ହେଯୋପାଦେଯତ୍ଯାଗୋପାଦାନଲକ୍ଷଣକଥନମିଦମ୍ .
ଯେ କେଚିଦ୍ ଵିଭାଵଗୁଣପର୍ଯାଯାସ୍ତେ ପୂର୍ଵଂ ଵ୍ଯଵହାରନଯାଦେଶାଦୁପାଦେଯତ୍ଵେନୋକ୍ତାଃ ଶୁଦ୍ଧ- ନିଶ୍ଚଯନଯବଲେନ ହେଯା ଭଵନ୍ତି . କୁତଃ ? ପରସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍, ଅତ ଏଵ ପରଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଭଵତି . ସକଲଵିଭାଵଗୁଣପର୍ଯାଯନିର୍ମୁକ୍ତଂ ଶୁଦ୍ଧାନ୍ତସ୍ତତ୍ତ୍ଵସ୍ଵରୂପଂ ସ୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯମୁପାଦେଯମ୍ . ଅସ୍ଯ ଖଲୁ ସହଜ- ଜ୍ଞାନସହଜଦର୍ଶନସହଜଚାରିତ୍ରସହଜପରମଵୀତରାଗସୁଖାତ୍ମକସ୍ଯ ଶୁଦ୍ଧାନ୍ତସ୍ତତ୍ତ୍ଵସ୍ଵରୂପସ୍ଯାଧାରଃ ସହଜ- ପରମପାରିଣାମିକଭାଵଲକ୍ଷଣକାରଣସମଯସାର ଇତି .
ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ଶ୍ରୀମଦମୃତଚନ୍ଦ୍ରସୂରିଭିଃ —
ଶୁଦ୍ଧଂ ଚିନ୍ମଯମେକମେଵ ପରମଂ ଜ୍ଯୋତିଃ ସଦୈଵାସ୍ମ୍ଯହମ୍ .
ସ୍ତେଽହଂ ନାସ୍ମି ଯତୋଽତ୍ର ତେ ମମ ପରଦ୍ରଵ୍ଯଂ ସମଗ୍ରା ଅପି ..’’
ଟୀକା : — ଯହ, ହେଯ-ଉପାଦେଯ ଅଥଵା ତ୍ଯାଗ-ଗ୍ରହଣକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .
ଜୋ କୋଈ ଵିଭାଵଗୁଣପର୍ଯାଯେଂ ହୈଂ ଵେ ପହଲେ (୪୯ଵୀଂ ଗାଥାମେଂ) ଵ୍ଯଵହାରନଯକେ କଥନ ଦ୍ଵାରା ଉପାଦେଯରୂପସେ କହୀ ଗଈ ଥୀଂ କିନ୍ତୁ ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯନଯକେ ବଲସେ (ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯନଯସେ) ଵେ ହେଯ ହୈଂ . କିସ କାରଣସେ ? କ୍ଯୋଂକି ଵେ ପରସ୍ଵଭାଵ ହୈଂ, ଔର ଇସୀଲିଯେ ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈଂ . ସର୍ଵ ଵିଭାଵଗୁଣପର୍ଯାଯୋଂସେ ରହିତ ଶୁଦ୍ଧ-ଅନ୍ତସ୍ତତ୍ତ୍ଵସ୍ଵରୂପ ସ୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯ ଉପାଦେଯ ହୈ . ଵାସ୍ତଵମେଂ ସହଜଜ୍ଞାନ – ସହଜଦର୍ଶନ – ସହଜଚାରିତ୍ର – ସହଜପରମଵୀତରାଗସୁଖାତ୍ମକ ଶୁଦ୍ଧ-ଅନ୍ତସ୍ତତ୍ତ୍ଵସ୍ଵରୂପ ଇସ ସ୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯକା ଆଧାର ସହଜପରମପାରିଣାମିକଭାଵଲକ୍ଷଣ ( – ସହଜ ପରମ ପାରିଣାମିକ ଭାଵ ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସା) କାରଣସମଯସାର ହୈ .
ଇସୀପ୍ରକାର (ଆଚାର୍ଯଦେଵ) ଶ୍ରୀମଦ୍ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରସୂରିନେ (ଶ୍ରୀ ସମଯସାରକୀ ଆତ୍ମଖ୍ଯାତି ନାମକ ଟୀକାମେଂ ୧୮୫ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —
‘‘[ଶ୍ଲୋେକାର୍ଥ : — ] ଜିନକେ ଚିତ୍ତକା ଚରିତ୍ର ଉଦାତ୍ତ ( – ଉଦାର, ଉଚ୍ଚ, ଉଜ୍ଜ୍ଵଲ) ହୈ ଐସେ ମୋକ୍ଷାର୍ଥୀ ଇସ ସିଦ୍ଧାନ୍ତକା ସେଵନ କରୋ କି — ‘ମୈଂ ତୋ ଶୁଦ୍ଧ ଚୈତନ୍ଯମଯ ଏକ ପରମ ଜ୍ଯୋତି ହୀ ସଦୈଵ ହୂଁ; ଔର ଯହ ଜୋ ଭିନ୍ନ ଲକ୍ଷଣଵାଲେ ଵିଵିଧ ପ୍ରକାରକେ ଭାଵ ପ୍ରଗଟ ହୋତେ ହୈଂ ଵହ ମୈଂ ନହୀଂ ହୂଁ, କ୍ଯୋଂକି ଵେ ସବ ମୁଝେ ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈଂ .’’