aṣhṭādashadoṣhasvarūpākhyānametat .
asātāvedanīyatīvramandakleshakarī kṣhudhā . asātāvedanīyatīvratīvrataramandamandatarapīḍayā samupajātā tr̥uṣhā . ihalokaparalokātrāṇāguptimaraṇavedanākasmikabhedāt saptadhā bhavati bhayam . krodhanasya punsastīvrapariṇāmo roṣhaḥ . rāgaḥ prashasto‘prashastashcha; dānashīlopavāsagurujanavaiyāvr̥uttyā- disamudbhavaḥ prashastarāgaḥ, strīrājachaurabhakta vikathālāpākarṇanakautūhalapariṇāmo hyaprashastarāgaḥ . chāturvarṇyashramaṇasaṅghavātsalyagato mohaḥ prashasta itaro‘prashasta ev . chintanan dharmashuklarūpan ṭīkā : — yah, aṭhārah doṣhoṅke svarūpakā kathan hai .
(1) asātāvedanīy sambandhī tīvra athavā mand kleshakī karanevālī vah kṣhudhā hai (arthāt vishiṣhṭa — khās prakārake — asātāvedanīy karmake nimittase honevālī jo vishiṣhṭa sharīr-avasthā us par lakṣha jākar mohanīy karmake nimittase honevālā jo khānekī ichchhārūp duḥkh vah kṣhudhā hai) . (2) asātāvedanīy sambandhī tīvra, tīvratar ( – adhik tīvra), manda athavā mandatar pīṛāse utpanna honevālī vah tr̥uṣhā hai (arthāt vishiṣhṭa asātāvedanīy karmake nimittase honevālī jo vishiṣhṭa sharīr-avasthā us par lakṣha jāk ra karanese mohanīy karmake nimittase honevālā jo pīnekī ichchhārūp duḥkh vah tr̥uṣhā hai) . (3) is lokakā bhay, paralokakā bhay, arakṣhābhay, aguptibhay, maraṇabhay, vedanābhay tathā akasmātabhay isaprakār bhay sāt prakārake hain . (4) krodhī puruṣhakā tīvra pariṇām vah roṣh hai . (5) rāg prashasta aur aprashasta hotā hai; dān, shīl, upavās tathā gurujanoṅkī vaiyāvr̥uttya ādimen utpanna honevālā vah prashasta rāg hai aur strī sambandhī, rājā sambandhī, chor sambandhī tathā bhojan sambandhī vikathā kahane tathā sunaneke kautūhalapariṇām vah aprashasta rāg hai . (6)1chār prakārake shramaṇasaṅghake prati vātsalya sambandhī moh vah prashasta hai aur usase atirikta moh aprashasta hī hai . (7) dharmarūp tathā shuklarūp chintan ( – chintā, vichār) prashasta hai aur usake atirikta (ārtarūp tathā raudrarūp chintan) aprashasta hī hai . (8) tiryañchon tathā manuṣhyoṅko vayakr̥ut dehavikār
1 shramaṇake chār prakār isaprakār hainḥ — (1) r̥uṣhi, (2) muni, (3) yati aur (4) anagār . r̥uddhivāle
shramaṇ ve r̥uṣhi hain; avadhignān, manaḥparyayagnān athavā kevalagnānavāle shramaṇ ve muni hain; upashamak athavā
kṣhapak shreṇīmen ārūrḥ shramaṇ ve yati hain; aur sāmānya sādhu ve anagār hain . — aise chār prakārakā shramaṇasaṅgh
hai .