bhAvashuddhayabhidhAnaparamAlochanAsvarUpapratipAdanadvAreN shuddhanishchayAlochanAdhikArop- sa.nhAropanyAso.ayam .
tIvrachAritramohodayabalen pu.nvedAbhidhAnanokaShAyavilAso madaH . atra madashabden madanaH kAmapariNAm ityarthaH . chaturasa.ndarbhagarbhIkR^itavaidarbhakavitven AdeyanAmakarmodaye sati sakalajanapUjyatayA, mAtR^ipitR^isambandhakulajAtivishuddhayA vA, shatasahasrakoTibhaTAbhidhAn- pradhAnabrahmacharyavratopArjitanirupamabalen cha, dAnAdishubhakarmopArjitasa.npadvR^iddhivilAsen, athavA buddhitapovaikurvaNauShadharasabalAkShINarddhibhiH saptabhirvA, kamanIyakAminIlochanAnanden vapurlAvaNya- rasavisareN vA AtmAha.nkAro mAnaH . guptapApato mAyA . yukta sthale dhanavyayAbhAvo lobhaH;
gAthA : 112 anvayArtha : — [madamAnamAyAlobhavivarjitabhAvaH tu ] mad (madan), mAn, mAyA aur lobh rahit bhAv vah [bhAvashuddhiH ] bhAvashuddhi hai [iti ] aisA [bhavyAnAm ] bhavyo.nko [lokAlokapradarshibhiH ] lokAlokake draShTAo.nne [parikathitaH ] kahA hai .
TIkA : — yah, bhAvashuddhinAmak param - AlochanAke svarUpake pratipAdan dvArA shuddha- nishchay - AlochanA adhikArake upasa.nhArakA kathan hai .
tIvra chAritramohake udayake kAraN puruShaved nAmak nokaShAyakA vilAs vah mad hai . yahA.N ‘mad’ shabdakA artha ‘madan’ arthAt kAmapariNAm hai . (1) chatur vachanarachanAvAle ❃
(2) mAtA - pitA sambandhI kul - jAtikI vishuddhise, (3) pradhAn brahmacharyavrat dvArA upArjit lakShakoTi subhaT samAn nirupam balase, (4) dAnAdi shubh karma dvArA upArjit sampattikI vR^iddhike vilAsase, (5) buddhi, tap, vikriyA, auShadh, ras, bal aur akShIN — in sAt R^iddhiyo.nse, athavA (6) sundar kAminiyo.nke lochanako Ananda prApta karAnevAle sharIralAvaNyarasake vistArase honevAlA jo Atma - aha~N.hkAr (AtmAkA aha.nkArabhAv) vah mAn hai . gupta pApase mAyA hotI hai . yogya sthAn par dhanavyayakA abhAv vah lobh hai; ❃ vaidarbhakavi = ek prakArakI sAhityaprasiddha sundar kAvyarachanAme.n kushal kavi