bhAvashuddhayabhidhAnaparamAlochanAsvarUpapratipAdanadvAreN shuddhanishchayAlochanAdhikArop- sanhAropanyAsoyam .
tIvrachAritramohodayabalen pumvedAbhidhAnanokaShAyavilAso mada . atra madashabden madana kAmapariNAm ityartha . chaturasandarbhagarbhIkRutavaidarbhakavitven AdeyanAmakarmodaye sati sakalajanapUjyatayA, mAtRupitRusambandhakulajAtivishuddhayA vA, shatasahasrakoTibhaTAbhidhAn- pradhAnabrahmacharyavratopArjitanirupamabalen cha, dAnAdishubhakarmopArjitasampadvRuddhivilAsen, athavA buddhitapovaikurvaNauShadharasabalAkShINarddhibhi saptabhirvA, kamanIyakAminIlochanAnanden vapurlAvaNya- rasavisareN vA AtmAhankAro mAna . guptapApato mAyA . yukta sthale dhanavyayAbhAvo lobha;
gAthA : 112 anvayArtha : — [madamAnamAyAlobhavivarjitabhAva tu ] mad (madan), mAn, mAyA aur lobh rahit bhAv vah [bhAvashuddhi ] bhAvashuddhi hai [iti ] aisA [bhavyAnAm ] bhavyonko [lokAlokapradarshibhi ] lokAlokake draShTAonne [parikathita ] kahA hai .
TIkA : — yah, bhAvashuddhinAmak param - AlochanAke svarUpake pratipAdan dvArA shuddha- nishchay - AlochanA adhikArake upasanhArakA kathan hai .
tIvra chAritramohake udayake kAraN puruShaved nAmak nokaShAyakA vilAs vah mad hai . yahAn ‘mad’ shabdakA artha ‘madan’ arthAt kAmapariNAm hai . (1) chatur vachanarachanAvAle ❃
(2) mAtA - pitA sambandhI kul - jAtikI vishuddhise, (3) pradhAn brahmacharyavrat dvArA upArjit lakShakoTi subhaT samAn nirupam balase, (4) dAnAdi shubh karma dvArA upArjit sampattikI vRuddhike vilAsase, (5) buddhi, tap, vikriyA, auShadh, ras, bal aur akShIN — in sAt Ruddhiyonse, athavA (6) sundar kAminiyonke lochanako Ananda prApta karAnevAle sharIralAvaNyarasake vistArase honevAlA jo Atma - ahangkAr (AtmAkA ahankArabhAv) vah mAn hai . gupta pApase mAyA hotI hai . yogya sthAn par dhanavyayakA abhAv vah lobh hai; ❃ vaidarbhakavi = ek prakArakI sAhityaprasiddha sundar kAvyarachanAmen kushal kavi