અત્ર ષણ્ણાં દ્રવ્યાણાં પૃથક્પૃથક્ નામધેયમુક્ત મ્ .
સ્પર્શનરસનઘ્રાણચક્ષુઃશ્રોત્રમનોવાક્કાયાયુરુચ્છ્વાસનિઃશ્વાસાભિધાનૈર્દશભિઃ પ્રાણૈઃ જીવતિ જીવિષ્યતિ જીવિતપૂર્વો વા જીવઃ . સંગ્રહનયોઽયમુક્ત : . નિશ્ચયેન ભાવપ્રાણધારણાજ્જીવઃ . વ્યવહારેણ દ્રવ્યપ્રાણધારણાજ્જીવઃ . શુદ્ધસદ્ભૂતવ્યવહારેણ કેવલજ્ઞાનાદિશુદ્ધગુણાનામાધારભૂતત્વા- ત્કાર્યશુદ્ધજીવઃ . અશુદ્ધસદ્ભૂતવ્યવહારેણ મતિજ્ઞાનાદિવિભાવગુણાનામાધારભૂતત્વાદશુદ્ધજીવઃ .
ગાથા : ૯ અન્વયાર્થ : — [જીવાઃ ] જીવ, [પુદ્ગલકાયાઃ ] પુદ્ગલકાય, [ધર્માધર્મૌ ] ધર્મ, અધર્મ, [કાલઃ ] કાલ, [ચ ] ઔર [આકાશમ્ ] આકાશ — [તત્ત્વાર્થાઃ ઇતિ ભણિતાઃ ] યહ તત્ત્વાર્થ કહે હૈં, જો કિ [નાનાગુણપર્યાયૈઃ સંયુક્તાઃ ] વિવિધ ગુણપર્યાયોંસે સંયુક્ત હૈં .
ટીકા : — યહાઁ (ઇસ ગાથામેં), છહ દ્રવ્યોંકે પૃથક્-પૃથક્ નામ કહે ગયે હૈં .
સ્પર્શન, રસન, ઘ્રાણ, ચક્ષુ, શ્રોત્ર, મન, વચન, કાય, આયુ ઔર શ્વાસોચ્છવાસ નામક દસ પ્રાણોંસે (સંસારદશામેં) જો જીતા હૈ, જિયેગા ઔર પૂર્વકાલમેં જીતા થા વહ ‘જીવ’ હૈ . — યહ સંગ્રહનય કહા . નિશ્ચયસે ભાવપ્રાણ ધારણ કરનેકે કારણ ‘જીવ’ હૈ . વ્યવહારસે દ્રવ્યપ્રાણ ધારણ કરનેકે કારણ ‘જીવ’ હૈ . શુદ્ધ-સદ્ભૂત-વ્યવહારસે કેવલજ્ઞાનાદિ શુદ્ધગુણોંકા આધાર હોનેકે કારણ ‘❃કાર્યશુદ્ધ જીવ’ હૈ . અશુદ્ધ-સદ્ભૂત-વ્યવહારસે મતિજ્ઞાનાદિ વિભાવગુણોંકા આધાર હોનેકે કારણ ‘અશુદ્ધ જીવ’ હૈ . શુદ્ધનિશ્ચયસે સહજજ્ઞાનાદિ પરમસ્વભાવગુણોંકા આધાર હોનેકે કારણ ‘❃કારણશુદ્ધ જીવ’ હૈ . યહ (જીવ) ❃
૨૨ ]