Niyamsar-Hindi (Gujarati transliteration). Gatha: 14.

< Previous Page   Next Page >


Page 34 of 388
PDF/HTML Page 61 of 415

 

નિયમસાર
[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-

ઇતિ કાર્યકારણરૂપેણ સ્વભાવદર્શનોપયોગઃ પ્રોક્ત : . વિભાવદર્શનોપયોગોઽપ્યુત્તર- સૂત્રસ્થિતત્વાત્ તત્રૈવ દ્રશ્યત ઇતિ .

(ઇન્દ્રવજ્રા)
દ્રગ્જ્ઞપ્તિવૃત્ત્યાત્મકમેકમેવ
ચૈતન્યસામાન્યનિજાત્મતત્ત્વમ્ .
મુક્તિ સ્પૃહાણામયનં તદુચ્ચૈ-
રેતેન માર્ગેણ વિના ન મોક્ષઃ
..૨૩..
ચક્ખુ અચક્ખૂ ઓહી તિણ્ણિ વિ ભણિદં વિહાવદિટ્ઠિ ત્તિ .
પજ્જાઓ દુવિયપ્પો સપરાવેક્ખો ય ણિરવેક્ખો ..૧૪..
ચક્ષુરચક્ષુરવધયસ્તિસ્રોપિ ભણિતા વિભાવદ્રષ્ટય ઇતિ .
પર્યાયો દ્વિવિકલ્પઃ સ્વપરાપેક્ષશ્ચ નિરપેક્ષઃ ..૧૪..

ઇસપ્રકાર કાર્યરૂપ ઔર કારણરૂપસે સ્વભાવદર્શનોપયોગ કહા . વિભાવદર્શનોપયોગ અગલે સૂત્રમેં (૧૪વીં ગાથામેં) હોનેસે વહીં દર્શાયા જાયેગા .

[અબ, ૧૩વીં ગાથાકી ટીકા પૂર્ણ કરતે હુએ ટીકાકાર મુનિરાજ શ્રી પદ્મપ્રભમલધારિદેવ શ્લોક કહતે હૈં :]

[શ્લોેકાર્થ :] દૃશિ - જ્ઞપ્તિ - વૃત્તિસ્વરૂપ (દર્શનજ્ઞાનચારિત્રરૂપસે પરિણમિત) ઐસા જો એક હી ચૈતન્યસામાન્યરૂપ નિજ આત્મતત્ત્વ, વહ મોક્ષેચ્છુઓંકો (મોક્ષકા) પ્રસિદ્ધ માર્ગ હૈ; ઇસ માર્ગ બિના મોક્ષ નહીં હૈ .૨૩.

ગાથા : ૧૪ અન્વયાર્થ :[ચક્ષુરચક્ષુરવધયઃ ] ચક્ષુ, અચક્ષુ ઔર અવધિ [તિસ્રઃ અપિ ] યહ તીનોં [વિભાવદૃષ્ટયઃ ] વિભાવદર્શન [ઇતિ ભણિતાઃ ] કહે ગયે હૈં . [પર્યાયઃ દ્વિવિકલ્પઃ ] પર્યાય દ્વિવિધ હૈ : [સ્વપરાપેક્ષઃ ] સ્વપરાપેક્ષ (સ્વ ઔર પરકી અપેક્ષા યુક્ત) [ચ ] ઔર [નિરપેક્ષઃ ] નિરપેક્ષ .

ચક્ષુ, અચક્ષુ, અવધિ દર્શન યે વિભાવિક દર્શ હૈં .
નિરપેક્ષ, સ્વપરાપેક્ષયે પર્યાય દ્વિવિધ વિકલ્પ હૈં ..૧૪..

૩૪ ]