ih hi nayadvayasya saphalatvamukta m .
dvau hi nayau bhagavadarhatparameshvareN proktau, dravyArthika paryAyArthikashcheti . dravyamevArtha prayojanamasyeti dravyArthika . paryAy evArtha prayojanamasyeti paryAyArthika . na khalu ekanayA- yattopadesho grAhya, kintu tadubhayanayAyattopadesha . sattAgrAhakashuddhadravyArthikanayabalen pUrvokta - vyanyjanaparyAyebhya sakAshAnmuktAmukta samastajIvarAshaya sarvathA vyatiriktA ev . kuta ? ‘‘savve suddhA hu suddhaNayA’’ iti vachanAt . vibhAvavyanjanaparyAyArthikanayabalen te sarve jIvAssanyuktA bhavanti . kinch siddhAnAmarthaparyAyai sah pariNati, na punarvyanjanaparyAyai sah pariNatiriti . kuta ? sadA niranjanatvAt . siddhAnAn sadA niranjanatve sati tarhi dravyArthikaparyAyArthikanayAbhyAm [pUrvabhaNitaparyAyAt ] pUrvakathit paryAyase [vyatiriktA] ❃vyatirikta hai; [paryAyanayen] paryAyanayase [jIvA ] jIv [sanyuktA bhavanti ] us paryAyase sanyukta hain . [dvAbhyAm ] isaprakAr jIv donon nayonse sanyukta hain . TIkA : — yahAn donon nayonkA saphalapanA kahA hai .
bhagavAn arhat parameshvarane do nay kahe hain : dravyArthik aur paryAyArthik . dravya hI jisakA artha arthAt prayojan hai vah dravyArthik hai aur paryAy hI jisakA artha arthAt prayojan hai vah paryAyArthik hai . ek nayakA avalamban lenevAlA upadesh grahaN karaneyogya nahIn hai kintu un donon nayonkA avalamban lenevAlA upadesh grahaN karaneyogya hai . sattAgrAhak ( – dravyakI sattAko hI grahaN karanevAle) shuddha dravyArthik nayake balase pUrvokta vyanjanaparyAyonse mukta tathA amukta ( – siddha tathA sansArI) samasta jIvarAshi sarvathA vyatirikta hI hai . kyon ? ‘‘savve suddhA hu suddhaNayA (shuddhanayase sarva jIv vAstavamen shuddha hain )’’ aisA (shAstrakA) vachan honese . vibhAvavyanjanaparyAyArthik nayake balase ve sarva jIv (pUrvokta vyanjanaparyAyonse) sanyukta hain . visheSh itanA ki — siddha jIvonke arthaparyAyon sahit pariNati hai, parantu vyanjanaparyAyon sahit pariNati nahIn hai . kyon ? siddha jIv sadA niranjan honese . (prashna : — ) yadi siddha jIv sadA niranjan hain to sarva jIv dravyArthik tathA paryAyArthik donon nayonse sanyukta hain (arthAt sarva jIvonko donon nay lAgU hote hain ) aisA sUtrArtha (gAthAkA artha) vyartha siddha hotA hai . (uttar : — vyartha siddha nahIn hotA kyonki — ) nigam arthAt
46 ]