Niyamsar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 135 of 388
PDF/HTML Page 162 of 415

 

kahAnajainashAstramAlA ]vyavahArachAritra adhikAr[ 135
yA rAgAdinivRuttirmanaso jAnIhi tAn manoguptim .
alIkAdinivRuttirvA maunan vA bhavati vAggupti ..69..

nishchayanayen manovAgguptisUchaneyam .

sakalamoharAgadveShAbhAvAdakhanDAdvaitaparamachidrUpe samyagavasthitirev nishchayamanogupti . he shiShya tvan tAvadachalitAn manoguptimiti jAnIhi . nikhilAnRutabhAShAparihRutirvA maunavratan cha . mUrtadravyasya chetanAbhAvAd amUrtadravyasyendriyagnAnAgocharatvAdubhayatra vAkpravRuttirna bhavati . iti nishchayavAgguptisvarUpamukta m .

(shArdUlavikrIDit)
shastAshastamanovachassamudayan tyaktvAtmaniShThApara
shuddhAshuddhanayAtirikta managhan chinmAtrachintAmaNim
.
prApyAnantachatuShTayAtmakatayA sArdhan sthitAn sarvadA
jIvanmukti mupaiti yogitilaka pApATavIpAvaka
..94..

gAthA : 69 anvayArtha :[manasa ] manamense [yA ] jo [rAgAdinivRutti ] rAgAdikI nivRutti [tAm ] use [manoguptim ] manogupti [jAnIhi ] jAn . [alIkAdinivRutti ] asatyAdikI nivRutti [vA ] athavA [maunan vA ] maun [vAggupti bhavati ] so vachanagupti hai .

TIkA :yah, nishchayanayase manogupti aur vachanaguptikI sUchanA hai .

sakal moharAgadveShake abhAvake kAraN akhaNDa advait paramachidrUpamen samyakrUpase avasthit rahanA hI nishchayamanogupti hai . he shiShya ! tU use vAstavamen achalit manogupti jAn .

samasta asatya bhAShAkA parihAr athavA maunavrat so vachanagupti hai . mUrtadravyako chetanAkA abhAv honeke kAraN aur amUrtadravya indriyagnAnase agochar honeke kAraN dononke prati vachanapravRutti nahIn hotI . isaprakAr nishchayavachanaguptikA svarUp kahA gayA .

[ab 69vIn gAthAkI TIkA pUrNa karate hue TIkAkAr munirAj shlok kahate hain : ]

[shloekArtha : ] pAparUpI aTavIko jalAnemen agni samAn aisA yogitilak (munishiromaNi) prashasta - aprashasta man - vANIke samudAyako chhoDakar AtmaniShThAmen