Page 354 of 388
PDF/HTML Page 381 of 415
single page version
dravyaparAvartan, kShetraparAvartan, kAlaparAvartan, bhavaparAvartan aur bhAvaparAvartanase mukta
karanevAle), pA.NchaprakAr siddho.nko (arthAt pA.Nch prakArakI muktiko
avinAshI aur [achChedyam ] achChedya hai
aur sahajachitshaktimay honeke kAraN j~nAnAdik chAr svabhAvavAlA hai; sAdi
Page 355 of 388
PDF/HTML Page 382 of 415
single page version
karmadvandvAbhAvAdavinAsham, vadhaba.ndhachChedayogyamUrtimukta tvAdachChedyamiti
nikhiladuritadurgavrAtadAvAgnirUpam
sakalavimalabodhaste bhavatyev tasmAt
Page 356 of 388
PDF/HTML Page 383 of 415
single page version
[anAla.nbam ] nirAlamba hai
hai; sarva Atmapradeshame.n bhare hue chidAnandamayapaneke kAraN atIndriy hai; tIn tattvo.nme.n vishiShTa
honeke kAraN (bahirAtmatattva, antarAtmatattva aur paramAtmatattva in tIno.nme.n vishiShTa
hai; nij guNo.n aur paryAyo.nse chyut na honeke kAraN achal hai; paradravyake avalambanakA
abhAv honeke kAraN nirAlamba hai
pura.ndhrikAsa.nbhogasa.nbhavasukhaduHkhAbhAvAtpuNyapApanirmukta m, punarAgamanahetubhUtaprashastAprashastamoh-
rAgadveShAbhAvAtpunarAgamanavirahitam, nityamaraNatadbhavamaraNakAraNakalevarasa.nbandhAbhAvAnnityam,
nijaguNaparyAyaprachyavanAbhAvAdachalam, paradravyAvalambanAbhAvAdanAlambamiti
Page 357 of 388
PDF/HTML Page 384 of 415
single page version
hai
hai
jo buddhimAn puruSh param pAriNAmik bhAvakA ugrarUpase Ashray karatA hai, vahI ek puruSh
pApavanako jalAneme.n agni samAn munivar hai )
suptA yasminnapadamapada.n tadvibudhyadhvama.ndhAH
shuddhaH shuddhaH svarasabharataH sthAyibhAvatvameti
sthAyI sa.nsR^itinAshakAraNamaya.n samyag
eko bhAti kalau yuge munipatiH pApATavIpAvakaH
Page 358 of 388
PDF/HTML Page 385 of 415
single page version
hai, [na api maraNa.n ] maraN nahI.n hai, [na api janana.n ] janma nahI.n hai, [tatra ev cha nirvANam
bhavati ] vahI.n nirvAN hai (arthAt duHkhAdirahit paramatattvame.n hI nirvAN hai )
ashubh karmake abhAvake kAraN duHkh nahI.n hai; shubh pariNatike abhAvake kAraN shubh
karma nahI.n hai aur shubh karmake abhAvake kAraN vAstavame.n sa.nsArasukh nahI.n hai; pI.DAyogya
shubhakarma shubhakarmAbhAvAnna khalu sa.nsArasukham, pIDAyogyayAtanAsharIrAbhAvAnna pIDA,
shraddhAn
Page 359 of 388
PDF/HTML Page 386 of 415
single page version
karatA hU.N, samyak prakArase bhAtA hU.N
nokarmahetubhUtakarmapudgalasvIkArAbhAvAnna jananam
jananamaraNapIDA nAsti yasyeh nityam
smarasukhavimukhassan mukti saukhyAy nityam
Page 360 of 388
PDF/HTML Page 387 of 415
single page version
nidrA nahI.n hai, [na cha tR^iShNA ] tR^iShA nahI.n hai, [na ev kShudhA ] kShudhA nahI.n hai, [tatra ev cha
nirvANam bhavati ] vahI.n nirvAN hai (arthAt indriyAdirahit paramatattvame.n hI nirvAN hai )
achetanakR^it upasarga nahI.n hai.n; kShAyikaj~nAnamay aur yathAkhyAtachAritramay honeke kAraN (use)
darshanamohanIy aur chAritramohanIy aise bhedavAlA do prakArakA mohanIy nahI.n hai; bAhya prapa.nchase
vimukh honeke kAraN (use) vismay nahI.n hai; nitya
chAritrabhedavibhinnamohanIyadvitayamapi, bAhyaprapa.nchavimukhatvAnna vismayaH, nityonmIlit-
shuddhaj~nAnasvarUpatvAnna nidrA, asAtAvedanIyakarmanirmUlanAnna kShudhA tR^iShA cha
nahI.n hai.n
Page 361 of 388
PDF/HTML Page 388 of 415
single page version
sthit hone par bhI, guName.n ba.De aise guruke charaNakamalakI sevAke prasAdase anubhav
karate hai.n
sa.nsArake mUlabhUt anya (moh
paribhavati na mR^ityurnAgatirno gatirvA
guNagurugurupAdAmbhojasevAprasAdAt
.akShAnAmuchchairvividhaviShama.n vartana.n naiv ki.nchit
tasminnitya.n nijasukhamaya.n bhAti nirvANamekam
Page 362 of 388
PDF/HTML Page 389 of 415
single page version
dhyAn nahI.n hai.n, [na api dharmashukladhyAne ] dharma aur shukla dhyAn nahI.n hai.n, [tatra ev
cha nirvANam bhavati ] vahI.n nirvAN hai (arthAt karmAdirahit paramatattvame.n hI nirvAN hai )
honeke kAraN chi.ntA nahI.n hai; audayikAdi vibhAvabhAvo.nkA abhAv honeke kAraN Arta
aur raudra dhyAn nahI.n hai.n; dharmadhyAn aur shukladhyAnake yogya charam sharIrakA abhAv
honeke kAraN ve do dhyAn nahI.n hai.n
shukladhyAnayogyacharamasharIrAbhAvAttaddvitayamapi na bhavati
Page 363 of 388
PDF/HTML Page 390 of 415
single page version
kevalavIrya, [amUrtatvam ] amUrtatva, [astitva.n ] astitva aur [sapradeshatvam ]
sapradeshatva [vidyate ] hote hai.n
karmAsheSha.n na cha na cha punardhyAnaka.n tachchatuShkam
kAchinmukti rbhavati vachasA.n mAnasAnA.n cha dUram
Page 364 of 388
PDF/HTML Page 391 of 415
single page version
kevalasukh, amUrtatva, astitva, sapradeshatva Adi svabhAvaguN hote hai.n
kevalasaukhyAmUrtatvAstitvasapradeshatvAdisvabhAvaguNA bhava.nti iti
tasminsiddhe bhavati nitarA.n kevalaj~nAnametat
Page 365 of 388
PDF/HTML Page 392 of 415
single page version
jAtA hai
isaprakAr dvArA nirvANashabdakA aur siddhashabdakA ekatva saphal huA
jAtA hai
jAtam
kvachidapi na cha vidmo yukti tashchAgamAchcha
sa bhavati paramashrIkAminIkAmarUpaH
Page 366 of 388
PDF/HTML Page 393 of 415
single page version
[jAnIhi ] jAn; [dharmAstikAyAbhAve ] dharmAstikAyake abhAvame.n [tasmAt parataH ]
usase Age [na gachCha.nti ] ve nahI.n jAte
gati hai aur vibhAvakriyA
(gatike nimittabhUt) dharmAstikAyakA abhAv hai; jisaprakAr jalake abhAvame.n maChaliyo.nkI
gatikriyA nahI.n hotI usIprakAr
Page 367 of 388
PDF/HTML Page 394 of 415
single page version
samayaj~na (Agamake j~nAtA ) [apanIy ] use dUr karake [pUraya.ntu ] pUrti karanA
Page 368 of 388
PDF/HTML Page 395 of 415
single page version
pad karanA
samasta bhavyasamUhako nirvANakA mArga hai
kurvantviti
hR^idayasarasijAte nirvR^iteH kAraNatvAt
sa khalu nikhilabhavyashreNinirvANamArgaH
Page 369 of 388
PDF/HTML Page 396 of 415
single page version
vachana.n ] unake vachan [shrutvA ] sunakar [jinamArge ] jinamArgake prati [abhakti.n ]
abhakti [mA kurudhvam ] nahI.n karanA
abhakti nahI.n karanA, parantu bhakti kartavya hai
darshanaj~nAnachAritraparAyaNAH IrShyAbhAven samatsarapariNAmen sundara.n mArga.n sarvaj~navItarAgasya mArga.n
pApakriyAnivR^ittilakShaNa.n bhedopachAraratnatrayAtmakamabhedopachAraratnatrayAtmaka.n kechinnindanti, teShA.n
svarUpavikalAnA.n kuhetu
Page 370 of 388
PDF/HTML Page 397 of 415
single page version
bhakShaN karatI hai, jisame.n buddhirUpI jal (?) sUkhatA hai aur jo darshanamohayukta
jIvo.nko anek kunayarUpI mArgo.nke kAraN atyanta
jAnatA hU.N
vishvAshAtikarAlakAladahane shuShyanmanIyAvane
sta.n sha.nkhadhvanika.npitAkhilabhuva.n shrInemitIrtheshvaram
jAne tatstavanaikakAraNamaha.n bhakti rjine.atyutsukA
Page 371 of 388
PDF/HTML Page 398 of 415
single page version
nijabhAvanAnimittase [niyamasAranAmashrutam ] niyamasAr nAmakA shAstra [kR^itam ] kiyA hai
nikalA honese nirdoSh hai
Page 372 of 388
PDF/HTML Page 399 of 415
single page version
jisame.n pA.Nch astikAyakA varNan kiyA gayA hai ), jisame.n pa.nchAchAraprapa.nchakA sa.nchay kiyA
gayA hai (arthAt jisame.n j~nAnAchAr, darshanAchAr, chAritrAchAr, tapAchAr aur vIryAchArarUp pA.Nch
prakArake AchArakA kathan kiyA gayA hai ), jo Chah dravyo.nse vichitra hai (arthAt jo Chah
dravyo.nke nirUpaNase vividh prakArakA
nirUpaN hai ) aur jo tIn upayogo.nse susampanna hai (arthAt jisame.n ashubh, shubh aur
shuddha upayogakA puShkal kathan hai )
saptatattvanavapadArthagarbhIkR^itasya pa.nchabhAvaprapa.nchapratipAdanaparAyaNasya nishchayapratikramaNapratyAkhyAn-
prAyashchittaparamAlochanAniyamavyutsargaprabhR^itisakalaparamArthakriyAkA.nDADa.nbarasamR^iddhasya upayog-
trayavishAlasya parameshvarasya shAstrasya dvividha.n kil tAtparya.n, sUtratAtparya.n shAstratAtparya.n cheti
Page 373 of 388
PDF/HTML Page 400 of 415
single page version
shayanityashuddhanira.njananijakAraNaparamAtmabhAvanAkAraNa.n samastanayanichayA.nchita.n pa.nchamagati-
hetubhUta.n pa.nchendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigraheN nirmitamida.n ye khalu nishchayavyavahAranayayoravirodhen
jAnanti te khalu mahAntaH samastAdhyAtmashAstrahR^idayavedinaH paramAna.ndavItarAgasukhAbhilAShiNaH
parityakta bAhyAbhyantarachaturvi.nshatiparigrahaprapa.nchAH trikAlanirupAdhisvarUpaniratanijakAraN-
paramAtmasvarUpashraddhAnaparij~nAnAcharaNAtmakabhedopachArakalpanAnirapekShasvastharatnatrayaparAyaNAH santaH
shabdabrahmaphalasya shAshvatasukhasya bhoktAro bhavantIti
lalitapadanikAyairnirmita.n shAstrametat
sa bhavati paramashrIkAminIkAmarUpaH