ପରମାଣୁଵିଶେଷୋକ୍ତି ରିଯମ୍ .
ଯଥା ଜୀଵାନାଂ ନିତ୍ଯାନିତ୍ଯନିଗୋଦାଦିସିଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରପର୍ଯନ୍ତସ୍ଥିତାନାଂ ସହଜପରମପାରିଣାମିକ- ଭାଵଵିଵକ୍ଷାସମାଶ୍ରଯେଣ ସହଜନିଶ୍ଚଯନଯେନ ସ୍ଵସ୍ଵରୂପାଦପ୍ରଚ୍ଯଵନତ୍ଵମୁକ୍ତ ମ୍, ତଥା ପରମାଣୁଦ୍ରଵ୍ଯାଣାଂ ପଂଚମଭାଵେନ ପରମସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାଦାତ୍ମପରିଣତେରାତ୍ମୈଵାଦିଃ, ମଧ୍ଯୋ ହି ଆତ୍ମପରିଣତେରାତ୍ମୈଵ, ଅଂତୋପି ସ୍ଵସ୍ଯାତ୍ମୈଵ ପରମାଣୁଃ . ଅତଃ ନ ଚେନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନଗୋଚରତ୍ଵାଦ୍ ଅନିଲାନଲାଦିଭିରଵିନଶ୍ଵରତ୍ଵାଦଵିଭାଗୀ ହେ ଶିଷ୍ଯ ସ ପରମାଣୁରିତି ତ୍ଵଂ ତଂ ଜାନୀହି .
[ଆତ୍ମମଧ୍ଯମ୍ ] ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଜିସକା ମଧ୍ଯ ହୈ ଔର [ଆତ୍ମାନ୍ତମ୍ ] ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଜିସକା ଅନ୍ତ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଜିସକେ ଆଦିମେଂ, ମଧ୍ଯମେଂ ଔର ଅନ୍ତମେଂ ପରମାଣୁକା ନିଜ ସ୍ଵରୂପ ହୀ ହୈ ), [ନ ଏଵ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ ଗ୍ରାହ୍ଯମ୍ ] ଜୋ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂସେ ଗ୍ରାହ୍ଯ ( – ଜାନନେମେଂ ଆନେ ଯୋଗ୍ଯ) ନହୀଂ ହୈ ଔର [ଯଦ୍ ଅଵିଭାଗି] ଜୋ ଅଵିଭାଗୀ ହୈ, [ତତ୍ ] ଵହ [ପରମାଣୁଂ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ] ପରମାଣୁଦ୍ରଵ୍ଯ [ଵିଜାନୀହି ] ଜାନ . ଟୀକା : — ଯହ, ପରମାଣୁକା ଵିଶେଷ କଥନ ହୈ .
ଜିସପ୍ରକାର ସହଜ ପରମ ପାରିଣାମିକଭାଵକୀ ଵିଵକ୍ଷାକା ଆଶ୍ରଯ କରନେଵାଲେ ସହଜ ନିଶ୍ଚଯନଯକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ନିତ୍ଯ ଔର ଅନିତ୍ଯ ନିଗୋଦସେ ଲେକର ସିଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ର ପର୍ଯନ୍ତ ଵିଦ୍ଯମାନ ଜୀଵୋଂକା ନିଜ ସ୍ଵରୂପସେ ଅଚ୍ଯୁତପନା କହା ଗଯା ହୈ, ଉସୀ ପ୍ରକାର ପଂଚମଭାଵକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ପରମାଣୁଦ୍ରଵ୍ଯକା ପରମସ୍ଵଭାଵ ହୋନେସେ ପରମାଣୁ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଅପନୀ ପରିଣତିକା ଆଦି ହୈ, ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଅପନୀ ପରିଣତିକା ମଧ୍ଯ ହୈ ଔର ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଅପନା ଅନ୍ତ ଭୀ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଆଦିମେଂ ଭୀ ସ୍ଵଯଂ ହୀ, ମଧ୍ଯମେଂ ଭୀ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ଔର ଅନ୍ତମେଂ ଭୀ ପରମାଣୁ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ହୈ, କଭୀ ନିଜ ସ୍ଵରୂପସେ ଚ୍ଯୁତ ନହୀଂ ହୈ) . ଜୋ ଐସା ହୋନେସେ, ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନଗୋଚର ନ ହୋନେସେ ଔର ପଵନ, ଅଗ୍ନି ଇତ୍ଯାଦି ଦ୍ଵାରା ନାଶକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ନ ହୋନେସେ, ଅଵିଭାଗୀ ହୈ ଉସେ, ହେ ଶିଷ୍ଯ ! ତୂ ପରମାଣୁ ଜାନ .
[ଅବ ୨୬ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋେକାର୍ଥ : — ] ଜଡ଼ାତ୍ମକ ପୁଦ୍ଗଲକୀ ସ୍ଥିତି ସ୍ଵଯଂମେଂ ( – ପୁଦ୍ଗଲମେଂ ହୀ) ଜାନକର (ଅର୍ଥାତ୍ ଜଡ଼ସ୍ଵରୂପ ପୁଦ୍ଗଲ ପୁଦ୍ଗଲକେ ନିଜ ସ୍ଵରୂପମେଂ ହୀ ରହତେ ହୈଂ ଐସା ଜାନକର), ଵେ ସିଦ୍ଧଭଗଵନ୍ତ ଅପନେ ଚୈତନ୍ଯାତ୍ମକ ସ୍ଵରୂପମେଂ କ୍ଯୋଂ ନହୀଂ ରହେଂଗେ ? (ଅଵଶ୍ଯ ରହେଂଗେ .) ୪୦.