nigodase lekar siddha takakī sarva avasthāommen — ashubh, shubh yā shuddha visheṣhommen — vidyamān
jo nitya nirañjan ṭaṅkotkīrṇa shāshvat ekarūp shuddhadravyasāmānya vah paramātmatattva hai . vahī shuddha
antaḥtattva, kāraṇ paramātmā, paramapāriṇāmikabhāv ādi nāmonse kahā jātā hai . is
paramātmatattvakī upalabdhi anādi kālase anantānant duḥkhoṅkā anubhav karanevāle hue jīvonne
ek kṣhaṇamātra bhī nahīn kī aur isalie sukh prāptike usake sarva hāpaṭen — prayatna (dravyaliṅgī
munike vyavahār ratnatray sahit) sarvathā vyartha gaye hain . isaliye is paramāgamakā ekamātra uddeshya
jīvoṅko paramātmatattvakī upalabdhi athavā ❃āshray karavānā hai . shāstrakār āchārya bhagavānane
aur ṭīkākār munivarane is paramāgamake pratyek pr̥uṣhṭhamen jo anubhavasiddha param satya kahā hai
usakā sār is prakār hai : — he jagatke jīvo ! tumhāre sukhakā ekamātra upāy paramātmatattvakā
āshray hai . samyagdarshanase lekar siddha takakī sarva bhūmikāen̐ usamen samā jātī hain;
paramātmatattvakā jaghanya āshray so samyagdarshan hai; vah āshray madhyam koṭikī ugratā dhāraṇ
karane par jīvako deshachāritra, sakalachāritra ādi dashāen̐ pragaṭ hotī hai aur pūrṇa āshray hone
par kevalagnān tathā siddhatva prāpta karake jīv sarvathā kr̥utārtha hotā hai . isaprakār paramātmatattvakā
āshray hī samyagdarshan hai, vahī samyaggnān hai, vahī samyakchāritra hai; vahī satyārtha pratikramaṇ,
pratyākhyān, ālochanā, prāyashchitta, sāmāyik, bhakti, āvashyak, samiti, gupti, sanyam, tap,
samvar, nirjarā, dharma – shukladhyān ādi sab kuchh hai . aisā ek bhī mokṣhake kāraṇarūp bhāv
nahīn hai jo paramātmatattvake āshrayase anya ho . paramātmatattvake āshrayase anya aise bhāvoṅko —
vyavahārapratikramaṇ, vyavahārapratyākhyān ādi shubh vikalparūp bhāvoṅko — mokṣhamārga kahā jātā
hai vah to mātra upachārase kahā jātā hai . paramātmatattvake madhyam koṭike aparipakva āshrayake
samay us aparipakvatāke kāraṇ sāth – sāth jo ashuddhirūp ansh vidyamān hotā hai . vah
ashuddhirūp ansh hī vyavahārapratikramaṇādi anekānek shubh vikalpātmak bhāvonrūpase dikhāī
detā hai . vah ashuddhi – ansh vāstavamen mokṣhamārga kaise ho sakatā hai ? vah to sachamuch mokṣhamārgase
viruddha bhāv hī hai, bandhabhāv hī hai — aisā tum samajho . aur dravyaliṅgī muniko jo pratikramaṇ,
pratyākhyānādi shubhabhāv hote hain ve bhāv to pratyek jīv ananta bār kar chukā hai, kintu ve
bhāv use mātra paribhramaṇakā hī kāraṇ hue hain kyoṅki paramātmatattvake āshray binā ātmākā
svabhāvapariṇaman anshataḥ bhī na honese usī mokṣhamārgakī prāpti anshamātra bhī nahīn hotī . sarva
❃main dhruv shuddha ātmadravyasāmānya hūn̐’’ — aisī sānubhav shraddhāpariṇatise lekar paripūrṇa līnatā takakī kisī bhī
pariṇatiko paramātmatattvakā āshray, paramātmatattvakā ālamban, paramātmatattvake prati jhukāv, paramātmatattvake
prati unmukhatā, paramātmatattvakī upalabdhi, paramātmatattvakī bhāvanā, paramātmatattvakā dhyān ādi shabdonse kahā
jātā hai .
[ 10 ]