kahAnajainashAstramAlA ]jIv adhikAr[ 47 dvAbhyAm sanyuktA sarve jIvA iti sUtrArtho vyartha . nigamo vikalpa, tatra bhavo naigama . sa cha naigamanayastAvat trividha, bhUtanaigama vartamAnanaigama bhAvinaigamashcheti . atra bhUtanaigamanayApekShayA bhagavatAn siddhAnAmapi vyanjanaparyAyatvamashuddhatvan cha sambhavati . pUrvakAle te bhagavanta sansAriN iti vyavahArAt . kin bahunA, sarve jIvA nayadvayabalen shuddhAshuddhA ityartha .
jinavachasi ramante ye svayam vAntamohA .
ranavamanayapakShAkShuNNamIkShanta ev .’’
tathA hi — vikalpa; usamen ho vah ❃naigam . vah naigamanay tIn prakArakA hai; bhUt naigam, vartamAn naigam aur bhAvI naigam . yahAn bhUt naigamanayakI apekShAse bhagavanta siddhonko bhI vyanjanaparyAyavAnapanA aur ashuddhapanA sambhavit hotA hai, kyonki pUrvakAlamen ve bhagavanta sansArI the aisA vyavahAr hai . bahu kathanase kyA ? sarva jIv do nayonke balase shuddha tathA ashuddha hain aisA artha hai .
isIprakAr (AchAryadev) shrImadamRutachandrasUrine (shrI samayasArakI AtmakhyAti nAmak TIkAmen chauthe shlok dvArA) kahA hai ki : —
‘‘[shloekArtha : — ] donon nayonke virodhako naShTa karanevAle, syAtpadase aDikat jinavachanamen jo puruSh ramate hain, ve svayamev mohakA vaman karake, anUtan ( – anAdi) aur kunayake pakShase khaNDit na honevAlI aisI uttam paramajyotiko — samayasArako — shIghra dekhate hI hain .’’
aur (is jIv adhikArakI antim gAthAkI TIkA pUrNa karate hue TIkAkAr ❃
vartamAnavat sankalpit kare (athavA kahe), athavA kinchit niShpannatAyukta aur kinchit aniShpannatAyukta
vartamAn paryAyako sarvaniShpannavat sankalpit kare (athavA kahe), us gnAnako (athavA vachanako) naigamanay
kahate hain .