Page 354 of 388
PDF/HTML Page 381 of 415
single page version
dravyaparāvartan, kṣhetraparāvartan, kālaparāvartan, bhavaparāvartan aur bhāvaparāvartanase mukta
karanevāle), pān̐chaprakār siddhoṅko (arthāt pān̐ch prakārakī muktiko
avināshī aur [achchhedyam ] achchhedya hai
aur sahajachitshaktimay honeke kāraṇ gnānādik chār svabhāvavālā hai; sādi
Page 355 of 388
PDF/HTML Page 382 of 415
single page version
karmadvandvābhāvādavināsham, vadhabandhachchhedayogyamūrtimukta tvādachchhedyamiti
nikhiladuritadurgavrātadāvāgnirūpam
sakalavimalabodhaste bhavatyev tasmāt
Page 356 of 388
PDF/HTML Page 383 of 415
single page version
[anālambam ] nirālamba hai
hai; sarva ātmapradeshamen bhare hue chidānandamayapaneke kāraṇ atīndriy hai; tīn tattvommen vishiṣhṭa
honeke kāraṇ (bahirātmatattva, antarātmatattva aur paramātmatattva in tīnommen vishiṣhṭa
hai; nij guṇon aur paryāyonse chyut na honeke kāraṇ achal hai; paradravyake avalambanakā
abhāv honeke kāraṇ nirālamba hai
purandhrikāsambhogasambhavasukhaduḥkhābhāvātpuṇyapāpanirmukta m, punarāgamanahetubhūtaprashastāprashastamoh-
rāgadveṣhābhāvātpunarāgamanavirahitam, nityamaraṇatadbhavamaraṇakāraṇakalevarasambandhābhāvānnityam,
nijaguṇaparyāyaprachyavanābhāvādachalam, paradravyāvalambanābhāvādanālambamiti
Page 357 of 388
PDF/HTML Page 384 of 415
single page version
hai
hai
jo buddhimān puruṣh param pāriṇāmik bhāvakā ugrarūpase āshray karatā hai, vahī ek puruṣh
pāpavanako jalānemen agni samān munivar hai )
suptā yasminnapadamapadan tadvibudhyadhvamandhāḥ
shuddhaḥ shuddhaḥ svarasabharataḥ sthāyibhāvatvameti
sthāyī sansr̥utināshakāraṇamayan samyag
eko bhāti kalau yuge munipatiḥ pāpāṭavīpāvakaḥ
Page 358 of 388
PDF/HTML Page 385 of 415
single page version
hai, [na api maraṇan ] maraṇ nahīn hai, [na api jananan ] janma nahīn hai, [tatra ev cha nirvāṇam
bhavati ] vahīn nirvāṇ hai (arthāt duḥkhādirahit paramatattvamen hī nirvāṇ hai )
ashubh karmake abhāvake kāraṇ duḥkh nahīn hai; shubh pariṇatike abhāvake kāraṇ shubh
karma nahīn hai aur shubh karmake abhāvake kāraṇ vāstavamen sansārasukh nahīn hai; pīṛāyogya
shubhakarma shubhakarmābhāvānna khalu sansārasukham, pīḍāyogyayātanāsharīrābhāvānna pīḍā,
shraddhān
Page 359 of 388
PDF/HTML Page 386 of 415
single page version
karatā hūn̐, samyak prakārase bhātā hūn̐
nokarmahetubhūtakarmapudgalasvīkārābhāvānna jananam
jananamaraṇapīḍā nāsti yasyeh nityam
smarasukhavimukhassan mukti saukhyāy nityam
Page 360 of 388
PDF/HTML Page 387 of 415
single page version
nidrā nahīn hai, [na cha tr̥uṣhṇā ] tr̥uṣhā nahīn hai, [na ev kṣhudhā ] kṣhudhā nahīn hai, [tatra ev cha
nirvāṇam bhavati ] vahīn nirvāṇ hai (arthāt indriyādirahit paramatattvamen hī nirvāṇ hai )
achetanakr̥ut upasarga nahīn hain; kṣhāyikagnānamay aur yathākhyātachāritramay honeke kāraṇ (use)
darshanamohanīy aur chāritramohanīy aise bhedavālā do prakārakā mohanīy nahīn hai; bāhya prapañchase
vimukh honeke kāraṇ (use) vismay nahīn hai; nitya
chāritrabhedavibhinnamohanīyadvitayamapi, bāhyaprapañchavimukhatvānna vismayaḥ, nityonmīlit-
shuddhagnānasvarūpatvānna nidrā, asātāvedanīyakarmanirmūlanānna kṣhudhā tr̥uṣhā cha
nahīn hain
Page 361 of 388
PDF/HTML Page 388 of 415
single page version
sthit hone par bhī, guṇamen baṛe aise guruke charaṇakamalakī sevāke prasādase anubhav
karate hain
sansārake mūlabhūt anya (moh
paribhavati na mr̥utyurnāgatirno gatirvā
guṇagurugurupādāmbhojasevāprasādāt
‘kṣhānāmuchchairvividhaviṣhaman vartanan naiv kiñchit
tasminnityan nijasukhamayan bhāti nirvāṇamekam
Page 362 of 388
PDF/HTML Page 389 of 415
single page version
dhyān nahīn hain, [na api dharmashukladhyāne ] dharma aur shukla dhyān nahīn hain, [tatra ev
cha nirvāṇam bhavati ] vahīn nirvāṇ hai (arthāt karmādirahit paramatattvamen hī nirvāṇ hai )
honeke kāraṇ chintā nahīn hai; audayikādi vibhāvabhāvoṅkā abhāv honeke kāraṇ ārta
aur raudra dhyān nahīn hain; dharmadhyān aur shukladhyānake yogya charam sharīrakā abhāv
honeke kāraṇ ve do dhyān nahīn hain
shukladhyānayogyacharamasharīrābhāvāttaddvitayamapi na bhavati
Page 363 of 388
PDF/HTML Page 390 of 415
single page version
kevalavīrya, [amūrtatvam ] amūrtatva, [astitvan ] astitva aur [sapradeshatvam ]
sapradeshatva [vidyate ] hote hain
karmāsheṣhan na cha na cha punardhyānakan tachchatuṣhkam
kāchinmukti rbhavati vachasān mānasānān cha dūram
Page 364 of 388
PDF/HTML Page 391 of 415
single page version
kevalasukh, amūrtatva, astitva, sapradeshatva ādi svabhāvaguṇ hote hain
kevalasaukhyāmūrtatvāstitvasapradeshatvādisvabhāvaguṇā bhavanti iti
tasminsiddhe bhavati nitarān kevalagnānametat
Page 365 of 388
PDF/HTML Page 392 of 415
single page version
jātā hai
isaprakār dvārā nirvāṇashabdakā aur siddhashabdakā ekatva saphal huā
jātā hai
jātam
kvachidapi na cha vidmo yukti tashchāgamāchcha
sa bhavati paramashrīkāminīkāmarūpaḥ
Page 366 of 388
PDF/HTML Page 393 of 415
single page version
[jānīhi ] jān; [dharmāstikāyābhāve ] dharmāstikāyake abhāvamen [tasmāt parataḥ ]
usase āge [na gachchhanti ] ve nahīn jāte
gati hai aur vibhāvakriyā
(gatike nimittabhūt) dharmāstikāyakā abhāv hai; jisaprakār jalake abhāvamen machhaliyoṅkī
gatikriyā nahīn hotī usīprakār
Page 367 of 388
PDF/HTML Page 394 of 415
single page version
samayagna (āgamake gnātā ) [apanīy ] use dūr karake [pūrayantu ] pūrti karanā
Page 368 of 388
PDF/HTML Page 395 of 415
single page version
pad karanā
samasta bhavyasamūhako nirvāṇakā mārga hai
kurvantviti
hr̥udayasarasijāte nirvr̥uteḥ kāraṇatvāt
sa khalu nikhilabhavyashreṇinirvāṇamārgaḥ
Page 369 of 388
PDF/HTML Page 396 of 415
single page version
vachanan ] unake vachan [shrutvā ] sunakar [jinamārge ] jinamārgake prati [abhaktin ]
abhakti [mā kurudhvam ] nahīn karanā
abhakti nahīn karanā, parantu bhakti kartavya hai
darshanagnānachāritraparāyaṇāḥ īrṣhyābhāven samatsarapariṇāmen sundaran mārgan sarvagnavītarāgasya mārgan
pāpakriyānivr̥uttilakṣhaṇan bhedopachāraratnatrayātmakamabhedopachāraratnatrayātmakan kechinnindanti, teṣhān
svarūpavikalānān kuhetu
Page 370 of 388
PDF/HTML Page 397 of 415
single page version
bhakṣhaṇ karatī hai, jisamen buddhirūpī jal (?) sūkhatā hai aur jo darshanamohayukta
jīvoṅko anek kunayarūpī mārgoṅke kāraṇ atyanta
jānatā hūn̐
vishvāshātikarālakāladahane shuṣhyanmanīyāvane
stan shaṅkhadhvanikampitākhilabhuvan shrīnemitīrtheshvaram
jāne tatstavanaikakāraṇamahan bhakti rjine‘tyutsukā
Page 371 of 388
PDF/HTML Page 398 of 415
single page version
nijabhāvanānimittase [niyamasāranāmashrutam ] niyamasār nāmakā shāstra [kr̥utam ] kiyā hai
nikalā honese nirdoṣh hai
Page 372 of 388
PDF/HTML Page 399 of 415
single page version
jisamen pān̐ch astikāyakā varṇan kiyā gayā hai ), jisamen pañchāchāraprapañchakā sañchay kiyā
gayā hai (arthāt jisamen gnānāchār, darshanāchār, chāritrāchār, tapāchār aur vīryāchārarūp pān̐ch
prakārake āchārakā kathan kiyā gayā hai ), jo chhah dravyonse vichitra hai (arthāt jo chhah
dravyoṅke nirūpaṇase vividh prakārakā
nirūpaṇ hai ) aur jo tīn upayogonse susampanna hai (arthāt jisamen ashubh, shubh aur
shuddha upayogakā puṣhkal kathan hai )
saptatattvanavapadārthagarbhīkr̥utasya pañchabhāvaprapañchapratipādanaparāyaṇasya nishchayapratikramaṇapratyākhyān-
prāyashchittaparamālochanāniyamavyutsargaprabhr̥utisakalaparamārthakriyākāṇḍāḍambarasamr̥uddhasya upayog-
trayavishālasya parameshvarasya shāstrasya dvividhan kil tātparyan, sūtratātparyan shāstratātparyan cheti
Page 373 of 388
PDF/HTML Page 400 of 415
single page version
shayanityashuddhanirañjananijakāraṇaparamātmabhāvanākāraṇan samastanayanichayāñchitan pañchamagati-
hetubhūtan pañchendriyaprasaravarjitagātramātraparigraheṇ nirmitamidan ye khalu nishchayavyavahāranayayoravirodhen
jānanti te khalu mahāntaḥ samastādhyātmashāstrahr̥udayavedinaḥ paramānandavītarāgasukhābhilāṣhiṇaḥ
parityakta bāhyābhyantarachaturvinshatiparigrahaprapañchāḥ trikālanirupādhisvarūpaniratanijakāraṇ-
paramātmasvarūpashraddhānaparignānācharaṇātmakabhedopachārakalpanānirapekṣhasvastharatnatrayaparāyaṇāḥ santaḥ
shabdabrahmaphalasya shāshvatasukhasya bhoktāro bhavantīti
lalitapadanikāyairnirmitan shāstrametat
sa bhavati paramashrīkāminīkāmarūpaḥ