Page 334 of 444
PDF/HTML Page 361 of 471
single page version
Upajyun ane viNasyun chhe? paryAy ja UpajI chhe ane paryAy ja viNasI chhe. jem ke
dev paryAy utpanna thaI chhe, manuShya paryAy nAsh pAmI chhe, e paryAyano utpAd-vyay
chhe. jIvane dhrauvya jANavo.
vidyamAn devAdi paryAyonA nAshano Arambh kare chhe ane je vidyamAn nathI te
manuShyAdi paryAyanA utpAdano Arambh kare chhe.
सयलववहारसिद्धी सुणयादो होदि
thAy chhe.
syAdvAdane puShTa karel chhe.
Page 335 of 444
PDF/HTML Page 362 of 471
single page version
अमृतचंद मुनिवर कहै,
Page 336 of 444
PDF/HTML Page 363 of 471
single page version
abhAv. avichal = dhrauvya.
guNothI anantarUp chhe, nishchayanayamAn te jIv padArthono svAbhAvik dharma sadA satya
ane ekarUp chhe. tene syAdvAd adhikAramAn sAdhya-svarUp kahyo, have AgaL ene
sAdhakarUp kahe chhe. 2.
guNasthAnavartI avrat samyagdraShTi. khInamoh (kShINamoh) = bAramA guNasthAnavartI
sarvathA nirmohI.
sudhI nav guNasthAnomAnthI koI paN guNasthAnanA dhArak gnAnI jIv sAdhak chhe. 3.
Page 337 of 444
PDF/HTML Page 364 of 471
single page version
hoy.
samayavartI jIvonA pariNAm sadrash paN rahe chhe ane visadrash paN rahe chhe.
khapIn = samUL nAsh pAmI. kimvA = athavA. sohanI = shobhAyamAn. arohanI =
chaDavAnI.
anantAnubandhI krodh, mAn, mAyA, lobh tathA mithyAtva, mishra, samyaktvamohanIy-
evI sAt prakRitiono sarvathA kShay athavA upasham thayo chhe athavA antarangamAn
samyagdarshananA sundar kiraNo jAgRut thayA chhe te ja jIv samyagdraShTi-mokShano sAdhak
kahevAy chhe. tenA antar ane bAhya, sarva angamAn guNasthAn chaDhavAnI shakti pragaT
thAy chhe. 4.
ताकी
tenA manarUp chhIpamAn sadguru megharUp ane temanA vachan motIrUp pariNaman kare chhe.
bhAv e chhe ke AvA jIvone ja shrIgurunA vachano ruchikar thAy chhe. pa.
Page 338 of 444
PDF/HTML Page 365 of 471
single page version
त्यौं सदगुरु वानी खिरै, जगत जीव हितकार।। ६।।
chAlyA jasho ane dolat jyAnnI tyAn paDI raheshe. lakShmI tamArI nAt-jAtanI nathI,
vansh-paramparAnI nathI, bIjun to shun? tamArA ek pradeshanun paN pratirUp nathI. jo
ene tame nokaraDI banAvIne na rAkhI to e tamane lAt mArashe, mATe mahAn thaIne
tamAre Avo anyAy karavo yogya nathI. 7.
Page 339 of 444
PDF/HTML Page 366 of 471
single page version
= bhinna. pherikai = pragaT karIne. torikai = toDIne. tAntau (tantu) = doro.
tArA sharIr upar prem rAkhe chhe ane tun tArA AtmahitamAn magna thA. e loko
sharIramAn tanmay thaI rahyA chhe, tethI sharIranA jevA ja jaDabuddhi chhe ane tun chaitanya
chho, emanAthI judo chho tethI rAg-dveShano sambandh toDIne potAnun AtmabaL pragaT kar
ane sukhI thA. 9.
Page 340 of 444
PDF/HTML Page 367 of 471
single page version
10.
sukh mAnavAmAn Ave to je janme chhe te avashya mare chhe, jo moTAImAn sukh
mAnavAmAn Ave to temAn nIchapaNAno vAs chhe, jo
napho chhe tyAn nukasAn paN chhe, jo jItamAn sukh mAnavAmAn Ave
2. laukik pavitratA nitya nathI, teno nAsh thatAn malinatA AvI jAy chhe.
Page 341 of 444
PDF/HTML Page 368 of 471
single page version
ekasarakhI rahetI nathI-bagaDe paN chhe, jo bhogomAn sukh mAnavAmAn Ave to te
roganA kAraN chhe, jo iShTa sanyogamAn sukh mAnavAmAn Ave to jeno sanyog thAy chhe
teno viyog paN chhe, jo guNomAn sukh mAnavAmAn Ave to guNomAn ghamanDano nivAs
chhe, jo nokarI-chAkarImAn sukh mAnavAmAn Ave to te hInatA (gulAmI) ja chhe. e
sivAy bIjA paN je laukik kAryo chhe te badhA ashAtAmay chhe, tethI spaShTa chhe ke
shAtAno sanyog meLavavA mATe udAsInatA sakhI samAn chhe. bhAv e chhe ke mAtra
samatAbhAv ja jagatamAn sukhadAyak chhe. 11.
जिहि
sukh nathI, dukharUp chhe. 12. kAraN ke laukik sukh-sampattino vilAs naShTa thatAn pachhI
dukh ja prApta thAy chhe, jevI rIte ke gIch ghAsavALI dharatI ja agnithI baLI jAy
chhe. 13.
सुनत विचच्छन सद्दहै, मूढ़ न
Page 342 of 444
PDF/HTML Page 369 of 471
single page version
pharyA ane koI trIjA musApharane potAnA nagarano rasto pUchhayo tathA te musAphare
temane rasto samajAvIne batAvyo ane kahyun ke A tamArun nagar tamArI najIk ja chhe.
tyAn te banne puruShomAn je sajjan chhe te tenI vAt sAchI mAne chhe arthAt potAnun
nagar oLakhI le chhe ane mUrkha tene mAnato nathI; evI rIte gnAnI shrIgurunA
upadeshane satya mAne chhe paN agnAnIonA samajavAmAn Avatun nathI. bhAv e chhe ke
upadeshanI asar shrotAonA pariNAm-anusAr ja thAy chhe.
Page 343 of 444
PDF/HTML Page 370 of 471
single page version
(darakhta) = vRukSha. umAhU = utsAhit. na parakhatu hai = parIkShA karato nathI. dhuni
(dhvani) = shabda. vikhAd (viShAd) = khed. harakhatu = harShit.
paN te ja rasarUp thaI jAy chhe, tevI ja rIte gnAnIo gnAnanA vyAkhyAnamAn potAnA
anubhav pragaT kare chhe, pAtra-apAtranI parIkShA karatA nathI, te vANI sAmbhaLI koI
to grahaN kare chhe, koI Unghe chhe, koI khed pAme chhe ane koI Anandit thAy chhe.
marachAnA chhoD upar paDavAthI tIkhun, chaNAnA chhoD par paDavAthI khArun ane bAvaLanA
vRukSha par paDavAthI kaShAyelun thaI jAy chhe. tevI ja rIte gnAnIo khyAti, lAbhAdinI
apekShA rahit madhyasthabhAvathI tattvanA svarUpanun kathan kare chhe, te sAmbhaLIne koI
shrotA paramArthanun grahaN kare chhe, koI sansArathI bhayabhIt thaIne yam-niyam le chhe,
koI jhagaDo kare chhe, koI Unghe chhe, koI kutarka kare chhe, koI nindA-stuti kare chhe ane
koI vyAkhyAn pUrun thavAnI ja rAh joyA kare chhe. 16.
Page 344 of 444
PDF/HTML Page 371 of 471
single page version
ऊंघा दुरबुद्धि विकल,
डूंघा अगम अगाधपद, वचन अगोचर
सो चूंघा गुरुके वचन, चूंघै बालक
परमारथ
Page 345 of 444
PDF/HTML Page 372 of 471
single page version
सो ऊंघा विषयी विकल, दुष्ट रुष्ट
जड़तासौं जड़वत भयौ,
gnAnAvaraNIy karmanA tIvra udayathI jaD thaI gayA chhe te ghUnghA chhe. 23.
Page 346 of 444
PDF/HTML Page 373 of 471
single page version
लहै मोख संतोषसौं, वरनौं लच्छन
jinavachanomAn shraddhA. vairAgya = sansArathI virakti.
chhe ane kugatimAn laI janAr chhe. 27.
Page 347 of 444
PDF/HTML Page 374 of 471
single page version
भावित अंतर कलपना,
dravya ane bhAv banney dukhonA ghar chhe. 28.
mUrchchhit thaIne svarUpane bhUlI javun e bhAv-madyapAn chhe, kubuddhinA raste chAlavun e
bhAv-veshyAsevan chhe, kaThor pariNAm rAkhIne prANIno ghAt karavo e bhAvashikAr
chhe, dehAdi paravastumAn Atmabuddhi rAkhavI te bhAv-parastrIsang chhe, anurAgapUrvak par
padArthonun grahaN karavAnI abhilAShA te bhAv-chorI chhe. A ja sAte bhAv-vyasan
AtmagnAnanun vidAraN kare chhe arthAt AtmagnAn thavA detA nathI. 29.
Page 348 of 444
PDF/HTML Page 375 of 471
single page version
किये प्रगट घट सिंधुमैं, चौदह रतन उदार।। ३०।।
shankh, airAvat hAthIrUp udyam, shraddhArUp rambhA, udayarUp viSh, nirjarArUp kAmadhenu,
AnandarUp amRut, dhyAnarUp dhanuShya, premarUp madirA, vivekarUp vaidya, shuddhabhAvarUp
chandramA ane manarUp ghoDo-AvI rIte chaud ratna pragaT thAy chhe. 31.
Page 349 of 444
PDF/HTML Page 376 of 471
single page version
इह विधि जो परभाव विष, वमै रमै निजरूप।
सो साधक सिवपंथकौ, चिद वेदक
apsarA. som = chandramA. Adey = grahaN karavA yogya. vamai = chhoDe.
arthAt subuddhirUp lakShmI,
asthir chhe tethI tyAgavA yogya chhe, tathA anubhUtirUp maNi, pratItirUp rambhA,
udyamarUp hAthI, vairAgyarUp kalpavRukSha, AnandarUp amRut, shuddhabhAvarUp chandramA-A chha
ratna upAdey chhe. 33. A rIte je parabhAvarUp viShavikArano tyAg karIne nij-
svarUpamAn magna thAy chhe te nij-svarUpano bhoktA chaitanya AtmA mokShamArgano
2. satya vachan paN hey chhe, jainamatamAn to maunanI ja prashansA chhe.
3. sAt bhAv-vyasan ane chaud ratnonI kavitA pt.. banArasIdAsajIe svatantra rachI chhe.
Page 350 of 444
PDF/HTML Page 377 of 471
single page version
je kevaLI-kathit dharmamArgamAn shraddhA karIne te anusAr AcharaN kare chhe, te gnAnI
manuShyo mohakarmano maL naShTa kare chhe ane param pad prApta karIne sthir thAy chhe.
3p.
Page 351 of 444
PDF/HTML Page 378 of 471
single page version
manarUp bhUmine shuddha karI chhe ane dhyAn dvArA potAne mokShane yogya banAvel chhe, te
ja shuddha anubhavano abhyAs karanAr avichaL pad pAme chhe ane tenA karma nAsh
pAme chhe, tathA agnAnarUpI rog dUr thaI jAy chhe. parantu mithyAdraShTi potAnun svarUp
oLakhatA nathI tethI teo anantakAL sudhI jagatanI jALamAn bhaTake chhe ane janma-
maraNanA pherA kare chhe. 36.
Page 352 of 444
PDF/HTML Page 379 of 471
single page version
chhe, indriy-viShayothI parAngmukh thaIne vItarAgI thayA chhe, jemaNe anubhavanA
abhyAsamAn upAdey ane hey banne prakAranA bhAvone ekasarakhA jANyA chhe, te ja
jIvo gnAnakriyAnA upAsak chhe, mokShamArganA sAdhak chhe, karmabAdhA rahit chhe ane
mahAn chhe. 37.
ता परनतिको बुध कहैं, ग्यान क्रियासौं मोख।। ३८।।
वहै करम चूरन करै, क्रम क्रम
Page 353 of 444
PDF/HTML Page 380 of 471
single page version
samyagdarshananA kiraNano uday thayo chhe tenun ja nAm sAdhak chhe, jem ke je gharamAn
dIpak saLagAvavAmAn Ave chhe te ja gharamAn ajavALun thAy chhe. 40.
jeNe vachanAtIt potAnA parameshvaranun svarUp oLakhI lIdhun chhe, jenA gnAnanun tej
prakAshit thayun, je mahAn udyamamAn sAvadhAn thayo, je sAmyabhAvanA amRutarasanun pAn
karIne puShTa thayo, te ja gnAnIne sansArano ant samIp Avyo chhe ane teNe ja
nirvANano sugam mArga prApta karyo chhe. 41.