atra bhedavignAnAt krameN nishchayachAritran bhavatItyukta m .
pUrvokta pancharatnAnchitArthaparignAnen panchamagatiprAptihetubhUte jIvakarmapudgalayorbhedAbhyAse sati, tasminnev cha ye mumukShava sarvadA sansthitAste hyat ev madhyasthA, ten kAraNen teShAn paramasanyaminAn vAstavan chAritran bhavati . tasya chAritrAvichalasthitiheto pratikramaNAdi- nishchayakriyA nigadyate . atItadoShaparihArArthan yatprAyashchittan kriyate tatpratikramaNam . Adishabden pratyAkhyAnAdInAn sambhavashchochyat iti .
gAthA : 82 anvayArtha : — [idragbhedAbhyAse ] aisA bhed - abhyAs hone par [madhyastha ] jIv madhyastha hotA hai, [ten chAritram bhavati ] usase chAritra hotA hai . [taddraDhIkaraNanimittan ] use (chAritrako) dRuDh karaneke liye [pratikramaNAdin pravakShyAmi ] main pratikramaNAdi kahUngA .
TIkA : — yahAn, bhedavignAn dvArA kramase nishchay - chAritra hotA hai aisA kahA hai .
pUrvokta pancharatnonse shobhit arthaparignAn ( – padArthonke gnAn) dvArA pancham gatikI prAptike hetubhUt aisA jIvakA aur karmapudgalakA bhed - abhyAs hone par, usImen jo mumukShu sarvadA sansthit rahate hain, ve us (satat bhedAbhyAs) dvArA madhyastha hote hain aur us kAraNase un param sanyamiyonko vAstavik chAritra hotA hai . us chAritrakI avichal sthitike hetuse pratikramaNAdi nishchayakriyA kahI jAtI hai . atIt ( – bhUt kAlake) doShonke parihAr hetu jo prAyashchit kiyA jAtA hai vah pratikramaN hai . ‘Adi’ shabdase pratyAkhyAnAdikA sambhav kahA jAtA hai (arthAt pratikramaNAdimen jo ‘Adi’ shabda hai vah pratyAkhyAn AdikA bhI samAvesh karaneke liye hai ) .