ସ୍ଵଭାଵପୁଦ୍ଗଲସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ୍ .
ତିକ୍ତ କଟୁକକଷାଯାମ୍ଲମଧୁରାଭିଧାନେଷୁ ପଂଚସୁ ରସେଷ୍ଵେକରସଃ, ଶ୍ଵେତପୀତହରିତାରୁଣ- କୃଷ୍ଣଵର୍ଣେଷ୍ଵେକଵର୍ଣଃ, ସୁଗନ୍ଧଦୁର୍ଗନ୍ଧଯୋରେକଗଂଧଃ, କର୍କଶମୃଦୁଗୁରୁଲଘୁଶୀତୋଷ୍ଣସ୍ନିଗ୍ଧରୂକ୍ଷାଭିଧାନା- ମଷ୍ଟାନାମନ୍ତ୍ଯଚତୁଃସ୍ପର୍ଶାଵିରୋଧସ୍ପର୍ଶନଦ୍ଵଯମ୍; ଏତେ ପରମାଣୋଃ ସ୍ଵଭାଵଗୁଣାଃ ଜିନାନାଂ ମତେ . ଵିଭାଵଗୁଣାତ୍ମକୋ ଵିଭାଵପୁଦ୍ଗଲଃ . ଅସ୍ଯ ଦ୍ଵଯଣୁକାଦିସ୍କଂଧରୂପସ୍ଯ ଵିଭାଵଗୁଣାଃ ସକଲ- କରଣଗ୍ରାମଗ୍ରାହ୍ଯା ଇତ୍ଯର୍ଥଃ .
ଗାଥା : ୨୭ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଏକରସରୂପଗନ୍ଧଃ ] ଜୋ ଏକ ରସଵାଲା, ଏକ ଵର୍ଣଵାଲା, ଏକ ଗଂଧଵାଲା ଔର [ଦ୍ଵିସ୍ପର୍ଶଃ ] ଦୋ ସ୍ପର୍ଶଵାଲା ହୋ, [ସଃ ] ଵହ [ସ୍ଵଭାଵଗୁଣଃ ] ସ୍ଵଭାଵଗୁଣଵାଲା [ଭଵେତ୍ ] ହୈ; [ଵିଭାଵଗୁଣଃ ] ଵିଭାଵଗୁଣଵାଲେକୋ [ଜିନସମଯେ ]
ଟୀକା : — ଯହ, ସ୍ଵଭାଵପୁଦ୍ଗଲକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .
ଚରପରା, କଡ଼ଵା, କଷାଯଲା, ଖଟ୍ଟା ଔର ମୀଠା ଇନ ପାଁଚ ରସୋଂମେଂସେ ଏକ ରସ; ସଫେ ଦ, ପୀଲା, ହରା, ଲାଲ ଔର କାଲା ଇନ (ପାଁଚ) ଵର୍ଣୋଂମେଂସେ ଏକ ଵର୍ଣ; ସୁଗନ୍ଧ ଔର ଦୁର୍ଗଂଧମେଂକୀ ଏକ ଗଂଧ; କଠୋର, କୋମଲ, ଭାରୀ, ହଲକା, ଶୀତ, ଉଷ୍ଣ, ସ୍ନିଗ୍ଧ (ଚିକନା) ଔର ରୂକ୍ଷ (ରୂଖା) ଇନ ଆଠ ସ୍ପର୍ଶୋଂମେଂସେ ଅନ୍ତିମ ଚାର ସ୍ପର୍ଶୋଂମେଂକେ ଅଵିରୁଦ୍ଧ ଦୋ ସ୍ପର୍ଶ; ଯହ, ଜିନୋଂକେ ମତମେଂ ପରମାଣୁକେ ସ୍ଵଭାଵଗୁଣ ହୈଂ . ଵିଭାଵପୁଦ୍ଗଲ ଵିଭାଵଗୁଣାତ୍ମକ ହୋତା ହୈ . ଯହ ୨ଦ୍ଵି-ଅଣୁକାଦିସ୍କନ୍ଧରୂପ ଵିଭାଵପୁଦ୍ଗଲକେ ଵିଭାଵଗୁଣ ସକଲ ଇନ୍ଦ୍ରିଯସମୂହ ଦ୍ଵାରା ଗ୍ରାହ୍ଯ (ଜାନନେମେଂ ଆନେ ଯୋଗ୍ଯ) ହୈଂ . — ଐସା (ଇସ ଗାଥାକା) ଅର୍ଥ ହୈ .
୫୮ ]
୧ଜିନସମଯମେଂ [ସର୍ଵପ୍ରକଟତ୍ଵମ୍ ] ସର୍ଵ ପ୍ରଗଟ (ସର୍ଵ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂସେ ଗ୍ରାହ୍ଯ) [ଇତି ଭଣିତଃ ] କହା ହୈ .
୧ – ସମଯ = ସିଦ୍ଧାନ୍ତ; ଶାସ୍ତ୍ର; ଶାସନ; ଦର୍ଶନ; ମତ .
୨ – ଦୋ ପରମାଣୁଓଂସେ ଲେକର ଅନନ୍ତ ପରମାଣୁଓଂକା ବନା ହୁଆ ସ୍କନ୍ଧ ଵହ ଵିଭାଵପୁଦ୍ଗଲ ହୈ .