Niyamsar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 21-22.

< Previous Page   Next Page >


Page 50 of 388
PDF/HTML Page 77 of 415

 

niyamasār
[ bhagavānashrīkundakund-

svabhāvapudgalaḥ paramāṇuḥ, vibhāvapudgalaḥ skandhaḥ . kāryaparamāṇuḥ kāraṇaparamāṇuriti svabhāv- pudgalo dvidhā bhavati . skandhāḥ ṣhaṭprakārāḥ syuḥ, pr̥ithvījalachchhāyāchaturakṣhaviṣhay- karmaprāyogyāprāyogyabhedāḥ . teṣhān bhedo vakṣhyamāṇasūtreṣhūchyate vistareṇeti .

(anuṣhṭubh)
galanādaṇurityukta : pūraṇātskandhanāmabhāk .
vinānen padārthen lokayātrā na vartate ..37..

aithūlathūl thūlan thūlasuhuman cha suhumathūlan cha . suhuman aisuhuman idi dharādiyan hodi chhabbheyan ..21.. bhūpavvadamādīyā bhaṇidā aithūlathūlamidi khandhā .

thūlā idi viṇṇeyā sappījalatellamādīyā ..22.. paramāṇu vah svabhāvapudgal hai aur skandha vah vibhāvapudgal hai . svabhāvapudgal kāryaparamāṇu aur kāraṇaparamāṇu aise do prakārase hai . skandhoṅke chhah prakār hain : (1) pr̥ithvī, (2) jal, (3) chhāyā, (4) (chakṣhuke atirikta) chār indriyoṅke viṣhayabhūt skandha, (5) karmayogya skandha aur (6) karmake ayogya skandhaaise chhah bhed hain . skandhoṅke bhed ab kahe jānevāle sūtrommen (agalī chār gāthāommen) vistārase kahe jāyeṅge .

[ab, 20vīn gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār munirāj shrī padmaprabhamaladhāridev shlok kahate hain :]

[shloekārtha :] (pudgalapadārtha) galan dvārā (arthāt bhinna ho jānese) ‘paramāṇu’ kahalātā hai aur pūraṇ dvārā (arthāt sanyukta honese) ‘skandha’ nāmako prāpta hotā hai . is padārthake binā lokayātrā nahīn ho sakatī .37.

atithūlathūl, thūl, thūlasūkṣham, sūkṣhmathūl aru sūkṣhma ye .
atisūkṣhmayehi dharādi pudgagalaskandhake chha vikalpa hain ..21..
bhūparvatādik skandha atithūlathūl jinavarane kahā .
ghr̥ut-tail-jal ityādi inako sthūl pudgal jānanā ..22..

50 ]