
ଇଚ୍ଛା ନ ହୋ ତୋ ହଲନ-ଚଲନାଦି ନହୀଂ ହୋ ସକତେ. ତଥା ଇନମେଂ ପୁଦ୍ଗଲ ବଲଵାନ ହୋକର ହଲନ-
ଚଲନ କରେ ତୋ ଉସକେ ସାଥ ବିନା ଇଚ୍ଛାକେ ଭୀ ଆତ୍ମା ହଲନ-ଚଲନ କରତା ହୈ. ଇସ ପ୍ରକାର ହଲନ-
ଚଲନାଦି କ୍ରିଯା ହୋତୀ ହୈ. ତଥା ଇସକେ ଅପଯଶ ଆଦି ବାହ୍ଯ ନିମିତ୍ତ ବନତେ ହୈଂ. — ଇସ ପ୍ରକାର
ଯେ କାର୍ଯ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତେ ହୈଂ, ଉନସେ ମୋହକେ ଅନୁସାର ଆତ୍ମା ସୁଖୀ-ଦୁଃଖୀ ଭୀ ହୋତା ହୈ.
ଐସେ ନାମକର୍ମକେ ଉଦଯସେ ସ୍ଵଯମେଵ ନାନାପ୍ରକାର ରଚନା ହୋତୀ ହୈ, ଅନ୍ଯ କୋଈ କରନେଵାଲା ନହୀଂ
ହୈ. ତଥା ତୀର୍ଥଂକରାଦି ପ୍ରକୃତି ଯହାଁ ହୈ ହୀ ନହୀଂ.
ଗୋତ୍ରକର୍ମୋଦଯଜନ୍ଯ ଅଵସ୍ଥା
ଗୋତ୍ରକର୍ମସେ ଉଚ୍ଚ-ନୀଚ କୁଲମେଂ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନା ହୋତା ହୈ; ଵହାଁ ଅପନୀ ଅଧିକତା-ହୀନତା ପ୍ରାପ୍ତ
ହୋତୀ ହୈ. ମୋହକେ ଉଦଯସେ ଆତ୍ମା ସୁଖୀ-ଦୁଃଖୀ ଭୀ ହୋତା ହୈ.
ଇସ ପ୍ରକାର ଅଘାତିକର୍ମୋଂକେ ନିମିତ୍ତସେ ଅଵସ୍ଥା ହୋତୀ ହୈ.
ଇସ ପ୍ରକାର ଇସ ଅନାଦି ସଂସାରମେଂ ଘାତି-ଅଘାତିକର୍ମୋଂକେ ଉଦଯକେ ଅନୁସାର ଆତ୍ମାକେ ଅଵସ୍ଥା
ହୋତୀ ହୈ. ସୋ ହେ ଭଵ୍ଯ! ଅପନେ ଅଂତରଂଗମେଂ ଵିଚାରକର ଦେଖ କି ଐସେ ହୀ ହୈ କି ନହୀଂ. ଵିଚାର
କରନେ ପର ଐସା ହୀ ପ୍ରତିଭାସିତ ହୋତା ହୈ. ଯଦି ଐସା ହୈ ତୋ ତୂ ଯହ ମାନ କି — ‘‘ମେରେ ଅନାଦି
ସଂସାର-ରୋଗ ପାଯା ଜାତା ହୈ, ଉସକେ ନାଶକା ମୁଝେ ଉପାଯ କରନା’’ — ଇସ ଵିଚାରସେ ତେରା କଲ୍ଯାଣ
ହୋଗା.
— ଇତି ଶ୍ରୀ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରକାଶକ ନାମକ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ସଂସାର-ଅଵସ୍ଥାକା ନିରୂପକ
ଦ୍ଵିତୀଯ ଅଧିକାର ସମ୍ପୂର୍ଣ ହୁଆ..୨..
✾