ଅତ୍ର ନିଯମଶବ୍ଦସ୍ଯ ସାରତ୍ଵପ୍ରତିପାଦନଦ୍ଵାରେଣ ସ୍ଵଭାଵରତ୍ନତ୍ରଯସ୍ଵରୂପମୁକ୍ତ ମ୍ .
ଯଃ ସହଜପରମପାରିଣାମିକଭାଵସ୍ଥିତଃ ସ୍ଵଭାଵାନନ୍ତଚତୁଷ୍ଟଯାତ୍ମକଃ ଶୁଦ୍ଧଜ୍ଞାନଚେତନା- ପରିଣାମଃ ସ ନିଯମଃ . ନିଯମେନ ଚ ନିଶ୍ଚଯେନ ଯତ୍କାର୍ଯଂ ପ୍ରଯୋଜନସ୍ଵରୂପଂ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ରମ୍ . ଜ୍ଞାନଂ ତାଵତ୍ ତେଷୁ ତ୍ରିଷୁ ପରଦ୍ରଵ୍ଯନିରଵଲଂବତ୍ଵେନ ନିଃଶେଷତୋନ୍ତର୍ମୁଖଯୋଗଶକ୍ତେ : ସକାଶାତ୍ ନିଜ-
ଗାଥା : ୩ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ସଃ ନିଯମଃ ] ନିଯମ ଅର୍ଥାତ୍ [ନିଯମେନ ଚ ] ନିଯମସେ (ନିଶ୍ଚିତ) [ଯତ୍ କାର୍ଯଂ ] ଜୋ କରନେଯୋଗ୍ଯ ହୋ ଵହ ଅର୍ଥାତ୍ [ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ରମ୍ ] ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ର . [ଵିପରୀତପରିହାରାର୍ଥଂ ] ଵିପରୀତକେ ପରିହାର ହେତୁସେ (ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ରସେ ଵିରୁଦ୍ଧ ଭାଵୋଂକା ତ୍ଯାଗ କରନେକେ ଲିଯେ) [ଖଲୁ ] ଵାସ୍ତଵମେଂ [ସାରମ୍ ଇତି ଵଚନମ୍ ] ‘ସାର’ ଐସା ଵଚନ [ଭଣିତମ୍ ] କହା ହୈ
ଟୀକା : — ଯହାଁ (ଇସ ଗାଥାମେଂ), ‘ନିଯମ’ ଶବ୍ଦକୋ ‘ସାର’ ଶବ୍ଦ କ୍ଯୋଂ ଲଗାଯା ହୈ ଉସକେ ପ୍ରତିପାଦନ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଭାଵରତ୍ନତ୍ରଯକା ସ୍ଵରୂପ କହା ହୈ .
ଜୋ ସହଜ ୧ପରମ ପାରିଣାମିକ ଭାଵସେ ସ୍ଥିତ, ସ୍ଵଭାଵ-ଅନନ୍ତଚତୁଷ୍ଟଯାତ୍ମକ ନିଶ୍ଚଯସେ (ନିଶ୍ଚିତ) ଜୋ କରନେଯୋଗ୍ଯ — ପ୍ରଯୋଜନସ୍ଵରୂପ — ହୋ ଵହ ଅର୍ଥାତ୍ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ର . ଉନ ତୀନୋଂମେଂସେ ପ୍ରତ୍ଯେକକା ସ୍ଵରୂପ କହା ଜାତା ହୈ : (୧) ପରଦ୍ରଵ୍ଯକା ଅଵଲଂବନ ଲିଯେ ବିନା
ନିରପେକ୍ଷ ଏକରୂପ ହୈ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ନଯକା ଵିଷଯ ହୈ . [ଵିଶେଷକେ ଲିଯେ ହିନ୍ଦୀ ସମଯସାର ଗା୦ ୩୨୦
ଶ୍ରୀ ଜଯସେନାଚାର୍ଯଦେଵକୀ ସଂସ୍କୃତ ଟୀକା ଔର ବୃହଦଦ୍ରଵ୍ଯସଂଗ୍ରହ ଗାଥା ୧୩ କୀ ଟୀକା ଦେଖୋ .]
ଲିଯେ ନହୀଂ ହୈ ଔର ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକ ନଯକା ଵିଷଯ ନହୀଂ ହୈ; ଯହ ଶୁଦ୍ଧଜ୍ଞାନଚେତନାପରିଣାମ ତୋ ଉତ୍ପାଦଵ୍ଯଯନିରପେକ୍ଷ ଏକରୂପ ହୈ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ନଯକା ଵିଷଯ ହୈ .
[କାରଣନିଯମକେ ଆଶ୍ରଯସେ କାର୍ଯନିଯମ ପ୍ରଗଟ ହୋତା ହୈ .]
୮ ]
୨ଶୁଦ୍ଧଜ୍ଞାନଚେତନାପରିଣାମ ସୋ ୩ନିଯମ ( – କାରଣନିଯମ) ହୈ . ନିଯମ ( – କାର୍ଯନିଯମ) ଅର୍ଥାତ୍
୧- ଇସ ପରମ ପାରିଣାମିକ ଭାଵମେଂ ‘ପାରିଣାମିକ’ ଶବ୍ଦ ହୋନେ ପର ଭୀ ଵହ ଉତ୍ପାଦଵ୍ଯଯରୂପ ପରିଣାମକୋ ସୂଚିତ
୨- ଇସ ଶୁଦ୍ଧଜ୍ଞାନଚେତନାପରିଣାମମେଂ ‘ପରିଣାମ’ ଶବ୍ଦ ହୋନେ ପର ଭୀ ଵହ ଉତ୍ପାଦଵ୍ଯଯରୂପ ପରିଣାମକୋ ସୂଚିତ କରନେକେ
୩- ଯହ ନିଯମ ସୋ କାରଣନିଯମ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଵହ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଚାରିତ୍ରରୂପ କାର୍ଯନିଯମକା କାରଣ ହୈ .