Niyamsar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 159 of 388
PDF/HTML Page 186 of 415

 

kahAnajainashAstramAlA ]paramArtha-pratikramaN adhikAr[ 159

atrAtmArAdhanAyA.n vartamAnasya jantorev pratikramaNasvarUpamukta m .

yastu paramatattvaj~nAnI jIvaH nirantarAbhimukhatayA hyatruTayatpariNAmasa.ntatyA sAkShAt.h svabhAvasthitAvAtmArAdhanAyA.n vartate aya.n niraparAdhaH . vigatAtmArAdhanaH sAparAdhaH, at ev niravasheSheN virAdhana.n muktvA . vigato rAdho yasya pariNAmasya sa virAdhanaH . yasmAnnishchayapratikramaNamayaH sa jIvastat ev pratikramaNasvarUp ityuchyate .

tathA chokta.n samayasAre

‘‘sa.nsiddhirAdhasiddha.n sAdhiyamArAdhiya.n cha eyaTTha.n .
avagadarAdho jo khalu chedA so hodi avarAdho ..’’
visheShataH [muktvA ] Cho.Dkar [ArAdhanAyA.n ] ArAdhanAme.n [vartate ] vartatA hai, [saH ] vah
(jIv) [pratikramaNam ] pratikramaN [uchyate ] kahalAtA hai, [yasmAt ] kAraN ki vah
[pratikramaNamayaH bhavet ] pratikramaNamay hai
.

TIkA :yahA.N AtmAkI ArAdhanAme.n vartate hue jIvako hI pratikramaNasvarUp kahA hai .

jo paramatattvaj~nAnI jIv nira.ntar abhimukharUpase (AtmasammukharUpase) aTUT (dhArAvAhI) pariNAmasantati dvArA sAkShAt svabhAvasthitime.nAtmAkI ArAdhanAme.nvartatA hai vah niraparAdh hai . jo AtmAke ArAdhan rahit hai vah sAparAdh hai; isIliye, niravasheSharUpase virAdhan Cho.DkaraisA kahA hai . jo pariNAm ‘vigatarAdh’ arthAt rAdh rahit hai vah virAdhan hai . vah (virAdhan rahitniraparAdh) jIv nishchayapratikramaNamay hai, isIliye use pratikramaNasvarUp kahA jAtA hai .

isIprakAr (shrImadbhagavatkundakundAchAryadevapraNIt) shrI samayasArame.n (304vI.n gAthA dvArA) kahA hai ki :

‘‘[gAthArtha : ] sa.nsiddhi, rAdh, siddha, sAdhit aur ArAdhityah shabda ekArtha hai.n; jo AtmA ‘apagatarAdh’ arthAt rAdhase rahit hai vah AtmA aparAdh hai .’’ rAdh = ArAdhanA; prasannatA; kR^ipA; siddhi; pUrNatA; siddha karanA vah; pUrNa karanA vah .