Page 214 of 444
PDF/HTML Page 241 of 471
single page version
ane nijasvabhAvanun judApaNun karI nAkhyun. tyAn te gnAtAe vachche paDIne ek
agnAnamay ane ek gnAnasudhArasamay evI be dhArA dekhI. tyAre te agnAnadhArA
chhoDIne gnAnarUp amRutasAgaramAn magna thayo. ATalI badhI kriyA teNe mAtra ek
samayamAn ja karI. 3.
gati = mokSha
Page 215 of 444
PDF/HTML Page 242 of 471
single page version
marmanI vAt arthAt AtmAnun svarUp batAve chhe, mithyAtvarUp nagar bhasma kare chhe,
sadgurunI vANInun grahaN kare chhe, chittamAn sthiratA lAve chhe, jagatanI hitakArI
banIne rahe chhe, trilokanAthanI bhaktimAn anurAg kare chhe, muktinI abhilAShA
utpanna kare chhe; evo subuddhino vilAs chhe. pa.
kAnsanA mULiyA. khetIkausau lodhA = kheDUt jevo. bAdhA = klesh. hAntA lorai =
alag kare chhe. tAntA = dor. bAndI = dAsI. nAtA= sambandh. DAhI = hoshiyArI.
bodhA = gnAnI.
bhUmirUp sthAnane oLakhe chhe. prasham, samveg, anukampA AdinI senA sambhALavAmAn
dAnA arthAt pravIN hoy chhe, shAm, dAm, danD, bhed Adi kaLAomAn shukaL rAjAnI
samAn chhe, tap, samiti, gupti, pariShah-jay, dharma, anuprekShA Adi anek rang
dhAraN kare chhe, karmarUpI shatruone jItavAmAn ghaNo bahAdur chhe, mAyArUpI jeTalun loDhun
Page 216 of 444
PDF/HTML Page 243 of 471
single page version
ukheDavA mATe kisAn samAn chhe, karmabandhanA dukhothI bachAvanAr chhe, sumati rAdhikA
sAthe prIti joDe chhe, kumatirUp dAsI sAthe sambandh toDe chhe, AtmapadArtharUp chAndInun
grahaN karavAmAn ane parapadArtharUp dhULane chhoDavAmAn sonI samAn chhe. padArthane jevo
jANe chhe tevo ja mAne chhe, bhAv e chhe ke heyane hey jANe chhe ane hey mAne chhe.
upAdeyane upAdey jANe chhe ane upAdey mAne chhe
ang-hAthI, ghoDA, rath, pAyadaL. atan = sharIrarahit.
Page 217 of 444
PDF/HTML Page 244 of 471
single page version
mokShamAn javAnA shukan karavA mATe mahAmoharUp vajranun chUrNa kare chhe; chakravartIne hAthI,
ghoDA, rath, pAyadaL evI chaturangiNI senA hoy chhe, gnAnI jIvone pratyakSha, parokSha,
nay, pramAN ane nikShep hoy chhe. visheSh e chhe ke chakravartIne sharIr hoy chhe paN
gnAnI jIv dehathI virakta hovAne kAraNe sharIrarahit hoy chhe tethI gnAnI jIvonun
parAkram chakravartI samAn chhe. 7.
लघुता समता
pAnDuk
3. chakravartIne chaud ratnomAn sAt sajIv ratna hoy chhe, ane sAt ajIv hoy chhe. te A prakAre chhe-
chAritranA sAmAyik, chhedopasthApanA, parihAravishuddhi, sUkShmasAmparAy ane sanyamAsanyam e chha, -
AvI rIte badhA maLIne chaud jaNAy chhe.
Page 218 of 444
PDF/HTML Page 245 of 471
single page version
vandan = guNonI stuti karavI. dhyAn = guNonun smaraN karavun. laghutA = guNono
garva na karavo. samatA = badhA upar ekasarakhI draShTi rAkhavI. ekatA = ek
AtmAne ja potAno mAnavo, sharIrAdine par mAnavA.
nishchayanayanA viShayabhUt shuddha ane anant chaitanyamUrtino dhArak chhun, mArun A sAmarthya
sadA ekasarakhun rahe chhe-kadI ghaTatun-vadhatun nathI. 9.
Page 219 of 444
PDF/HTML Page 246 of 471
single page version
ek. sAmAnya = jemAn AkAr Adino vikalpa hoto nathI. visheSh = je AkAr
Adi sahit jANe chhe. chihan (chihna) = lakShaN. trividh = traN prakAranA. vikAr
= doSh.
ja darshanaguN nirAkAr ane sAmAnya chhe. emAn mahAsattA arthAt sAmAnya sattAno pratibhAs
thAy chhe. AkAr, rang Adinun jANavun te gnAn chhe, tethI gnAn sAkAr chhe, savikalpa chhe, visheSh
jANe chhe. emAn avAntar sattA arthAt visheSh sattAno pratibhAs thAy chhe. (visheSh samajavA mATe
‘bRuhad dravyasangrah’nI
Page 220 of 444
PDF/HTML Page 247 of 471
single page version
abhAv mAnavAthI traN doSh utpanna thAy chhe. pratham to lakShaNano nAsh thAy chhe,
bIjun lakShaNano nAsh thavAthI sattAno nAsh thAy chhe, trIjun sattAno nAsh thavAthI
mUL vastuno ja nAsh thAy chhe. tethI jIvadravyanun svarUp jANavA mATe chaitanyanun ja
avalamban chhe. 10.
सत्तापरिमित वस्तु है,
apekShAe traNemAn bhed nathI ek ja chhe. 11.
karmanA nimitte anek veSh dhAraN kare chhe, paN anyarUp thaI jato nathI kAraN ke
chaitanyano guN kayAny chAlyo jato nathI, e ja kAraNe jIvane sarva avasthAomAn
brahma kahe chhe. 12.
Page 221 of 444
PDF/HTML Page 248 of 471
single page version
nathI. ene Atma-sattAmAn juo to ekarUp chhe, parasattAmAn juo to anekarUp chhe;
gnAnadashAmAn juo to gnAnarUp, agnAnadashAmAn juo to agnAnarUp, AvI badhI
duvidhAo emAn chhe. koIvAr te sachet thaIne potAnI shaktinI sambhAL kare chhe ane
koI vAr pramAdamAn paDIne potAnA svarUpane bhUlI jAy chhe, paN e ishvar nijaghaTamAn
vyApak rahe chhe, have vichAr karo ke gnAnarUp pariNaman karanAr koN chhe ane
agnAnadashAmAn vartanAr koN chhe? arthAt te ja chhe. 13.
Page 222 of 444
PDF/HTML Page 249 of 471
single page version
veShane bhinna jANe chhe, tevI ja rIte A naTarUp chetanarAjA paradravyanA nimitte
anek vibhAv paryAyone prApta thAy chhe parantu jyAre antarangadraShTi kholIne potAnun rUp
dekhe chhe tyAre anya avasthAone potAnI mAnato nathI. 14.
tyAgavA yogya chhe. 1p.
Page 223 of 444
PDF/HTML Page 250 of 471
single page version
saravAng (sarvAng) = pUrNa rIte. vikalatA = bhram. bhAvai = chAhe to. mandiramain =
gharamAn.
kadI ghar ane dhan-sampatti AdimAn lIn thatA nathI, je sadA potAnA AtmAne
sampUrNa rIte shuddha vichAre chhe, jemane manamAn kadI AkuLatA vyApatI nathI, te ja jIvo
traNalokamAn
Page 224 of 444
PDF/HTML Page 251 of 471
single page version
sAmagrInA sanyog ane viyoganI Apattione joIne kahe chhe ke A karmajanit chhe-
emAn ApaNun kAI nathI, evo anubhav jemane sadA rahe chhe, temanI samIp ja mokSha
chhe. 17.
rahe chhe te bandhanI paramparA vadhAre chhe ane je nijasattAmAn lIn rahe chhe te sahajamAn
ja mokSha pAme chhe. 19.
Page 225 of 444
PDF/HTML Page 252 of 471
single page version
potAnA dhanano upayog kare chhe te mahAjan athavA samajadAr kahevAy chhe, tenI
prashansA karavAmAn Ave chhe. tevI ja rIte je jIv paradravya arthAt sharIr ke sharIranA
sambandhI chetan-achetan padArthone potAnA mAne chhe athavA temAn lIn thAy chhe te
mithyAtvI chhe, sansAranun dukh bhogave chhe. ane je nijAtmAne potAno mAne chhe
athavA teno ja anubhav kare chhe, te gnAnI chhe, mokShano Anand pAme chhe.18.19.
जो
Page 226 of 444
PDF/HTML Page 253 of 471
single page version
(sthiti) = hayAtI. asahAy = svAdhIn.
chhe, kALanA aNu asankhyAt chhe, tenI sattA asankhyAt chhe, pudgal dravya anantAnant
chhe, tenI sattA anantAnant chhe, jIvadravya anantAnant chhe, tenI sattA anantAnant chhe,
A chhae dravyonI sattAo judI judI chhe, koI sattA koInI sAthe maLatI nathI ane
ek-mek paN thatI nathI. nishchayanayamAn koI koIne Ashrit nathI sarva svAdhIn chhe.
A pramANe anAdikALathI chAlatun Avyun chhe. 21.
sAthe kadI maLatI nathI. pratyek sattAmAn anant guNasamUh chhe ane anant avasthAo
chhe, A rIte ekamAn anek jANavA. e ja syAdvAd chhe, e ja satpuruShonun akhanDit
kathan chhe. e ja Anand-vardhak chhe ane e ja gnAn mokShanun kAraN chhe. 22.
Page 227 of 444
PDF/HTML Page 254 of 471
single page version
= chAr gatimAn bhramaN. samAdhi = anubhav. sAhU = bhalo mANas. gahai = grahaN
kare.
sattAmAn chhe, amRutano punj sattAmAn chhe, sattAne chhUpAvavI e sAnjanA
chhe, potAnI AtmasattAnun ullanghan karavAthI chAr gatimAn bhaTakavun paDe chhe. je
AtmasattAnA anubhavamAn virAjamAn chhe te ja bhalo mANas chhe ane je AtmasattA
chhoDIne anyanI sattAnun grahaN kare chhe te ja chor chhe. 23.
Page 228 of 444
PDF/HTML Page 255 of 471
single page version
lokasthApanAno uchchhed karavA barAbar chhe. sattAmAn te banne nathI.) khed = kaShTa. prabhu
= svAmI. dAs = sevak. dharanI = pRithvI. vISh bharanI = yAtrA pUrI karavI. baran
Ashram (varNa Ashram) = brAhmaN, kShatriy, vaishya, shUdra e chAr.
svAmI chhe, na sevak chhe, na AkAsh
chhe. evI shuddha sattA anubhavarUp bhUmimAn prApta thAy chhe. 24.
रमता
Page 229 of 444
PDF/HTML Page 256 of 471
single page version
(nirday) = duShTa. hiradai (hRuday) = manamAn. As (AshA) = umed. bhagati
(bhakti) = sevA, pUjA. dAs = sevak.
AtmasvarUpane nahIn jANanAr aparAdhI jIv mithyAtvI chhe, potAnA AtmAno hinsak
chhe, hRudayano andh chhe. te sharIr Adi padArthone AtmA mAne chhe ane karmabandhane vadhAre
chhe. 26. AtmagnAn vinA tenun tapAcharaN mithyA chhe, tenI mokShasukhanI AshA jUThI
chhe, ishvarane jANyA vinA ishvaranI bhakti athavA dAsatva mithyA chhe. 27.
karato nathI, sharIr Adine AtmA mAne chhe, shAtA-vedanIyajanit laukik-sukhamAn
Anand mAne chhe ane ashAtAnA udayane Aphat kahe chhe, krodhanI talavAr pakaDI
Page 230 of 444
PDF/HTML Page 257 of 471
single page version
chakkaramAn paDelo chhe. A rIte achetananI sangatithI chidrUp AtmA satyathI parAngmukh
thaIne jUThamAn ja gunchavAI gayo chhe. 28.
kacharAno Dhagalo bhego kare chhe ane kahe chhe ke A mArun makAn chhe, je pRithvInA
bhAgamAn rahe chhe tene potAnun nagar batAve chhe. A rIte achetananI sangatithI chidrUp
AtmA satyathI parAngmukh thaIne jUThamAn munjhAI rahyo chhe. 29.
परचै आतमरामसौं, ते अपराधी नांहि।। ३०।।
Page 231 of 444
PDF/HTML Page 258 of 471
single page version
vidyA. paramArathI (paramArthI) = param padArtha arthAt mokShanA mArgamAn lAgelA.
punIt = pavitra. AThaun jAm = AThey pahor-sadAkAL.
jAy chhe, teo gnAnarUpI hAthI upar beThelA chhe, tethI karmarUpI dhUL temanA sudhI
pahonchatI nathI. jemanA vichAramAn shAstragnAnanI lahero uThe chhe, je siddhAntamAn pravIN
chhe, je AdhyAtmik vidyAmAn pAragAmI chhe, teo ja mokShamArgI chhe-teo ja pavitra
chhe, sadA Atma-anubhavano ras draDh kare chhe ane Atma-anubhavano ja pATh bhaNe
chhe. 31.
Page 232 of 444
PDF/HTML Page 259 of 471
single page version
mRudu bhAShaN kare chhe, jemanI krodhAdi rahit saumyadraShTi chhe, je evA komaL
svabhAvavALA chhe ke jANe mINanA
mokShamArgI chhe, teo ja pavitra chhe, sadA Atma-anubhavano ras draDh kare chhe ane
Atma-anubhavano ja pATh bhaNe chhe-arthAt AtmAnun ja raTaN lAgyun rahe chhe. 32.
bhed raheto nathI.33.
Page 233 of 444
PDF/HTML Page 260 of 471
single page version
sAmbhaLavA. chintavan = vichAr karavo. jAp = vAramvAr nAmanun uchchAraN karavun. paDhan
= bhaNavun. paDhAvan = bhaNAvavun. upadisan = vyAkhyAn devun.
kriyAo chhe. 34.
prApti Atma-anubhavamAn chhe. 3p.