nimeShAShTakai kAShThA . ShoDashabhi kAShThAbhi kalA . dvAtrinshatkalAbhirghaTikA . ShaShTinAlikamahorAtram . trinshadahorAtrairmAsa . dvAbhyAm mAsAbhyAm Rutu . Rutu- bhistribhirayanam . ayanadvayen samvatsara . ityAvalyAdivyavahArakAlakrama . itthan samayAvalibheden dvidhA bhavati, atItAnAgatavartamAnabhedAt tridhA vA . atItakAlaprapancho- yamuchyate — atItasiddhAnAn siddhaparyAyaprAdurbhAvasamayAt purAgato hyAvalyAdivyavahArakAla sa kAlasyaiShAn sansArAvasthAyAn yAni sansthAnAni gatAni tai sadrashatvAdananta . anAgatakAlo- pyanAgatasiddhAnAmanAgatasharIrANi yAni tai sadrasha ityAmukte : mukte : sakAshAdityartha .
tathA choktan panchAstikAyasamaye — kAl vah samayarUp vyavahArakAl hai . aise asankhya samayonkA nimiSh hotA hai, athavA Ankh minche utanA kAl vah nimeSh hai . ATh nimeShakI kAShThA hotI hai . solah kAShThAkI kalA, battIs kalAkI ghaDI, sAnTh ghaDIkA ahorAtra, tIs ahorAtrakA mAs, do mAsakI Rutu, tIn RutukA ayan aur do ayanakA varSha hotA hai . aise Avali Adi vyavahArakAlakA kram hai . isaprakAr vyavahArakAl samay aur Avalike bhedase do prakArakA hai athavA atIt, anAgat aur vartamAnake bhedase tIn prakArakA hai .
yah (nimnoktAnusAr), atIt kAlakA vistAr kahA jAtA hai : atIt siddhonko siddhaparyAyake 1prAdurbhAvasamayase pUrva bItA huA jo Avali Adi vyavahArakAl vah, unhen sansAr - dashAmen jitane sansthAn bIt gaye unake 2jitanA honese ananta hai . (anAgat siddhonko mukti hone takakA) anAgat kAl bhI anAgat siddhonke jo muktiparyanta anAgat sharIr unake barAbar hai .
aisA (is gAthAkA) artha hai .
isIprakAr (shrImadbhagavatkundakundAchAryadevapraNIt) shrI panychAstikAyasamayamen (25vIn gAthA dvArA) kahA hai ki : —
kahA hai .
66 ]
1 – prAdurbhAv = pragaT honA vah; utpanna honA vah .
2 – siddhabhagavAnako ananta sharIr bIt gaye hain; un sharIronkI apekShA sankhyAtagunI AvaliyAn bIt gaI hain .