-
੭੮ ] [ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ
ਪ੍ਰਯੋਜਨਭੂਤ-ਅਪ੍ਰਯੋਜਨਭੂਤ ਪਦਾਰ੍ਥ
ਯਹਾਁ ਕੋਈ ਪੂਛੇ ਕਿ — ਪ੍ਰਯੋਜਨਭੂਤ ਔਰ ਅਪ੍ਰਯੋਜਨਭੂਤ ਪਦਾਰ੍ਥ ਕੌਨ ਹੈਂ?
ਸਮਾਧਾਨਃ — ਇਸ ਜੀਵਕੋ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਤੋ ਏਕ ਯਹੀ ਹੈ ਕਿ ਦੁਃਖ ਨ ਹੋ ਔਰ ਸੁਖ ਹੋ.
ਕਿਸੀ ਜੀਵਕੇ ਅਨ੍ਯ ਕੁਛ ਭੀ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਤਥਾ ਦੁਃਖਕਾ ਨ ਹੋਨਾ, ਸੁਖਕਾ ਹੋਨਾ ਏਕ
ਹੀ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਦੁਃਖਕਾ ਅਭਾਵ ਵਹੀ ਸੁਖ ਹੈ ਔਰ ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਜਨਕੀ ਸਿਦ੍ਧਿ ਜੀਵਾਦਿਕਕਾ ਸਤ੍ਯ
ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨੇਸੇ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਕੈਸੇ?
ਸੋ ਕਹਤੇ ਹੈਂਃ — ਪ੍ਰਥਮ ਤੋ ਦੁਃਖ ਦੂਰ ਕਰਨੇਮੇਂ ਆਪਾਪਰਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਅਵਸ਼੍ਯ ਹੋਨਾ ਚਾਹਿਯੇ.
ਯਦਿ ਆਪਾਪਰਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਤੋ ਅਪਨੇਕੋ ਪਹਿਚਾਨੇ ਬਿਨਾ ਅਪਨਾ ਦੁਃਖ ਕੈਸੇ ਦੂਰ ਕਰੇ? ਅਥਵਾ
ਆਪਾਪਰਕੋ ਏਕ ਜਾਨਕਰ ਅਪਨਾ ਦੁਃਖ ਦੂਰ ਕਰਨੇਕੇ ਅਰ੍ਥ ਪਰਕਾ ਉਪਚਾਰ ਕਰੇ ਤੋ ਅਪਨਾ ਦੁਃਖ
ਦੂਰ ਕੈਸੇ ਹੋ? ਅਥਵਾ ਅਪਨੇਸੇ ਪਰ ਭਿਨ੍ਨ ਹੈਂ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਯਹ ਪਰਮੇਂ ਅਹਂਕਾਰ-ਮਮਕਾਰ ਕਰੇ ਤੋ ਉਸਸੇ ਦੁਃਖ
ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਆਪਾਪਰਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਹੋਨੇ ਪਰ ਹੀ ਦੁਃਖ ਦੂਰ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਤਥਾ ਆਪਾਪਰਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਜੀਵ-
ਅਜੀਵਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਹੋਨੇ ਪਰ ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਆਪ ਸ੍ਵਯਂ ਜੀਵ ਹੈ, ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕ ਅਜੀਵ ਹੈਂ.
ਯਦਿ ਲਕ੍ਸ਼ਣਾਦਿ ਦ੍ਵਾਰਾ ਜੀਵ-ਅਜੀਵਕੀ ਪਹਿਚਾਨ ਹੋ ਤੋ ਅਪਨੀ ਔਰ ਪਰਕੀ ਭਿਨ੍ਨਤਾ ਭਾਸਿਤ
ਹੋ; ਇਸਲਿਯੇ ਜੀਵ-ਅਜੀਵਕੋ ਜਾਨਨਾ. ਅਥਵਾ ਜੀਵ-ਅਜੀਵਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਹੋਨੇ ਪਰ, ਜਿਨ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ
ਅਨ੍ਯਥਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਸੇ ਦੁਃਖ ਹੋਤਾ ਥਾ ਉਨਕਾ ਯਥਾਰ੍ਥ ਜ੍ਞਾਨ ਹੋਨੇਸੇ ਦੁਃਖ ਦੂਰ ਹੋਤਾ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਜੀਵ-
ਅਜੀਵਕੋ ਜਾਨਨਾ.
ਤਥਾ ਦੁਃਖਕਾ ਕਾਰਣ ਤੋ ਕਰ੍ਮ-ਬਨ੍ਧਨ ਹੈ ਔਰ ਉਸਕਾ ਕਾਰਣ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਾਦਿਕ ਆਸ੍ਰਵ ਹੈਂ.
ਯਦਿ ਇਨਕੋ ਨ ਪਹਿਚਾਨੇ, ਇਨਕੋ ਦੁਃਖਕਾ ਮੂਲ ਕਾਰਣ ਨ ਜਾਨੇ ਤੋ ਇਨਕਾ ਅਭਾਵ ਕੈਸੇ ਕਰੇ?
ਔਰ ਇਨਕਾ ਅਭਾਵ ਨਹੀਂ ਕਰੇ ਤੋ ਕਰ੍ਮ ਬਨ੍ਧਨ ਕੈਸੇ ਨਹੀਂ ਹੋ? ਇਸਲਿਯੇ ਦੁਃਖ ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਅਥਵਾ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਾਦਿਕ ਭਾਵ ਹੈਂ ਸੋ ਦੁਃਖਮਯ ਹੈਂ. ਯਦਿ ਉਨ੍ਹੇਂ ਜ੍ਯੋਂਕਾ ਤ੍ਯੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਤੋ ਉਨਕਾ
ਅਭਾਵ ਨਹੀਂ ਕਰੇ, ਤਬ ਦੁਃਖੀ ਹੀ ਰਹੇ; ਇਸਲਿਯੇ ਆਸ੍ਰਵਕੋ ਜਾਨਨਾ.
ਤਥਾ ਸਮਸ੍ਤ ਦੁਃਖਕਾ ਕਾਰਣ ਕਰ੍ਮ-ਬਨ੍ਧਨ ਹੈ. ਯਦਿ ਉਸੇ ਨ ਜਾਨੇ ਤੋ ਉਸਸੇ ਮੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇਕਾ
ਉਪਾਯ ਨਹੀਂ ਕਰੇ, ਤਬ ਉਸਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਦੁਃਖੀ ਹੋ; ਇਸਲਿਯੇ ਬਨ੍ਧਕੋ ਜਾਨਨਾ.
ਤਥਾ ਆਸ੍ਰਵਕਾ ਅਭਾਵ ਕਰਨਾ ਸੋ ਸਂਵਰ ਹੈ. ਉਸਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਨ ਜਾਨੇ ਤੋ ਉਸਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਨ ਨਹੀਂ
ਕਰੇ, ਤਬ ਆਸ੍ਰਵ ਹੀ ਰਹੇ, ਉਸਸੇ ਵਰ੍ਤ੍ਤਮਾਨ ਤਥਾ ਆਗਾਮੀ ਦੁਃਖ ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਸਂਵਰਕੋ ਜਾਨਨਾ.
ਤਥਾ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਕਿਂਚਿਤ੍ ਕਰ੍ਮਬਨ੍ਧਕਾ ਅਭਾਵ ਕਰਨਾ ਉਸਕਾ ਨਾਮ ਨਿਰ੍ਜਰਾ ਹੈ. ਯਦਿ ਉਸੇ
ਨ ਜਾਨੇ ਤੋ ਉਸਕੀ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾ ਉਦ੍ਯਮੀ ਨਹੀਂ ਹੋ, ਤਬ ਸਰ੍ਵਥਾ ਬਨ੍ਧ ਹੀ ਰਹੇ, ਜਿਸਸੇ ਦੁਃਖ ਹੀ
ਹੋਤਾ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਨਿਰ੍ਜਰਾਕੋ ਜਾਨਨਾ.