छुहतण्हभीरुरोसो रागो मोहो चिंता जरा रुजा मिच्चू ।
अष्टादशदोषस्वरूपाख्यानमेतत् ।
असातावेदनीयतीव्रमंदक्लेशकरी क्षुधा । असातावेदनीयतीव्रतीव्रतरमंदमंदतरपीडया
समुपजाता तृषा । इहलोकपरलोकात्राणागुप्तिमरणवेदनाकस्मिकभेदात् सप्तधा भवति
भयम् । क्रोधनस्य पुंसस्तीव्रपरिणामो रोषः । रागः प्रशस्तोऽप्रशस्तश्च; दान-
to tun bhavasamudranI madhyamAn rahelA magaranA mukhamAn chhe. 12.
anvayArtha — [क्षुधा] kShudhA, [तृष्णा] tRuShA, [भयं] bhay, [रोषः] roSh (krodh), [रागः] rAg, [मोहः] moh, [चिन्ता] chintA, [जरा] jarA, [रुजा] rog, [मृत्युः] mRutyu, [स्वेदः] sved (parasevo), [खेदः] khed, [मदः] mad, [रतिः] rati, [विस्मयनिद्रे] vismay, nidrA, [जन्मोद्वेगौ] janma ane udveg ( — A aDhAr doSh chhe).
TIkA — A, aDhAr doShanA svarUpanun kathan chhe.
(1) ashAtAvedanIy sambandhI tIvra athavA mand kleshanI karanArI te kShudhA chhe (arthAt vishiShTa — khAs prakAranA — ashAtAvedanIy karmanA nimitte thatI je vishiShTa sharIr- avasthA tenA upar lakSha jaIne mohanIy karmanA nimitte thatun je khAvAnI ichchhArUp dukh te kShudhA chhe). (2) ashAtAvedanIy sambandhI tIvra, tIvratar ( – vadhAre tIvra), mand athavA mandatar pIDAthI UpajatI te tRuShA chhe (arthAt vishiShTa ashAtAvedanIy karmanA nimitte thatI je vishiShTa sharIr-avasthA tenA upar lakSha jaIne mohanIy karmanA nimitte thatun je pIvAnI ichchhArUp dukh te tRuShA chhe). (3) A lokano bhay, paralokano bhay, arakShAbhay, aguptibhay, maraNabhay, vedanAbhay ane akasmAtabhay em bhay sAt prakAre chhe. (4) krodhI puruShano tIvra pariNAm te roSh chhe. (5) rAg prashasta ane aprashasta
12 ]