ajIvadravyavyAkhyAnopasa.nhAroyam .
teShu mUlapadArtheShu pudgalasya mUrtatvam, itareShAmamUrtatvam . jIvasya chetanatvam, itareShAmachetanatvam . svajAtIyavijAtIyabandhApekShayA jIvapudgalayorashuddhatvam, dharmAdInA.n chaturNA.n visheShaguNApekShayA shuddhatvameveti .
vadanasarasijAte yasya bhavyottamasya .
lasati nishitabuddheH ki.n punashchitrametat.h ..53..
gAthA : 37 anvayArtha : — [pudgaladravya.n ] pudgaladravya [mUrta.n ] mUrta hai, [sheShANi ] sheSh dravya [mUrtivirahitAni ] mUrtatva rahit [bhavanti ] hai.n; [jIvaH ] jIv [chaitanyabhAvaH ] chaitanyabhAvavAlA hai, [sheShANi ] sheSh dravya [chaitanyaguNavarjitAni ] chaitanyaguN rahit hai.n .
TIkA : — yah, ajIvadravya sambandhI kathanakA upasa.nhAr hai .
un (pUrvokta) mUl padArtho.nme.n pudgal mUrta hai, sheSh amUrta hai.n; jIv chetan hai, sheSh achetan hai.n; svajAtIy aur vijAtIy bandhanakI apekShAse jIv tathA pudgalako (bandhadashAme.n) ashuddhapanA hotA hai, dharmAdi chAr padArtho.nko visheShaguNakI apekShAse (sadA) shuddhapanA hI hai .
[ab is ajIv adhikArakI antim gAthAkI TIkA pUrNa karate hue TIkAkAr munirAj shrI padmaprabhamaladhAridev shlok kahate hai.n : ]
[shloekArtha : — ] isaprakAr lalit pado.nkI pa.nkti jis bhavyottamake mukhAravi.ndame.n sadA shobhatI hai, us tIkShNa buddhivAle puruShake hR^idayakamalame.n shIghra samayasAr ( – shuddha AtmA) prakAshit hotA hai . aur isame.n Ashcharya kyA hai .53.