Niyamsar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 326 of 388
PDF/HTML Page 353 of 415

 

niyamasAr
[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-

paraprakAshakatva.n na samasti; na kevala.n syAnmate darshanamapi shuddhAtmAna.n pashyati . darshanaj~nAn- prabhR^ityanekadharmANAmAdhAro hyAtmA . vyavahArapakShe.api kevala.n paraprakAshakasya j~nAnasya na chAtmasambandhaH sadA bahiravasthitatvAt.h, AtmapratipatterabhAvAt.h na sarvagatatvam; ataHkAraNAdida.n j~nAna.n na bhavati, mR^igatR^iShNAjalavat.h pratibhAsamAtramev . darshanapakShe.api tathA na kevalamabhyantarapratipattikAraNa.n darshana.n bhavati . sadaiv sarva.n pashyati hi chakShuH svasyAbhyantarasthitA.n kanInikA.n na pashyatyev . ataH svaparaprakAshakatva.n j~nAnadarshanayoraviruddhamev . tataH svaparaprakAshako hyAtmA j~nAnadarshanalakShaN iti .

tathA chokta.n shrImadamR^itachandrasUribhiH nirantar ArAdhanA karane yogya hai . vahA.N (syAdvAdamatame.n ), ekAntase j~nAnako paraprakAshakapanA hI nahI.n hai; syAdvAdamatame.n darshan bhI keval shuddhAtmAko hI nahI.n dekhatA (arthAt mAtra svaprakAshak hI nahI.n hai ) . AtmA darshan, j~nAn Adi anek dharmo.nkA AdhAr hai . (vahA.N ) vyavahArapakShase bhI j~nAn keval paraprakAshak ho to, sadA bAhyasthitapaneke kAraN, (j~nAnako ) AtmAke sAth sambandha nahI.n rahegA aur (isaliye ) 1Atmapratipattike abhAvake kAraN sarvagatapanA (bhI ) nahI.n banegA . is kAraNase, yah j~nAn hogA hI nahI.n (arthAt j~nAnakA astitva hI nahI.n hogA ), mR^igatR^iShNAke jalakI bhA.Nti AbhAsamAtra hI hogA . isIprakAr darshanapakShame.n bhI, darshan keval 2abhyantarapratipattikA hI kAraN nahI.n hai, (sarvaprakAshanakA kAraN hai ); (kyo.nki ) chakShu sadaiv sarvako dekhatA hai, apane abhyantarame.n sthit kanInikAko nahI.n dekhatA (isaliye chakShukI bAtase aisA samajhame.n AtA hai ki darshan abhyantarako dekhe aur bAhyasthit padArtho.nko na dekhe aisA koI niyam ghaTit nahI.n hotA ) . isase, j~nAn aur darshanako (dono.nko ) svaparaprakAshakapanA aviruddha hI hai . isaliye (isaprakAr ) j~nAnadarshanalakShaNavAlA AtmA svaparaprakAshak hai .

isIprakAr (AchAryadev ) shrImad amR^itachandrasUrine (shrI pravachanasArakI TIkAme.n chauthe shlok dvArA) kahA hai ki :

326 ]

1Atmapratipatti = AtmAkA j~nAn; svako jAnanA so .

2abhyantarapratipatti = antara.ngakA prakAshan; svako prakAshanA so .