ନିଯମସାର
[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-
ସିଦ୍ଧପରମେଷ୍ଠିନସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତି, ତଥୈଵ ସଂସୃତାଵପି ଅମୀ କେନଚିନ୍ନଯବଲେନ ସଂସାରିଜୀଵାଃ ଶୁଦ୍ଧା ଇତି .
(ଶାର୍ଦୂଲଵିକ୍ରୀଡିତ)
ଶୁଦ୍ଧାଶୁଦ୍ଧଵିକଲ୍ପନା ଭଵତି ସା ମିଥ୍ଯାଦ୍ରଶି ପ୍ରତ୍ଯହଂ
ଶୁଦ୍ଧଂ କାରଣକାର୍ଯତତ୍ତ୍ଵଯୁଗଲଂ ସମ୍ଯଗ୍ଦ୍ରଶି ପ୍ରତ୍ଯହମ୍ .
ଇତ୍ଥଂ ଯଃ ପରମାଗମାର୍ଥମତୁଲଂ ଜାନାତି ସଦ୍ଦ୍ରକ୍ ସ୍ଵଯଂ
ସାରାସାରଵିଚାରଚାରୁଧିଷଣା ଵନ୍ଦାମହେ ତଂ ଵଯମ୍ ..୭୨..
ଏଦେ ସଵ୍ଵେ ଭାଵା ଵଵହାରଣଯଂ ପଡୁଚ୍ଚ ଭଣିଦା ହୁ .
ସଵ୍ଵେ ସିଦ୍ଧସହାଵା ସୁଦ୍ଧଣଯା ସଂସିଦୀ ଜୀଵା ..୪9..
ଏତେ ସର୍ଵେ ଭାଵାଃ ଵ୍ଯଵହାରନଯଂ ପ୍ରତୀତ୍ଯ ଭଣିତାଃ ଖଲୁ .
ସର୍ଵେ ସିଦ୍ଧସ୍ଵଭାଵାଃ ଶୁଦ୍ଧନଯାତ୍ ସଂସୃତୌ ଜୀଵାଃ ..୪9..
ଅଭାଵକେ କାରଣ ‘ଵିଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା’ ହୈଂ, ଉସୀପ୍ରକାର ସଂସାରମେଂ ଭୀ ଯହ ସଂସାରୀ ଜୀଵ କିସୀ ନଯକେ
ବଲସେ (କିସୀ ନଯସେ) ଶୁଦ୍ଧ ହୈଂ .
ବଲସେ (କିସୀ ନଯସେ) ଶୁଦ୍ଧ ହୈଂ .
[ଅବ ୪୮ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ :]
[ଶ୍ଲୋେକାର୍ଥ : — ] ଶୁଦ୍ଧ - ଅଶୁଦ୍ଧକୀ ଜୋ ❃ଵିକଲ୍ପନା ଵହ ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିକୋ ସଦୈଵ ହୋତୀ ହୈ; ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟିକୋ ତୋ ସଦା (ଐସୀ ମାନ୍ଯତା ହୋତୀ ହୈ କି) କାରଣତତ୍ତ୍ଵ ଔର କାର୍ଯତତ୍ତ୍ଵ ଦୋନୋଂ ଶୁଦ୍ଧ ହୈଂ . ଇସପ୍ରକାର ପରମାଗମକେ ଅତୁଲ ଅର୍ଥକୋ ସାରାସାରକେ ଵିଚାରଵାଲୀ ସୁନ୍ଦର ବୁଦ୍ଧି ଦ୍ଵାରା ଜୋ ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟି ସ୍ଵଯଂ ଜାନତା ହୈ, ଉସେ ହମ ଵନ୍ଦନ କରତେ ହୈଂ .୭୨.
ଗାଥା : ୪୯ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଏତେ ] ଯହ (ପୂର୍ଵୋକ୍ତ) [ସର୍ଵେ ଭାଵାଃ ] ସବ ଭାଵ [ଖଲୁ ] ଵାସ୍ତଵମେଂ [ଵ୍ଯଵହାରନଯଂ ପ୍ରତୀତ୍ଯ ] ଵ୍ଯଵହାରନଯକା ଆଶ୍ରଯ କରକେ [ଭଣିତାଃ ] (ସଂସାରୀ ଜୀଵୋଂମେଂ ଵିଦ୍ଯମାନ) କହେ ଗଯେ ହୈଂ; [ଶୁଦ୍ଧନଯାତ୍ ] ଶୁଦ୍ଧନଯସେ [ସଂସୃତୌ ] ସଂସାରମେଂ ରହନେଵାଲେ [ସର୍ଵେ ଜୀଵାଃ ] ସର୍ଵ ଜୀଵ [ସିଦ୍ଧସ୍ଵଭାଵାଃ ] ସିଦ୍ଧସ୍ଵଭାଵୀ ହୈଂ .
❃ ଵିକଲ୍ପନା = ଵିପରୀତ କଲ୍ପନା; ମିଥ୍ଯା ମାନ୍ଯତା; ଅନିଶ୍ଚଯ; ଶଂକା; ଭେଦ କରନା .
ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ ହୈଂ କହେ ସବ ଜୀଵକେ ହୀ ଭାଵ ଯେ .
ହୈଂ ଶୁଦ୍ଧନଯସେ ଜୀଵ ସବ ଭଵଲୀନ ସିଦ୍ଧ ସ୍ଵଭାଵସେ ..୪୯..
୧୦୨ ]