ମୋକ୍ଷପ୍ରାଭୃତକୀ ଟୀକା ସମାପ୍ତ ହୁଈୈ .’’ ଐସା ଷଟ୍ପ୍ରାଭୃତକୀ ଶ୍ରୃତସାଗରସୂରିକୃତ ଟୀକାକେ ଅଂତମେଂ ଲିଖା ହୈ . ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକୀ ମହତ୍ତା ବତଲାନେଵାଲେ ଐସେ ଅନେକାନେକ ଉଲ୍ଲେଖ ଜୈନ ସାହିତ୍ଯମେଂ ମିଲତେ ହୈଂ; ୧ଶିଲାଲେଖ ଭୀ ଅନେକ ହୈଂ . ଇସ ପ୍ରକାର ହମନେ ଦେଖା କି ସନାତନ ଜୈନ ସମ୍ପ୍ରଦାଯମେଂ କଲିକାଲସର୍ଵଜ୍ଞ ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକା ସ୍ଥାନ ଅଦ୍ଵିତୀଯ ହୈ .
ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକେ ରଚେ ହୁଏ ଅନେକ ଶାସ୍ତ୍ର ହୈଂ, ଜିନମେଂ ସେ କୁଛ ଵର୍ତମାନମେଂ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈ . ତ୍ରିଲୋକନାଥ ସର୍ଵଜ୍ଞଦେଵକେ ମୁଖସେ ପ୍ରଵାହିତ ଶ୍ରୃତାମୃତକୀ ସରିତାମେଂସେ ଭରେ ହୁଏ ଵେ ଅମୃତଭାଜନ ଆଜ ଭୀ ଅନେକ ଆତ୍ମାର୍ଥିଯୋଂକୋ ଆତ୍ମଜୀଵନ ପ୍ରଦାନ କରତେ ହୈଂ . ଉନକେ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ, ପ୍ରଵଚନସାର, ସମଯସାର ଔର ନିଯମସାର ନାମକ ଉତ୍ତମୋତ୍ତମ ପରମାଗମୋଂମେଂ ହଜାରୋଂ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକା ସାର ଆ ଜାତା ହୈ . ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯକେ ପଶ୍ଚାତ୍ ଲିଖେ ଗଯେ ଅନେକ ଗ୍ରନ୍ଥୋଂକେ ବୀଜ ଇନ ପରମାଗମୋଂମେଂ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈଂ ଐସା ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୃଷ୍ଟିସେ ଅଧ୍ଯଯନ କରନେ ପର ଜ୍ଞାତ ହୋତା ହୈ . ଶ୍ରୀ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହମେଂ ଛହ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଔର ନଵ ତତ୍ତ୍ଵୋଂକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ସଂକ୍ଷେପମେଂ କିଯା ଗଯା ହୈ . ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ଉସକେ ନାମକେ ଅନୁସାର ଜିନପ୍ରଵଚନକା ସାର ସଂଗ୍ରହୀତ ହୈ ଔର ଉସେ ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵ, ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵ ତଥା ଚରଣାନୁଯୋଗକେ ତୀନ ଅଧିକାରୋଂମେଂ ଵିଭାଜିତ କିଯା ହୈ . ଶ୍ରୀ ସମଯସାର ଇସ ଭରତକ୍ଷେତ୍ରକା ସର୍ଵୋତ୍କୃଷ୍ଟ ପରମାଗମ ହୈ . ଉସମେଂ ନଵତତ୍ତ୍ଵୋଂକା ଶୁଦ୍ଧନଯକୀ ଦୃଷ୍ଟିସେ ନିରୂପଣ କରକେ ଜୀଵକା ଶୁଦ୍ଧ ସ୍ଵରୂପ ସର୍ଵ ଓରସେ – ଆଗମ, ଯୁକ୍ତି, ଅନୁଭଵ ଏଵଂ ପରମ୍ପରାସେ – ଅତି ଵିସ୍ତାରପୂର୍ଵକ ସମଝାଯା ହୈ . ଶ୍ରୀ ନିଯମସାରମେଂ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ସ୍ପଷ୍ଟ ସତ୍ଯାର୍ଥ ନିରୂପଣ ହୈ . ଜିସ ପ୍ରକାର ସମଯସାରମେଂ ଶୁଦ୍ଧନଯସେ ନଵତତ୍ତ୍ଵୋଂକା ନିରୂପଣ କିଯା ହୈ, ଉସୀ ପ୍ରକାର ନିଯମସାରମେଂ ମୁଖ୍ଯତଃ ଶୁଦ୍ଧନଯସେ ଜୀଵ, ଅଜୀଵ, ଶୁଦ୍ଧଭାଵ, ପ୍ରତିକ୍ରମଣ, ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ, ଆଲୋଚନା, ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତ, ସମାଧି, ଭକ୍ତି, ଆଵଶ୍ଯକ, ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗ ଆଦିକା ଵର୍ଣନ ହୈ . ଶ୍ରୀ ନିଯମସାର ଭରତକ୍ଷେତ୍ରକେ ଉତ୍ତମୋତ୍ତମ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂମେଂସେ ଏକ ହୋନେ ପର ଭୀ ପ୍ରାଭୃତତ୍ରଯକୀ ତୁଲନାମେଂ ଉସକୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଅତ୍ଯନ୍ତ ଅଲ୍ପ ହୈ . ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଶୀତଲପ୍ରସାଦଜୀନେ ଵି୦ ସମ୍ଵତ୍ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯକେ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ, ପ୍ରଵଚନସାର ଔର ସମଯସାର — ଯହ ତୀନ ରତ୍ନ ହୀ ଅଧିକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୈଂ . ଖେଦକୀ ବାତ ହୈ କି ଉନ୍ହୀଂ ଜୈସା ବଲ୍କି କୁଛ ଅଂଶୋଂମେଂ ଉନସେ ଭୀ ଵିଶେଷ ଜୋ ନିଯମସାରରତ୍ନ ହୈ, ଉସକୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଇତନୀ ଅଲ୍ପ ହୈ କି କୋଈ କୋଈ ତୋ ଉସକା ନାମ ଭୀ ନହୀଂ ଜାନତେ .’’
ଯହ ନିଯମସାର ପରମାଗମ ମୁଖ୍ଯତଃ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ନିରୁପଚାର ନିରୂପଣକା ଅନୁପମ ଗ୍ରଂଥ ହୈ . ‘‘ନିଯମ’’ ଅର୍ଥାତ୍ ଜୋ ଅଵଶ୍ଯ କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୋ, ଅର୍ଥାତ୍ ରତ୍ନତ୍ରଯ . ‘‘ନିଯମସାର’’ ଅର୍ଥାତ୍ ନିଯମକା ସାର ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଦ୍ଧ ରତ୍ନତ୍ରଯ . ଉସ ଶୁଦ୍ଧ ରତ୍ନତ୍ରଯକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ ଆଶ୍ରଯସେ ହୀ ହୋତୀ ହୈ .
୧୯୭୨ ମେଂ ହିନ୍ଦୀ ନିଯମସାରକୀ ଭୂମିକାମେଂ ଠୀକ ହୀ ଲିଖା ହୈ କି — ‘‘ଆଜ ତକ ଶ୍ରୀ
୧ ଶିଲାଲେଖୋଂକେ ଲିଏ ଦେଖିଯେ ପୃଷ୍ଠ-୧୬ .