Niyamsar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 170.

< Previous Page   Next Page >


Page 342 of 388
PDF/HTML Page 369 of 415

 

niyamasAr
[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
NANa.n jIvasarUva.n tamhA jANei appaga.n appA .
appANa.n Na vi jANadi appAdo hodi vidiritta.n ..170..
j~nAna.n jIvasvarUpa.n tasmAjjAnAtyAtmaka.n AtmA .
AtmAna.n nApi jAnAtyAtmano bhavati vyatirikta m ..170..

atra j~nAnasvarUpo jIv iti vitarkeNokta : .

ih hi j~nAna.n tAvajjIvasvarUpa.n bhavati, tato hetorakha.nDAdvaitasvabhAvanirata.n niratishayaparamabhAvanAsanAtha.n mukti su.ndarInAtha.n bahirvyAvR^ittakautUhala.n nijaparamAtmAna.n jAnAti kashchidAtmA bhavyajIv iti aya.n khalu svabhAvavAdaH . asya viparIto vitarkaH sa khalu vibhAvavAdaH prAthamikashiShyAbhiprAyaH . kathamiti chet.h, pUrvokta svarUpamAtmAna.n khalu na jAnAtyAtmA, svarUpAv-

gAthA : 170 anvayArtha :[j~nAna.n ] j~nAn [jIvasvarUpa.n ] jIvakA svarUp hai, [tasmAt ] isaliye [AtmA ] AtmA [Atmaka.n ] AtmAko [jAnAti ] jAnatA hai; [AtmAna.n na api jAnAti ] yadi j~nAn AtmAko na jAne to [AtmanaH ] AtmAse [vyatiriktam ] vyatirikta (pR^ithak ) [bhavati ] siddha ho !

TIkA :yahA.N (is gAthAme.n ) ‘jIv j~nAnasvarUp hai’ aisA vitarkase (dalIlase ) kahA hai .

pratham to, j~nAn vAstavame.n jIvakA svarUp hai; us hetuse, jo akhaNDa advait svabhAvame.n lIn hai, jo 1niratishay param bhAvanA sahit hai, jo muktisundarIkA nAth hai aur bAhyame.n jisane hai ) aise nij paramAtmAko koI AtmAbhavya jIvjAnatA hai .aisA yah vAstavame.n svabhAvavAd hai . isase viparIt vitarka (vichAr ) vah vAstavame.n vibhAvavAd hai, prAthamik shiShyakA abhiprAy hai .

hai j~nAn jIvasvarUp, isase jIv jAne jIvako .
nijako na jAne j~nAn to vah AtamAse bhinna ho ..170..

342 ]

2kautUhal vyAvR^itta kiyA hai (arthAt bAhya padArtho.n sambandhI kutUhalakA jisane abhAv kiyA

1-niratishay = koI dUsarA jisase ba.Dhkar nahI.n hai aisI; anuttam; shreShTha; advitIy .

2 kautUhal = utsukatA; Ashcharya; kautuk .