ih vAgguptisvarUpamukta m .
atipravRuddhakAmai kAmukajanai strINAn sanyogavipralambhajanitavividhavachanarachanA kartavyA shrotavyA cha saiv strIkathA . rAgnAn yuddhahetUpanyAso rAjakathAprapancha . chaurANAn chauraprayogakathanan chaurakathAvidhAnam . atipravRuddhabhojanaprItyA vichitramanDakAvalIkhanDadadhikhanDasitAshanapAnaprashansA bhakta kathA . AsAmapi kathAnAn parihAro vAggupti . alIkanivRuttishcha vAggupti . anyeShAn aprashastavachasAn nivRuttirev vA vAggupti iti .
tathA choktan shrIpUjyapAdasvAmibhi —
gAthA : 67 anvayArtha : — [pApaheto ] pApake hetubhUt aise [strIrAjachaurabhaktakathAdivachanasya ] strIkathA, rAjakathA, chorakathA, bhaktakathA ityAdirUp vachanonkA [parihAra ] parihAr [vA ] athavA [alIkAdinivRuttivachanan ] asatyAdikakI nivRuttivAle vachan [vAggupti ] vah vachanagupti hai .
TIkA : — yahAn vachanaguptikA svarUp kahA hai .
jinhen kAm ati vRuddhiko prApta huA ho aise kAmI janon dvArA kI jAnevAlI aur sunI jAnevAlI aisI jo striyonkI sanyogaviyogajanit vividh vachanarachanA ( – striyon sambandhI bAt) vahI strIkathA hai; rAjAonkA yuddhahetuk kathan (arthAt rAjAon dvArA kiye jAnevAle yuddhAdikakA kathan) vah rAjakathAprapanch hai; choronkA choraprayogakathan vah chorakathAvidhAn hai (arthAt choron dvArA kiye jAnevAle chorIke prayogonkI bAt vah chorakathA hai ); ati vRuddhiko prApta bhojanakI prIti dvArA maidAkI pUrI aur shakkar, dahI - shakkar, misarI ityAdi anek prakArake ashan - pAnakI prashansA vah bhaktakathA (bhojanakathA) hai . — in samasta kathAonkA parihAr so vachanagupti hai . asatyakI nivRutti bhI vachanagupti hai . athavA (asatya uparAnta) anya aprashasta vachanonkI nivRutti vahI vachanagupti hai .
isaprakAr (AchAryavar) shrI pUjyapAdasvAmIne (samAdhitantramen 17ven shlok dvArA) kahA hai ki : —
132 ]