અત્ર પ્રકૃતિસ્થિત્યનુભાગપ્રદેશબન્ધોદયસ્થાનનિચયો જીવસ્ય ન સમસ્તીત્યુક્ત મ્ .
નિત્યનિરુપરાગસ્વરૂપસ્ય નિરંજનનિજપરમાત્મતત્ત્વસ્ય ન ખલુ જઘન્યમધ્યમોત્કૃષ્ટદ્રવ્ય- કર્મસ્થિતિબંધસ્થાનાનિ . જ્ઞાનાવરણાદ્યષ્ટવિધકર્મણાં તત્તદ્યોગ્યપુદ્ગલદ્રવ્યસ્વાકારઃ પ્રકૃતિબન્ધઃ, તસ્ય સ્થાનાનિ ન ભવન્તિ . અશુદ્ધાન્તસ્તત્ત્વકર્મપુદ્ગલયોઃ પરસ્પરપ્રદેશાનુપ્રવેશઃ પ્રદેશબન્ધઃ, અસ્ય બંધસ્ય સ્થાનાનિ વા ન ભવન્તિ . શુભાશુભકર્મણાં નિર્જરાસમયે સુખદુઃખફલ- પ્રદાનશક્તિ યુક્તો હ્યનુભાગબન્ધઃ, અસ્ય સ્થાનાનાં વા ન ચાવકાશઃ . ન ચ દ્રવ્યભાવકર્મોદય- સ્થાનાનામપ્યવકાશોઽસ્તિ ઇતિ .
તથા ચોક્તં શ્રીઅમૃતચન્દ્રસૂરિભિઃ —
સ્ફુ ટમુપરિતરન્તોઽપ્યેત્ય યત્ર પ્રતિષ્ઠામ્ .
ટીકા : — યહાઁ (ઇસ ગાથામેં) પ્રકૃતિબન્ધ, સ્થિતિબન્ધ, અનુભાગબન્ધ ઔર પ્રદેશબન્ધકે સ્થાનોંકા તથા ઉદયકે સ્થાનોંકા સમૂહ જીવકો નહીં હૈ ઐસા કહા હૈ .
સદા ❃નિરુપરાગ જિસકા સ્વરૂપ હૈ ઐસે નિરંજન (નિર્દોષ) નિજ પરમાત્મતત્ત્વકો વાસ્તવમેં દ્રવ્યકર્મકે જઘન્ય, મધ્યમ યા ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધકે સ્થાન નહીં હૈં . જ્ઞાનાવરણાદિ અષ્ટવિધ કર્મોંમેં ઉસ - ઉસ કર્મકે યોગ્ય ઐસા જો પુદ્ગલદ્રવ્યકા સ્વ - આકાર વહ પ્રકૃતિબન્ધ હૈ; ઉસકે સ્થાન (નિરંજન નિજ પરમાત્મતત્ત્વકો) નહીં હૈં . અશુદ્ધ અન્તઃતત્ત્વકે ( – અશુદ્ધ આત્માકે) ઔર કર્મપુદ્ગલકે પ્રદેશોંકા પરસ્પર પ્રવેશ વહ પ્રદેશબન્ધ હૈ; ઇસ બન્ધકે સ્થાન ભી (નિરંજન નિજ પરમાત્મતત્ત્વકો) નહીં હૈં . શુભાશુભ કર્મકી નિર્જરાકે સમય સુખદુઃખરૂપ ફલ દેનેકી શક્તિવાલા વહ અનુભાગબન્ધ હૈ; ઇસકે સ્થાનોંકા ભી અવકાશ (નિરંજન નિજ પરમાત્મતત્ત્વમેં) નહીં હૈ . ઔર દ્રવ્યકર્મ તથા ભાવકર્મકે ઉદયકે સ્થાનોંકા ભી અવકાશ (નિરંજન નિજ પરમાત્મતત્ત્વમેં) નહીં હૈ .
ઇસપ્રકાર (આચાર્યદેવ) શ્રીમદ્ અમૃતચન્દ્રસૂરિને (શ્રી સમયસારકી આત્મખ્યાતિ નામક ટીકામેં ૧૧વેં શ્લોક દ્વારા) કહા હૈ કિ : —
‘‘[શ્લોેકાર્થ : — ] જગત મોહરહિત હોકર સર્વ ઓરસે પ્રકાશમાન ઐસે ઉસ સમ્યક્ ❃નિરુપરાગ = ઉપરાગ રહિત . [ઉપરાગ = કિસી પદાર્થમેં, અન્ય ઉપાધિકી સમીપતાકે નિમિત્તસે હોનેવાલા